Οι στοές της Αθήνας

Περιεχόμενα Σελίδας

Πίσω από τη στροφή του δρόμου, ανάμεσα σε ρολά κατεβασμένα, κάτω από ένα επιβλητικό μέγαρο, δίπλα σε αστραφτερές βιτρίνες, ανοίγονται περάσματα, άλλοτε κρυφά και άλλοτε φανερά, άλλοτε δαιδαλώδη και άλλοτε διαμπερή και φωτεινά.

*το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2018

Τα κρυφά σοκάκια μοιράζονται μια διεύθυνση (εντός στοάς) και ένα όνομα (του αρχιτέκτονα, του ευεργέτη, του ήρωα). Καμιά φορά τα δυο αυτά στοιχεία ταυτότητας συγχέονται και υπάρχει μόνο μια οδός και ένας αριθμός ή ακόμη, «χαϊδευτικά», το όνομα που βγήκε από το διασημότερο θέρετρο του αστικού αυτού διαδρόμου.

Πάνω από μισή εκατοντάδα στοές διατρέχουν το κέντρο, τόσο μέσα στο χρόνο, όσο και μέσα στο φυσικό χώρο του. Από τις αρχαίες στοές στην Αγορά, μέχρι και τις ανακαινισμένες Κοραή και Σπυρομήλιου, ο θεσμός που καθιερώθηκε πριν από 28 αιώνες καλά κρατεί, και ελάχιστα αλλάζει υπόσταση· ένας μακρόστενος διάδρομος, που περιτοιχίζεται από κίονες και παραμένει στεγασμένος, προκειμένου να προσφέρει προστασία από τις καιρικές συνθήκες, χωρίς να περιορίζει το κοινό σε μια κλειστή αίθουσα.

Και αν από κίονες χωλαίνουν κάπως οι σύγχρονες στοές, η σύλληψή τους δε διαφέρει ιδιαίτερα.

Σαφώς, στην εποχή που άνθισαν και σχεδιάστηκαν, τέλη του 19ου με μέσα 20ου αιώνα, χρησιμοποίησαν σαν πρότυπα τα γαλλικά passages (περάσματα) και τα αγγλικά arcades (αψίδες), για να εκμεταλλευτούν το εσωτερικό των οικοδομικών τετραγώνων και να αποσυνωστίσουν την κυκλοφορία.

Μπορεί να μην πέτυχαν άπταιστα και τους δυο σκοπούς τους, αλλά σίγουρα δίνουν με την ιδιαιτερότητά τους μια γεύση από μυστήριο στην πόλη, καθώς κρύβουν στις στροφές και στα υπόγεια τα πιο αναπάντεχα μαγαζάκια.

Πίσω δε από τα κλειστά ρολά, έχουν μαζέψει ιστορίες από τους ανθρώπους που πέρασαν και από τις διαθέσεις της εποχής που τις σημάδεψε.

Κι όμως, πολλές στέκουν εντελώς άδειες, έχοντας παραδώσει τη σκυτάλη στα υπερσύγχρονα εμπορικά, που τα λέμε και mall στην αργκό μας. Πήγε χαμένο λοιπόν το όνειρο της παριζιάνας Αθήνας; Πάει το αστικό μεγαλείο της αρχιτεκτονικής του παρελθόντος; Ας αφήσουμε τις ίδιες τις στοές να μιλήσουν για τον εαυτό τους, να πουν τις ιστορίες τους και εμείς, οι περαστικοί, θα αποφασίσουμε αν θα παρασυρθούμε τελικά στο λαβύρινθό τους, στην αναζήτηση του χαμένου θησαυρού της πόλης.

Χαρακτηριστικές στοές του κέντρου

Η deluxe (Σπυρομήλιου)

Η στοά Σπυρομήλιου ίσως είναι από τις πιο εντυπωσιακά ανακαινισμένες και διατηρημένες στοές. Σφύζει από ζωή, κόσμο, φωτισμό και πολυτέλεια. Ακριβά καταστήματα, spa και γυμναστήριο, εκλεκτές καφετέριες (αν γυρίσει η γλώσσα σου να αποκαλέσει το Ζόναρς καφετέρια) και η μεγαλειώδης είσοδος του Παλλάς σηματοδοτούν την πιο μπουρζουά στοά της πόλης.

Εδώ θα συναντήσουμε κυρίες με μικρά σκυλάκια και μεγάλες γούνες, τους πιο εκλεπτυσμένους γευσιγνώστες καφέ του κέντρου, αλλά και τους παλιούς τακτικούς της περιοχής. Η ανακαίνιση του εσωτερικού και εξωτερικού του οικοδομικού τετραγώνου και η πεζοδρόμηση της Βουκουρεστίου έδωσε τον αναμενόμενο αέρα αίγλης στο πάλαι ποτέ μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου και πλέον φέρει τη σφραγίδα της τράπεζας Πειραιώς, σχεδόν μέσα στους τοίχους του.

Μένει για τους παλιούς να θυμούνται τις εποχές που έκαναν νυχτερινές ουρές στη στοά για το ταμείο του φεστιβάλ Αθηνών. Τώρα πια είναι μια κυρία της υψηλής κοινωνίας.

Η τίμια (Τρικούπη)

Μια στοά χωρίς πολλά πολλά. Τα απολύτως απαραίτητα: καφενείο, φαγάδικο, προπoτζίδικο, κάνα δυο μαγαζάκια, είσοδος στα ατελείωτα γραφεία του πολυόροφου κτιρίου με τους συλλόγους, τις ενώσεις και τους συνδέσμους. Κάποιες βιτρίνες σκονισμένες με κίτρινα «ενοικιάζεται» επάνω. Κάποιοι παππούδες, βετεράνοι, με αετίσιο μάτι κόβουν την κίνηση.

Κανείς δεν την αναλογίζεται σαν αρχιτεκτονική σύλληψη. Κανείς από τους επισκέπτες δεν θυμάται τον «Πιγκουίνο» με τις ανορθόγραφες αγγλικές επιγραφές του, που τάιζε τους τουρίστες τις ελληνικές σπεσιαλιτέ του. Είναι απλά ένα πέρασμα που ενώνει Πατησίων και Ομόνοια.

Ένα χρήσιμο λαγούμι. Είναι το κατάστημα με τα κινητά, το dvdάδικο που δίνει αγώνα με την εποχή των ηλεκτρονικών αρχείων, το second hand ρούχων με τιμές κρίσης. Μια στοά ντόμπρα. Δεν ζητάει κάτι παραπάνω από το να είναι χρηστική. Μπορεί να αναπολεί πού και πού τις καλές εποχές, όταν έστεκε γεμάτη φώτα και περαστικούς, όταν δεν είχε μαυρισμένη οροφή και άπλυτες γωνίες. Μπορεί να μην της αρέσουν οι νέοι θαμώνες, να τους βρίσκει περιθωριακούς.

