Μπορεί ένας comic artist να είναι εικονογράφος; Τι σημαίνει ο όρος Εφαρμοσμένες τέχνες; Ποια είναι τα κοινωνικά ζητήματα, που εκφράζονται μέσα από το σχέδιο; Ποιο εφόδιο πρέπει να έχει κάποιος για να χτυπήσει την πόρτα της σχολής Ορνεράκη; Η Ελένη Ορνεράκη απαντά σε όλα στην συνέντευξη που ακολουθεί.

Κ. Ορνεράκη, διοργανώνετε για 4η συνεχή χρονιά το Φεστιβάλ Εφαρμοσμένων Τεχνών κι απ’ ότι φαίνεται πάει πολύ καλά. Πείτε μας δυο λόγια για τις συμμετοχές.

Το Φεστιβάλ Εφαρμοσμένων Τεχνών μετρά ήδη τρία χρόνια πετυχημένης πορείας. Με εκθέσεις, παρουσιάσεις, προβολές, masterclasses και workshops γύρω από αυτό που ήταν και παραμένει ο κεντρικός του άξονας:  Σχέδιο, Σκίτσο κι η Εικόνα. Καλλιτέχνες από όλο το φάσμα των εφαρμοσμένων τεχνών (εικονογράφηση, κόμικς, καρικατούρα, αυτοεκδόσεις fanzine, graffiti, βιομηχανικό σχέδιο, φωτογραφία, video games, γραφιστική, ζωγραφική, animation) συναντήθηκαν, αντάλλαξαν απόψεις και είχαν την ευκαιρία να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.

Σ’ αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκαν συνεργασίες που έδωσαν βήμα στους νεότερους και έμπνευση στους παλαιότερους, για να συνεχίσουν να δημιουργούν. Η πολυφωνία συνεχίζει να αποτελεί δομικό συστατικό της τέχνης και είναι δικαίωμα κάθε καλλιτέχνη να μπορεί να αρθρώσει τη δική του φωνή ή καλύτερα, στην περίπτωσή μας, να χαράξει τη δική του “γραμμή”. Το 4o Φεστιβάλ Εφαρμοσμένων Τεχνών έχει ακριβώς αυτόν τον στόχο. Να δώσει το βήμα σ’ αυτούς που η φωνή τους ακούγεται λιγότερο συχνά.

Γι’ αυτόν τον λόγο ο τίτλος της φετινής διοργάνωσης είναι “Δώσε κι ΕΣΥ τη γραμμή σου”. Στις 28 & 29 Σεπτεμβρίου 2019, οι πόρτες του νεοκλασικού κτιρίου επί της οδού Θήρας θα ανοίξουν για να υποδεχτούν: Εκθέσεις ζωγραφικής του τμήματος Γραφιστικής & Σκιτσογραφίας του 2ου ΔΙΕΚ Κορυδαλλού Φυλακών ,δημιουργίες της LGBTQ κοινότητας και έργα τέχνης προσφύγων καλλιτεχνών.

Φυσικά, το παρόν θα δώσουν  και βετεράνοι δημιουργοί (Σπύρος Ορνεράκης, Πέτρος Ζερβός, Στάθης, Σπύρος Δερβενιώτης, Πάνος Μαραγκός, Μιχάλης Κουντούρης και Ηλίας Ταμπακέας), των οποίων η συμβολή παραμένει ιδιαίτερα πολύτιμη. Επίσης, όπως κάθε χρόνο, οι σπουδαστές του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τεχνών Ορνεράκης θα εκθέσουν τις προσωπικές τους δημιουργίες και σίγουρα δεν θα λείπουν τα workshops, τα masterclasses αλλά και οι εκπλήξεις! Workshops: Comics, Tattoo, Καλλιγραφίας, Σκίτσου, Χαρακτικής, Παιδικό/Εφηβικό Σκίτσο, Stopmotion.

“Δεν γεννιέσαι καλλιτέχνης αλλά γίνεσαι μέσα από σκληρή δουλειά, αφοσίωση και μεγάλη αγάπη για το αντικείμενο.”

Να διευκρινίσουμε τι εννοούμε με τον όρο “Εφαρμοσμένες τέχνες” και γιατί ορίζεται κατ΄αυτόν τον τρόπο;

Πιστεύω ότι στο χώρο μας υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση όσον αφορά τον όρο: Εφαρμοσμένες Τέχνες. Η ίδια η Τέχνη είναι δύσκολο να οριστεί και να περιγραφεί με λόγια. Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι είναι η συνειδητή πρόκληση αισθητικής.Άλλοι θεωρούν ότι η Εφαρμοσμένη Τέχνη είναι αυτή που παράγεται κατόπιν παραγγελίας. Μπορεί  όμως  να πει κάποιος  ότι η Sagrada Familia του Gaudi, ο Παρθενώνας  ή τα αριστουργηματικά κόμικς του Moebius, η ένα περίτεχνο τατουάζ, δεν είναι τέχνη; Θολά τα όρια λοιπόν και μάλλον υποκειμενικά.

Η δική μου η θέση μέσα σ’ αυτή την γκρίζα ζώνη, κι αυτός είναι και ο στόχος μας στη σχολή, είναι να φτάσει ο καλλιτέχνης σε ένα υψηλό επίπεδο τεχνικής ώστε να μπορεί να ζει και να βιοπορίζεται από την τέχνη του. Πρέπει ο κόσμος να κατανοήσει πως ο καλλιτέχνης είναι επαγγελματίας πρώτα και μετά δημιουργός.Και για να φτάσει στο επίπεδο να συγκινεί τον κόσμο με το έργο του έχει δουλέψει και κοπιάσει πάρα πολύ. Δεν γεννιέσαι καλλιτέχνης αλλά γίνεσαι μέσα από σκληρή δουλειά, αφοσίωση και μεγάλη αγάπη για το αντικείμενο.

Ποια είναι τα κοινωνικά ζητήματα που απεικονίζονται συχνότερα;

Ακριβώς επειδή η εικόνα δεν γνωρίζει σύνορα και είναι μια παγκόσμια γλώσσα, είχε, έχει και θα έχει πολύ μεγάλη δύναμη. Δεν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποιείται ως βασικό μέσο προπαγάνδας κι ένδειξης δύναμης από την αρχαιότητα. Γι’ αυτό και βλέπουμε τους καλλιτέχνες να θίγουν, πολλές φορές και με πολύ σκληρό τρόπο, κοινωνικά, πολιτικά αλλά και προσωπικά θέματα, που θεωρούνται