Δεν αποσπάται όμως. Εκτελεί ακάθεκτα το καθήκον της, σαν τους ηλικιωμένους μαγαζάτορες, μέχρι να πάρει οριστικά σύνταξη.

Η σιωπηλή (Ειρηνοδικείου)

Αποκαλυπτικό τοπίο από ταινία θρίλερ. Άδεια παράθυρα χάσκουν, τσιμέντα και σκόνες παντού (προς ανάπλαση, προς διάσπαση, ποιος ξέρει;). Δεν ξέρεις αν έγινε έκρηξη, ερήμωσε ο πλανήτης, ή απλά είναι υπό ανακαίνιση. Δεν έμεινε τίποτε.

Κλειστές οι πόρτες, τα κάγκελα κατεβασμένα, μόνο η οροφή που αφήνει το φως να περάσει θυμίζει πως κάποτε, κάποιος οραματίστηκε ένα χώρο εδώ. Έναν ουρανό, ένα προαύλιο, κάποιες εισόδους, δικηγόρους και σεβαστούς κυρίους να περιδιαβαίνουν καμαρωτοί με χαρτοφύλακες. Κυρίες να επισκέπτονται τα εξειδικευμένα καταστήματα. Λένε πως τη μέρα έχει πια άλλους επισκέπτες, άλλες αγοραπωλησίες, από εκείνες που κάνεις πως δεν τις βλέπεις, όταν περνάς δίπλα.

Φοβόμαστε, λένε. Εγκατάλειψη, λένε. Τη νύχτα είναι κλειδωμένη. Τις γιορτές κλειδωμένη. Ταμπέλες που περιμένουν να σκουριάσουν για να σβηστούν εντελώς (τα ελβετικά ρολόγια και ο τσαγκάρης δε μένουν πια εδώ). Μια ύπαρξη-φάντασμα, παγιδευμένη στην αναποφασιστικότητα, που δε λέει να πεθάνει εντελώς, γι’ αυτό και δεν μπορεί να ξαναγεννηθεί.

Χαρτογραφώντας τις στοές της πόλης

1 ΔΕΚΑΝΕΑ Ξούθου & Σατοβριάδου / 2 ΟΜΟΝΟΙΑΣ Παναγή Τσαλδάρη / 3 ΤΡΙΚΟΥΠΗ Πατησίων & Δώρου / 4 ΦΕΞΗ Πατησίων 14 / 5 ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ Βερανζέρου 5 / 6 ΧΟΛΥΓΟΥΝΤ-ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ Ακαδημίας & Κλεισόβης / 7 ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ Θεμιστοκλέους 11 / 8 ΦΙΞ Αιόλου 12 – Μπενάκη 5 / 9 ΜΑΝΤΑΚΑ Πανεπιστημίου 57 & Εμ. Μπενάκη 3-5 / 10 ΣΑΝΤΑΡΟΖΑ Σταδίου 48 – Σανταρόζα 3 / 11 ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ – ΣΑΡΟΓΛΟΥ Λυκούργου 12 / 12 Λυκούργου – Πειραιώς Λυκούργου 18 / 13 ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Μενάνδρου 23 / 14 ΙΚΑΡΟΣ Σαπφούς / 15 ΑΡΚΑΔΙΟΥ Μενάνδρου , Πλ. Θεάτρου / 16 ΕΣΤΙΑΣ Ευριπίδου 84 / 17 ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ Αριστοφάνους 15 / 18 ΝΟΡΜΑΝΟΥ Νορμανού 3 / 19 ΚΑΪΡΗ Πολυκλείτου 7 – Καϊρη 6 / 20 ΠΑΠΠΟΥ – ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Αιόλου 69-70 – Ευριπίδου 14 / 21 ΑΡΜΟΔΙΟΥ Αιόλου 81-89 /22 ΑΘΑΝΑΤΩΝ Σοφοκλέους 19 / 23 Μάνου Σοφοκλέους 18 – Στέιτ 2-4 / 24 ΘΕΟΦΙΛΑΤΟΥ Σοφοκλέους 5 – Αριστείδου 9 / 25 ΓΡΥΠΑΡΕΙΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ Αριστοτέλους 11 – Σοφοκλέους 1 / 26 ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ / ΑΘΗΝΩΝ Σταδίου 41 / 27 ΜΕΓΑΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ Πεσματζόγλου 3 – Σταδίου 33 / 28 ΑΝΑΤΟΛΗΣ Αριστείδου 10-12 / 29 ΤΡΙΣΤΡΑΤΟ Αριστείδου 6 – Δραγατσανίου 6 – Σταδίου 29 / 30 ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙΟΥ Δραγατσανίου 8 / 31 ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Ευριπίδου 9 – Πραξιτέλους 46 / 32 ΛΕΩΧΑΡΟΥΣ Λεωχάρους 9 / 33 ΚΟΥΡΤΑΚΗ Κολοκοτρώνη 59B / 34 ΚΟΝΙΑΡΗ / ΜΕΛΑ Ερμού 56 / 35 ΠΥΡΡΟΥ Ερμού 54 / 36 ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ Ρόμβης 13 – Ευαγγελίστριας 22 / 37 ΡΟΜΒΗΣ Ρόμβης 26-28 – Κολοκοτρόνη 37 / 38 ΝΟΤΑΡΑ Ερμού 36 / 39 ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ Περικλέους 46 / 40 ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Θησέως 5 – Περικλέους 44 / 41 ΕΡΜΟΥ Ερμού 18 / 42 ΖΕΡΜΠΙΝΗ Λέκκα 23-25 / 43 ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ Κολοκοτρώνη 25 / 44 ΛΕΚΚΑ 14 Λέκκα 14 – Βουλής 4 / 45 ΕΜΠΟΡΩΝ Βουλής 8-10 / 46 ΜΠΟΛΑΝΗ Βουλής 7 /47 ΚΑΛΛΙΓΑ Καραγιώργη Σερβίας 4 / 48 ΔΑΒΑΚΗ Ακαδημίας 3 / 49 ΖΟΛΩΤΑ – ΑΠΟΤΣΟΥ Πανεπιστημίου 10 / 50 ΣΠΥΡΟΜΗΛΙΟΥ Αμερικής 2 / 51 ΛΑΙΜΟΥ Ομήρου 4 – Σταδίου 10 / 52 ΚΟΡΑΗ Κοραϊ 2-10 – Πανεπιστημίου 25-29 – Σταδίου 30 / 53 ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ Πανεπιστημίου 39 – Σταδίου 38-40 / 54 ΝΙΚΟΛΟΥΔΗ Πανεπιστημίου 41 – Σταδίου 40 / 55 ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ Πανεπιστημίου 47-49 / 56 ΒΙΒΛΙΟΥ Αρσάκη 4-6 / 57 ΟΠΕΡΑΣ Ακαδημίας 57

Η στοά του βιβλίου

Η ιστορία της Στοάς του Βιβλίου ξεκινάει σχεδόν δύο αιώνες πίσω

Στο 1836, το έτος ίδρυσης της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Σκοπός της η «πρόοδος των δημοτικών σχολείων και η εκπαίδευσις του λαού» και εμπνευστές της ο Ιωάννης Κοκκώνης, παιδαγωγός, ο Διδάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος, και ο ιερωμένος και συγγραφέας Μισαήλ Αποστολίδης.

Η εταιρεία δραστηριοποιείται άμεσα, δημιουργεί σχολεία θηλέων και ανοίγει την δυνατότητα στα κορίτσια να αποκτήσουν δίπλωμα «διδασκαλισσών», σε μια εποχή που η κατάκτηση επαγγελμάτων από τις γυναίκες είναι σπάνιο φαινόμενο. Χάρη στη δωρεά του Αρσάκη, ανοικοδομείται το Αρσάκειο Μέγαρο όπου και στεγάζονται τα πρώτα σχολεία.

Το συγκρότημα του Μεγάρου σήμερα καταλαμβάνει το οικοδομικό τετράγωνο μεταξύ Πεσμαζόγλου, Σταδίου, Αρσάκη και Πανεπιστημίου. Τα έργα αναλαμβάνει ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Μαρούδης, και οι προσόψεις αναμορφώνονται αργότερα από τον γνωστό Ερνστ Τσίλλερ σε ρυθμό «colossal». Εκεί διατηρεί τα γραφεία της η Φιλεκπαιδευτική εταιρεία και σήμερα.

Μετά από 160 χρόνια έργου, η εταιρεία εγκαινιάζει τη «Στοά του Βιβλίου», μια πρωτότυπη σύλληψη που ενώνει χώρους πολιτισμού και διαλέξεων με βιβλιοπωλεία και καφέ μέσα στο χώρο του Μεγάρου. Δεν είναι παράξενο που πολλοί μπερδεύονται σχετικά με το ποια είναι τελικά η Στοά του Βιβλίου και τι περιέχει. Ενώνεται με τη στοά Αρσάκη (εκείνη που κάποτε στέγαζε το κινηματοθέατρο Ορφέας) και δεν πρέπει να τη συγχέουμε με την γειτόνισσά της, τη μουσική στοά Πεσμαζόγλου.

Στο υπόγειό της φιλοξενεί το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν. Περιλαμβάνει επίσης ένα αίθριο χώρο όπου εδρεύει το Polis ART Cafe και μας κερνάει πού και πού εκδηλώσεις με αέρα από μέρη μακρινά. Ξεχωρίσαμε τις μιλόνγκες που στολίζουν το πλακόστρωτο του αίθριου και τις βραδιές ιβηροαμερικανικής λογοτεχνίας του φεστιβάλ Λογοτεχνία Εν Αθήναις φέτος.

Το πνεύμα όμως της Στοάς του Βιβλίου δε βρίσκεται ούτε στα καταστήματα, ούτε στις γυάλινες οροφές των περασμάτων. Βρίσκεται μέσα στις αίθουσες όπου εδώ και 8 χρόνια διοργανώνονται δωρεάν μαθήματα για όλους, από διακεκριμένους πανεπιστημιακούς και ερευνητές. Το όνομα του θεσμού «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο». Ο κάθε κύκλος περιέχει καινούριες θεματικές και προς μεγάλη μας χαρά, καθόλου δε θυμίζει αναχρονιστικό κλαμπ για εκλεκτούς. Αντιθέτως, ασχολείται με τα πάντα, με διάθεση φιλοπερίεργη και πνεύμα ανήσυχο.

Την ίδια στιγμή η Στοά συνεχίζει να διαθέτει τους χώρους της για ατελείωτες εκθέσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις και παιδικές εκδηλώσεις, μεταφέροντας ακούραστα την αγάπη για τα γράμματα (με όποια μορφή παίρνουν κάθε φορά) σε μικρούς και μεγάλους.

Για να πάρετε μια γεύση από το πρόγραμμα εκδηλώσεων, μπορείτε να συμβουλευτείτε την ιστοσελίδα:

https://www.stoabibliou.gr

Φιγούρες αναγνωστών

Ο κρυφός θησαυρός των στοών είναι τα βιβλιοπωλεία τους, που σε τίποτα δεν μοιάζουν με τα μεγαθήρια των πολυκαταστημάτων. Κάθε εκδοτικός και το κατάστημα του, την ειδίκευσή του και το κοινό του. Ανάμεσα στο πολύχρωμο πλήθος ξεχωρίζουν οι μικρές φατρίες αναγνωστών, καθείς προσηλωμένος στο δικό του ράφι. Μα ποιοι είναι αυτοί;

Οι πολυτονικοί

Φιλόλογοι, ποιητές και λοιποί αντιπρόσωποι της ελληνικής γραμματείας συσσωρεύονται σε μικρές ομάδες για να ευλογήσουν και να διατηρήσουν τον πλούτο της «γλώσσας που τους έδωσαν». Προτιμούν τις μικρές γραμματοσειρές, τους πολλούς τόνους και τις σύνθετες, ελαφρώς αρχαΐζουσες εκφράσεις.

Συνήθως κουβαλούν πολλές σεβαστές δεκαετίες γραμματικών διενέξεων (αυγό ή αβγό τελικά;) επάνω τους, μαζί με τα άσπρα μαλλιά, τα μεγάλα γυαλιά και το αυστηρό τους βλέμμα.

Τα αγαπημένα τους βιβλία είναι εκείνα των οποίων οι σελίδες πρέπει να κοπούν με χαρτοκόπτη για να ξεχωρίσουν και εκείνα που διαθέτουν μοσχομυριστά εξώφυλλα από κίτρινο χαρτόνι. Έχεις την αίσθηση ότι ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμοι να οπλιστούν με έναν κομψό κόκκινο στυλό και να διορθώσουν όλα σου τα ορθογραφικά.

Αρχίζεις μανιωδώς να ελέγχεις τις λέξεις με τις οποίες σκέφτεσαι, μήπως και σε προδώσουν. Αν θέλεις κάποιον να σου μιλήσει για ιστορία και λογοτεχνία, έκανες την τύχη σου. Αν όμως δεν γνωρίζεις ούτε τα βασικά από τους ποιητές του Μεσοπολέμου, κάνε στην άκρη, τα γυαλιά θα κατέβουν και τα γερακίσια μάτια θα σε διαπεράσουν από πάνω προς τα κάτω.

Τούτο το ανθρώπινο είδος είναι βαθύτατα πεπεισμένο ότι η σημαντικότερη συμβολή στα γράμματα και τις τέχνες είναι ο ελληνικός πολιτισμός της κλασσικής εποχής και η απόλυτη μονάδα μέτρησης ποιότητας είναι η Οδύσσεια.

Προσοχή! Αν τους θεωρείς γραφικούς, θα διατελέσεις μέγα λάθος. Είναι μύστες αφιερωμένοι στο αντικείμενο λατρείας τους και ειδήμονες του είδους. Θα τους θυμηθείς όταν θα προσπαθήσεις να κλίνεις ένα περίπλοκο ρήμα και το word θα σου βγάζει λάθος την αύξηση.

Οι αναζητητές

Παιδιά του φωτός, ακούραστοι πολεμιστές της εσωτερικής αλήθειας και δεινοί γιόγκι, σχηματίζουν ένα σφικτό κύκλο αναζητητών που συναθροίζονται στα ράφια των βιβλιοπωλείων με την λαμπρή επιγραφή «ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ/ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ/ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ».

Δοκιμάζουν τεχνικές χαλάρωσης ο ένας πάνω στον άλλον και μοιράζονται τα αποτελέσματα με τους συνοδοιπόρους τους, με απαλή συνοδεία ινδικών μάντρα. Μαθαίνουν τα μυστικά της γλώσσας του σώματος και τους 5 τρόπους για να κάνουν επιτυχημένους γάμους. Προσπαθούν να φέρουν ευδαιμονία στο σπιτικό τους μέσω φενγκ σούι και αρωματοθεραπείας.

Ενίοτε ανακαλύπτουν ότι για όλα φταίει ο τύπος της προσωπικότητάς τους, που χαρακτηρίζεται με κάποιον εντυπωσιακό λεκτικό συνδυασμό, π.χ. γαλάζιο φθινοπωρινό κουνάβι. Ταυτόχρονα, τους αποκαλύπτεται, ότι αν ήταν πράσινοι λέοντες της πίσσας, η ζωή τους θα είχε πάει σημαντικά καλύτερα.

Ανταλλάσσουν τα βιβλία τους και τις μεθόδους τους, κρατάνε ημερολόγια διαλογισμών και σεληνιακών φάσεων. Πολλές φορές τους ξεχωρίζεις και από την ονειροπόλα ενδυμασία με στοιχεία Θιβέτ, Ινδίας και Νέας Ζηλανδίας, αλλά και από τις μεγάλες τσάντες με τα σύνεργα του τσι κονγκ (δεν ξέρεις το τσι κονγκ; Μορφώσου!) και τους αστρολογικούς χάρτες.

Παρότι μπορεί να τους θεωρήσεις αφελείς, είναι δεινοί γνώστες των ανθρώπινων σχέσεων και καμιά φορά θα σε αποστομώσουν με τις ακριβείς προβλέψεις τους βάσει της ζωδιακής σου πέτρας. Άσε που το βιβλιοπωλείο είναι το ιδανικό μέρος για να γνωρίσουν επιτέλους τον τέλειο σύντροφο, την ώρα που θα απλώσει το χέρι του να πάρει το εγχειρίδιο του επιτυχημένου συζύγου από την δίπλα βιβλιοθήκη.

Οι τσέπης

Οι γρήγοροι, αθόρυβοι και πανταχού παρόντες αναγνώστες των μικρών βιβλίων.

Ρομάντζα, αστυνομικά, περιπέτειες, όλα αυτά υπάρχουν για να γεμίζουν τις άδειες ώρες τους και να καταναλώνονται μανιωδώς. Οι μέρες τους είναι γεμάτες συναίσθημα και δράση κι ας μη θυμούνται πάντα το όνομα του συγκεκριμένου ήρωα ή τις λεπτομέρειες της πλοκής.

Εξάλλου η ιστορία είναι πάντα η ίδια, αλλάζουν τα ονόματα και ο δολοφόνος (ή ο εραστής), οπότε και είναι ανούσιο να μπαίνεις στη διαδικασία της απομνημόνευσης. Έχουν ταξιδέψει μέσα από τις σελίδες στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, έχουν υπάρξει μέλη των πιο επικίνδυνων κύκλων μαφίας και έχουν αφεθεί στις χαρές του έρωτα κάτω από ονειρικούς καταρράκτες.

Πάντα σε μέγεθος ταξιδιού και με πυκνό λόγο, ώστε να βγουν οι απαραίτητες 300 σελίδες. Είναι πραγματικοί λάτρεις της ανάγνωσης, πιο πιστοί και από τους ραφιναρισμένους λογοτέχνες. Μπορεί να μην συναντούν μεταφορές και παρομοιώσεις άξιες Σαίξπηρ, αλλά σίγουρα δεν αφήνουν την φαντασία να σκουριάσει.

Έτσι και αλλιώς λένε πως όλες οι ιστορίες του κόσμου έχουν ήδη ειπωθεί. Άρα φτάνει να της επαναδιηγηθεί κάποιος. Το μόνο πρόβλημα με τα βιβλία τσέπης είναι πως μοιάζουν με τσίχλες που αρχίζεις να βαριέσαι, αλλά κάποια ακατανίκητη δύναμη σε ωθεί να συνεχίζεις να τις μασάς.

Γι’ αυτό οι αναγνώστες τους είναι βαθιά εθισμένοι. Πίνουν καφέ και διαβάζουν, παίρνουν το τρένο και διαβάζουν, ξαπλώνουν στην παραλία και διαβάζουν με επιμονή. Αγνοούν όσους τους θεωρούν επιπόλαιους και εμβαθύνουν στο διάβασμα. Αν και μεταξύ μας, ποιος από μας δεν πήρε κάποτε στα χέρια του ένα εφήμερο μπεστσέλλερ και δεν κόλλησε;

Άνθρωποι των στοών

Νατάσα Παππά, Γραφίστρια (δημιουργός του οδηγού ΕΝΤΟΣ ΣΤΟΑΣ)

Πώς πρωτοήρθες σε επαφή με τις στοές;

Κάνοντας την αρχική καταγραφή των στοών πρόσεξα τις ταμπέλες εξόδων σε κάποιες από αυτές, που έδειχναν πού οδηγεί η στοά. Αν τις κοιτάξεις, είναι όλες διαφορετικές μεταξύ τους, οι έμποροι κάθε φορά επέλεγαν τι και πώς ήθελαν να γράψουν και πήγαιναν σε κάποιο τοπικό τεχνίτη να τις φτιάξει. Οπότε, με αφορμή τις ταμπέλες, αποφάσισα να χαρτογραφήσω τις διαμπερείς στοές του εμπορικού τριγώνου, και να φτιάξω έναν χάρτη ώστε να μπορεί κάποιος να περιηγηθεί σε ένα εναλλακτικό δίκτυο διαδρομών.

Τι το αξιοπερίεργο συνάντησες κατά τη διάρκεια της χαρτογράφησης;

Μια μέρα, από ένα υπόγειο εντελώς σκοτεινό, βγήκε ένας τεχνίτης και άρχισε να μας μιλάει για τη σύγχρονη κατάσταση στην Ελλάδα. Δουλεύει κάπου εκεί, στο απόλυτο σκοτάδι, με ένα μικρό φως, ολομόναχος.

Πιστεύεις αυτό είναι το μέλλον των στοών, θα ερημώσουν;

Για μέλλον δεν ξέρω, σίγουρα όμως έχουν παρόν που αξίζει κάποιος να εξερευνήσει. Πέρα από αυτό, υπάρχουν ήδη λίγα παραδείγματα όπου νέοι διαλέγουν να στεγάσουν τις επιχειρήσεις τους σε στοές ή περιπτώσεις όπως η στοά Μπολάνη που πρόσφατα ανακαινίστηκε.

Από οπτικής απόψεως τι σε γοητεύει σε αυτές;

Καταρχήν οι παλιές ταμπέλες τους, μέσα από αυτές βλέπεις την ξεχασμένη ιστορία της οπτικής επικοινωνίας. Πέρα από αυτό, η γεωμετρία τους και το πως πέφτει το φως. Όταν σχεδίασα τις κατόψεις διαγραμματικά, μου άρεσαν πολύ και τα σχέδια που βγήκαν, έμοιαζαν με αλφάβητο.

Πιστεύεις ότι η εμπειρία της στοάς είναι συγκρίσιμη με το σύγχρονο αδελφάκι της, τα mall;

Οι στοές είναι ο προάγγελος των malls με την έννοια ότι εμπορικά μαγαζιά βρέθηκαν σε χώρο στεγασμένο και ημιδημόσιο. Πέρα από αυτό όμως, σαν ατμόσφαιρες δεν έχουν καμία σχέση. Τα mall είναι αποκομμένα από την πόλη, τον φυσικό χώρο, δεν έχουν τα μικρά τοπικά μαγαζάκια, ούτε διαφοροποιήσεις στην σήμανση.

Αν διάλεγες μια στοά που να σε εκφράζει περισσότερο;

Δεν ξέρω ποια θα με εξέφραζε, αλλά σίγουρα η στοά Καΐρη, κοντά στο Μοναστηράκι, με εξυπηρετεί και μου αρέσει οπτικά. Ένα κτίριο του 30 με καταστήματα συσκευασίας και χαρτικών. Αγαπημένη λεπτομέρεια οι εκπληκτικές σκάλες και η χειροποίητη επιγραφή του Οπλοδιορθωτηρίου.

Η Νατάσσα διοργανώνει περιπάτους στις στοές βασισμένες στον οδηγό πόλης Εντός Στοάς – Αθηναϊκά Περάσματα (εκδ. Χαρτοβασίλειον). Αν θέλετε να πάτε και εσείς μια βόλτα, θα τη βρείτε στο facebook ως Into Stoas – Athens Walkthrough. Για περισσότερα έργα της επισκεφτείτε το natassapappa.com

Νεκτάριος (Είναι η τρίτη γενιά στο τροχείο «Aris», που ξεκίνησε το 1915.)

Με τι ασχολείται ένα τροχείο αλήθεια, για εμάς τους καινούριος;

Ακονίζει τα πάντα. Από μαχαίρια μέχρι ψαλίδια κομμωτηρίου, ραφείου, εργαλεία μανικιούρ, κλαδευτήρια. Μέχρι και φαλτσέτες για το ξύρισμα.

Είσαι 10 χρόνια στη στοά. Πώς και ήρθατε;

Λόγω ενοικίου, έπεσαν οι τιμές… Όχι απλά έπεσαν δηλαδή, έπεσαν από τον πρώτο και χτυπήσανε κιόλας!

Η στοά πώς έχει εξελιχθεί;

Δεν έχει εξελιχθεί. Κάποτε έσφυζε από εμπόριο, από κόσμο. Τώρα όπως βλέπεις…έχουμε μάθει ξένες γλώσσες. Επάνω στις πολυκατοικίες τουλάχιστον έχει γραφεία, δικηγόρους, δημοσιογράφους, δικαστικούς κλητήρες (τώρα είναι στα φόρτε τους αυτοί, ήρθε η εποχή τους).

Τι αγορά είχε η στοά παλιότερα; Είχε και το υπόγειο καταστήματα;

Ρούχα, παπούτσια, εδώ ήταν 40 χρόνια ένας καπελάς, στο ίδιο μαγαζί που νοικιάζω τώρα. Κάτω υπήρχαν γύρω στα 65 μαγαζιά, διάφορες ουζερί που μάζευαν δικηγόρους, ηθοποιούς, πολύ καλό κόσμο. Τώρα έχει μόνο αποθήκες. Άντε και το παράρτημα κανενός από τα μαγαζιά πάνω.

Το μέλλον το βλέπετε εντός ή εκτός στοάς;

Εμείς έχουμε πελατεία, μας ξέρουν, δεν μας πειράζει το μέσα ή το έξω. Άλλα μαγαζιά υποφέρουν. Το βράδυ γεμίζει ναρκομανείς, όλο αυτό αδειάζει. Είναι η μοναδική που δεν κλείνει το βράδυ, μένει ανοιχτή, κυρίως λόγω ασυμφωνίας των ενοίκων. Βλέπεις είναι ιδιωτική, ανήκει στους ίδιους τους ενοίκους και δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός.

Γνωρίζεστε με τους άλλους ενοίκους;

Όχι, εκτός από τους παλιούς. Έχουν ανοιγοκλείσει πολλά μαγαζιά εδώ, αλλά τα περισσότερα δεν διαρκούν ούτε χρόνο.

Έχετε κάποια ιστορία να θυμηθείτε;

Μάλλον τραγικές. Εδώ μας άνοιξαν το μαγαζί και μας πήραν την ταμειακή και πληρώσαμε και πρόστιμο στο κράτος γιατί δεν την προστατέψαμε. Έπρεπε να την είχαμε πάρει σπίτι, φαίνεται. Φταίμε και μεις που έγινε έτσι η στοά, που δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε μια φορά.

Στοά Πειραιώς/Λυκούργου, Λυκούργου13-14

Εύη Σουγκάρα & Κατερίνα Γρηγοροπούλου (A FUTURE PERFECT)

Κορίτσια, πότε δημιουργήσατε το A Future Perfect και με τι είδους project ασχολείστε;

To Α Future Perfect δημιουργήθηκε το 2013, αρκετά αυθόρμητα, μετά από μια πρόσκληση να σχεδιάσουμε ένα αντικείμενο με αναμνηστικό χαρακτήρα. Έτσι, αντλώντας έμπνευση από το αρχιτεκτονικό μας background, δημιουργήσαμε τα Athens Fragments, ένα σετ από 4 τσιμεντένια coasters με το ανάγλυφο του χάρτη της Αθήνας. Τα αντικείμενα που ακολούθησαν παίζουν την ιδέα του χάρτη, αλλά και τα χαρακτηριστικά του τόπου μας, π.χ. το ελληνικό καλοκαίρι!

Σας εμπνέει η πόλη; Ποιο είναι το αγαπημένο σας κομμάτι της Αθήνας;

Η Αθήνα είναι ο τόπος στον οποίο έχουμε δημιουργήσει αναμνήσεις, έργο, φιλίες, σχέσεις, τα πάντα! Το κομμάτι του ιστορικού τριγώνου είναι ίσως το πιο σημαντικό για εμάς, αλλά η πόλη μας συνεχίζει να μας εκπλήσσει με την άναρχη δομή της και τις αντιφάσεις της. Με τα Athens Fragments, προσπαθήσαμε να εκφράσουμε την αγάπη μας για το αστικό τοπίο, συνδυάζοντας το υλικό που το χαρακτηρίζει, το τσιμέντο, και την αφαιρετική απεικόνισή του, μέσω του χάρτη.

Εγκατασταθήκατε σε έναν νέο χώρο επάνω από μια στοά, έτσι δεν είναι;

To studio μας βρίσκεται σε ένα κτίριο της δεκαετίας του ᾽30, στην οδό Πραξιτέλους. Είναι ένα κτίριο που φέρει έντονα τα σημάδια του χρόνου, ταυτόχρονα όμως και την αίγλη μιας εποχής, χαρακτηριστικό της οποίας είναι και το αίθριο που δημιουργεί μια μικρή στοά στο εσωτερικό του. Αποφασίσαμε να εγκατασταθούμε εκεί, τόσο γιατί μας γοητεύει η αρχιτεκτονική του, αλλά και επειδή το κόστος ενοικίασης είναι αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με νεότερα κτίρια με καλύτερες υποδομές κτλ. Οι ίδιοι λόγοι προσέλκυσαν και άλλες νέες δημιουργικές ομάδες οπότε το κτίριο λειτουργεί σαν ένα άτυπο hub (σ.σ. hub σημαίνει κόμβος, όπου μαζεύονται διάφοροι επαγγελματίες σε έναν κοινό χώρο εργασίας)

Πώς είναι η αίσθηση σε αυτούς τους χώρους;

Όπως είπαμε και προηγουμένως, οι στοές αποπνέουν μια ιδιαίτερη γοητεία, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε όμως και τα στοιχεία της εγκατάλειψης. Η ιδιαίτερή τους συνθήκη προσφέρει έδαφος για δημιουργικά σενάρια αξιοποίησής τους, κάποια από τα οποία έχουν αρχίσει ήδη να δίνουν μια νέα πνοή.

Αξιοπερίεργα!

Στη στοά Κοραή

κάποτε λειτουργούσε το επονομαζόμενο «πατερνόστερ» ή αεικίνητο ασανσέρ. Στην ουσία επρόκειτο για μια αλυσίδα από καμπίνες που προχωρούσε σαν κάθετη ερπύστρια ανάμεσα στους ορόφους. Για να κατέβεις ή να ανέβεις, έπρεπε να βρεις τη σωστή στιγμή και να πηδήξεις, ενώ αυτό συνέχιζε την κίνησή του. Το όνομά του το πήρε από λατινική προσευχή (Pater Noster), επειδή όταν λειτουργούσε, έμοιαζε με τον τρόπο που παίζουν οι μοναχοί με τα ροζάρια.

Στα χρόνια της κατοχής

στο υπόγειο κάτω από το Μέγαρο της στοάς Κοραή, βρίσκονταν τα προσωρινά κρατητήρια της Kommandatur, οι τοίχοι των οποίων βάφονταν συνέχεια γιατί καλύπτονταν από τα μηνύματα των κρατουμένων.

Στη στοά Φέξη

λειτουργούσε κάποτε το ιστορικό αρωματοπωλείο της Λέλας Καραγιάννη, από όπου η αντίσταση έστελνε μηνύματα στο εξωτερικό.

Το τι είναι στοά

είναι ένας μεγάλος προβληματισμός, διότι θεωρητικά, στοές είναι όλα τα μακρόστενα περάσματα με κίονες στην μια πλευρά. Πρακτικά δε, στοές υπάρχουν σε όλα τα μεγέθη και τα σχήματα, είτε σαν υπόστεγα με κολώνες, είτε σαν διαμπερή περάσματα, είτε σαν πολυτελή είσοδοι μεγάρων.

Παλιότερα οι στοές

είχαν τους διαχειριστές και τους θυρωρούς τους που ήταν υπεύθυνοι για το άνοιγμα της στοάς τις εμπορικές ώρες και την ασφάλεια. Καθώς τα καταστήματα και η κυκλοφορία λιγόστεψε, πλέον όλοι οι μαγαζάτορες και ένοικοι έχουν κλειδί, και «ο τελευταίος κλείνει την πόρτα». Κάποιες παραμένουν μόνιμα κλειδωμένες, εγείροντας το ερώτημα αν τελικά πρέπει να είναι κοινόχρηστοι χώροι, ή ανήκουν αποκλειστικά στους διαμένοντες.

Στη στοά της Ορφανίδου

λειτουργούσε ένα από τα πρώτα καταστήματα που έφερε τα τζιν στην Ελλάδα και τη δεκαετία του ’60 μάζευε ατελείωτες ουρές από ενθουσιώδεις πελάτες.

Σε κάποιες στοές

τα μαγαζιά ήταν μικροσκοπικά, 5-6 τ.μ., ίσα για να χωράει ένα γραφείο ή ένας πάγκος εργασίας με μια λάμπα. Οι τουαλέτες ήταν κοινές για τους ενοίκους και συχνά λειτουργούσε από ένα τουλάχιστον κυλικείο ή καφενείο σε κάθε στοά για τις ανάγκες των καταστηματαρχών. Οι παραγγελίες γίνονταν από τα γνωστά «κόκκινα τηλέφωνα», που έπαιρναν δίφραγκο.

Οι στοές φιλοξενούσαν

πολλά καταστήματα ένδυσης και φιλοτελισμού, πράγμα που δεν ήταν τυχαίο. Επειδή δεν έμπαινε πολύ φυσικό φως, τα εκθέματα στις βιτρίνες δεν ξεθώριαζαν από τον ήλιο, το οποίο και θεωρούνταν μεγάλο ατού για τον έμπορα.

Του καφέ τα λόγια…

Αναρωτήθηκες ποτέ τι κρύβεται πίσω από τις ξύλινες τριμμένες καρέκλες και τα μικρά τραπεζάκια των παραδοσιακών καφενείων του κέντρου; Των μικρών ουζερί που είναι χωμένα βαθιά σε κάποια στοά, και απρόσμενα της δίνουν το όνομα της; Αναλογίστηκες αν ήταν πάντα κτήμα των ασπρομάλληδων και των οπαδών της ραστώνης;

Μη βιάζεσαι να παραδώσεις στη λήθη αυτές τις κοιτίδες φιλοσοφίας. Από την εποχή του Ζήνωνα, του «στωικού» των στοών δηλαδή, πολύ κυριολεκτικά, παράγουν διανοητικό πλούτο που κάνει το άστυ να φουσκώνει περήφανο.

Ο Ζήνων παρεμπιπτόντως, δίδασκε τους μαθητές του στον ίσκιο του υποστυλίου της Ποικίλης Στοάς στο σημερινό Μοναστηράκι, ανάμεσα στα αμέτρητα έργα τέχνης που φιλοξενούνταν εκεί. Μπορεί οι νεότεροι λειτουργοί των τεχνών και των γραμμάτων να μην λάμβαναν την ίδια τύχη, σίγουρα όμως απολάμβαναν μεγαλύτερες γαστριμαργικές απολαύσεις.

Καθώς οι στοές ξανάγιναν θεσμός στην Αθήνα των αρχών του 20ου αιώνα, ποιητές, φιλόσοφοι, διανοούμενοι κάθε λογής συσσωρεύονταν στα αστικά καφενεία για να ανταλλάξουν στίχους, ιδέες, να πιάσουν το σφυγμό της εποχής και να συνομιλήσουν με τους εκδότες τους, που τύχαινε να έχουν την έδρα τους λίγα μέτρα πιο πέρα στη στοά. Μαλακάσης και Ελύτης, Σαχτούρης και Σεφέρης, Γκάτσος, Χατζιδάκις, όλοι υπήρξαν θαμώνες ενός η περισσοτέρων πόλων έλξης όπως το Zonar’s, το πατάρι του Λουμίδη ή το ζαχαροπλαστείο Φλόκα (στο μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου – βλέπε Στοά Σπυρομήλιου σήμερα).

Και αν μεσημέριαζε ή η συζήτηση παραγινόταν σημαίνουσα, υπήρχε το στέκι του Απότσου, στην ομώνυμη στοά. Ουζερί και ντελικατέσεν, φιλοξένησε πιθανότατα πολλές διενέξεις περί ήθους και πολιτικής, περί αρετής και δημοτικισμού. Λογοτεχνικά περιοδικά, όπως το «Τετράδιο», ίσως να μην είχαν ποτέ εκδοθεί, αν δεν ήταν οι μεζέδες και τα καραφάκια πάνω στα τραπέζια του ιστορικού μαγαζιού. Εξάλλου, το έντυπο αυτό έφερε απευθείας την διεύθυνση του ουζερί.

Κάποια από τούτα τα μέρη στέκουν ακόμα, άλλα άλλαξαν ονόματα και ιδιοκτήτες. Αν εξερευνήσεις με προσήλωση τις επιγραφές και ρωτήσεις τους παλαιούς, μπορεί να πιάσεις τον απόηχο των καιρών. Αν ρίξεις μια ματιά στα περιοδικά των λογοτεχνικών κύκλων, σίγουρα θα σου μυρίσει κάτι από καφέ στη χόβολη, παλιομοδίτικο, βαρύ. Μπορεί ακόμη να εμπνευστείς να καθίσεις κι εσύ σε κανένα καφέ-εστιατόριο με την παρέα και να ξεκινήσεις μια κουβέντα για τα τερτίπια της ύπαρξης. Να ξέρεις, ο δρόμος αυτός είναι ολισθηρός! Μπορεί να αναγκαστείς να ιδρύσεις την δική σου φιλοσοφική σχολή.

Μουσικές στοές

Δυο γειτονιές, δυο στοές και δυο μουσικά είδη. Από κείνα που συνήθως βρίσκονται σε σύγκρουση και πλήρη διαφωνία. Από τη μια η καλλωπισμένη στοά Όπερας, με τη μοναδική της συλλογή κλασσικής, τη λυρική της σκηνή, την αστική αρχοντιά και την αυστηρή γεωμετρία. Από την άλλη, η στοά Ηφαίστου στο Μοναστηράκι, δαιδαλώδης, με χειροποίητα, μεταχειρισμένους δίσκους, κλειστά μεταλλάδικα και τους «εναλλακτικούς» της παρέας. Άραγε ενώνονται πουθενά αυτοί οι δυο κόσμοι; Ποιοι είναι εκείνοι που τους κατοικούν και που διασταυρώνονται τα μονοπάτια τους;

Στοά Όπερας

Πίσω από μια από τις εορταστικές βιτρίνες της στοάς, βρίσκουμε τον Στέφανο, που εργάζεται στο χώρο της κλασσικής μουσικής εδώ και 12 χρόνια. Τακτοποιημένα cd με εκτελέσεις σε πιάνο, ενορχηστρώσεις, ηχογραφήσεις, όπερες και μπαλέτα κατακλύζουν το χώρο.

Το κατάστημα λειτουργεί εδώ και 30 χρόνια, μας αποκαλύπτει ο Στέφανος. Παλιότερα υπήρχαν περισσότερα στη στοά, κάποια έκλεισαν. «Δεν φτάνει να είναι κοντά στη Λυρική, ούτε απλά ανάμεσα σε άλλα μαγαζιά με κλασσική, πρέπει να είσαι μέσα στο χώρο της μουσικής, να ασχολείσαι με το αντικείμενο».

Αυτοί που ασχολούνται είναι και οι τακτικοί πελάτες, που συχνά αποτελούν την πλειοψηφία. Κάποιοι έρχονται μέρα παρά μέρα, άλλοι σπανιότερα. Συνήθως όλοι έχουν κάτι συγκεκριμένο κατά νου που άκουσαν ή βρήκαν, δεν έρχονται τυχαία για να ψάξουν. «Αυτό που ανεβαίνει όλο και περισσότερο» λέει, είναι το βινύλιο. Είναι πια επιστροφή σε ένα αντικείμενο πιο ζεστό από το cd, με πολυτελή ένθετα, με φωτογραφίες, ένα πολύτιμο αντικείμενο». Ίσως είναι και μια μόδα περαστική για κάποιους.

«Η ίδια η κλασσική μάλλον πέφτει, σε πωλήσεις τουλάχιστον. Γιατί αν μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε την πορεία της στο Internet ίσως να βλέπαμε άλλα πράγματα».

Και γιατί ακούει κάποιος κλασσική λοιπόν; Τι μπορεί να προσφέρει σε έναν ορκισμένο ροκά; Ο Στέφανος μένει σκεφτικός.

«Δε θα βρει κοινά πατήματα ίσως, αλλά θα βρει το ίδιο δυνατές συγκινήσεις, διαφορετικής όμως ποιότητας και αποχρώσεων. Πέρασα και εγώ από τη φάση του ροκ και του μέταλ. Έχει να κάνει με το τι άνθρωπος είσαι, τι φιλοσοφία ζωής έχεις. Η μουσική πρέπει να σε εκφράζει, δεν είναι απλά ένας ήχος»

Αγαπημένοι δίσκοι:

Σουίτες του Bach για σόλο τσέλο σε εκτέλεση του Casals και παραλλαγές Goldberg σε εκτέλεση Glenn Gould.

Από πού να αρχίσει κανείς με την κλασσική;

Μπετόβεν, πιο εύκολος, με πιο γήινο στοιχείο.

Στοά Ηφαίστου

Διασχίζοντας την Ηφαίστου, ανάμεσα στη βουή του τουρίστα και τα γέλια της νεολαίας ακούγονται σκόρπιες μουσικές, άλλες από τα υπόγεια με τα ρούχα, άλλες από δαιμονισμένα κινητά, άλλες από κιθάρες. Ακολουθώντας μια από τις μελωδίες στρίβουμε στη στοά και προσπερνώντας αντίκες και πέδιλα φτάνουμε στον Mr.Vinylios, ένα θησαυροφυλάκιο βινυλίων σε ροκ διαθέσεις, με μερικές πινελιές από jazz, psychedelia, nu και ο,τι συνεπάγεται.

Ο συνιδιοκτήτης Δημήτρης, βγαίνει να μας διαφωτίσει για το αγαπημένο του είδος. Πρώτη κασέτα που άκουσε λέει, πιθανότατα το Surrealistic Pillow από Jefferson Airplane, στα χρόνια του γυμνασίου. Τότε ψώνιζαν από το κέντρο, από τα Εξάρχεια, κάτι 45άρια.

Τα μεταχειρισμένα και οι υπαίθριοι πωλητές ξεκίνησαν αργότερα, γύρω στο ’89, τότε που γνωρίστηκε και με τον έτερο ιδιοκτήτη, τον Γιάννη. Το μαγαζί ανοίγει το ’93, και μετρά 25 χρόνια ζωής πλέον. «Τα βινύλια είναι ο μοναδικός τρόπος να αναπαραχθεί ο ανθρώπινος ήχος. Αυτά και οι μπομπίνες.», λέει. «Οτιδήποτε άλλο παραμορφώνει. Είναι σαν να παίρνεις φωτοτυπία από έναν διάσημο πίνακα και να την βάλεις σπίτι σου. Μπορεί να είναι πιο ευκρινής από το πρωτότυπο, αλλά δε θα δεις την τεχνοτροπία».

Για να ξετρυπώσουν σπάνια βινύλια ταξιδεύουν παντού, σε όλη την Ελλάδα, και ο Γιάννης αφήνει τα πάντα για 2 μήνες κάθε χρόνο και πηγαίνει στην Αμερική, γυρνάει από πόλη σε πόλη κάθε μέρα για να φέρει πίσω νέους δίσκους.

«Η στοά αλλάζει κι εμείς μένουμε ίδιοι», συνεχίζει ο Δημήτρης. «Συνολικά 9 δισκάδικα πέρασαν από δω όλα αυτά τα χρόνια». «Γιατί ροκ, τελικά;» ρωτάμε. «Θέλω η μουσική να συνδέεται με τις εμπειρίες μου, με όσα έζησα. Δεν μου λένε κάτι οι ιστορίες των βασιλιάδων του Μεσαίωνα, ούτε ας πούμε η μουσική των μαύρων των αρχών του αιώνα. Η μουσική πρέπει να σε εκφράζει, να σου μιλάει.»

Αγαπημένα βινύλια:

Saucerful of secrets των Pink Floyd και Εν πλω.

Από πού να αρχίσει κανείς τη ροκ;

Από τους Beatles φυσικά, την καλύτερη αντικειμενικά μπάντα, δεν υπάρχει κάτι άλλο.

Όταν οι στοές εμπνέουν!

«Και οι τοίχοι… Ω! Αυτοί οι τοίχοι του τόσο επιβλητικού για εμένα εκείνου κέντρου. Άβαφοι, λερωμένοι, που κατέληγαν σ’ ένα ψηλό ψηλό ταβάνι και που ήταν όλοι στολισμένοι με πολύχρωμες ρεκλάμες, πολύχρωμα μικρά πανό που διαφήμιζαν τα προϊόντα μεγάλων οίκων του εξωτερικού -ιδιαίτερα προϊόντα Αγγλίας και Γαλλίας.»

Θυμάμαι πάντα έναν παλιάτσο γραφικότατο, διαφήμιση του «Κουαντρώ», κάποιες μαϊμούδες παιχνιδιάρικες που ξερογλείφονταν μπροστά σε μπουκάλια της σαμπάνιας, ρεκλάμες για σκωτσέζικα ουίσκια, τα γάλατα «Νεστλέ», οβομαλτίνες, μπισκότα, εδώδιμα προϊόντα κάθε είδους, πασίγνωστα έξω από την Ελλάδα»

[Αλέκος Λιδωρίκης για το ουζερί του Απότσου]

«Μέσ’ απ’ το τζαμωτό και να κοιτάζω σε κύματα τον κόσμο να ξεσπά.

Να πίνω τον καφέ μου, να ρεμβάζω, ένα τσιγάρο ανάβοντας μετά

Στο νου μου τα ερωτήματα να βάζω, όχι τα πολυσύνθετα· τ’ απλά.

Ένα συν δύο, τρία να λογαριάζω, και η ώρα μου με τέτοια να περνά.

Τ’ ορεκτικό μου αργότερα να παίρνω με κάτι τι πικάντικο, μια ελιά,

τέταρτο, πέμπτο, κι ύστερα να γέρνω στο στήθος το κεφάλι μου βαριά,

κι άξαφνα να σηκώνομαι, και να ‘μαι σαν ένας άλλος, που ούτε τον θυμάμαι»

[Μ. Μαλακάσης]

«ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΑ ΔΙΟΛΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ»

[Ζήνων]

«Τὸ κεφάλι τοῦ ποιητῆ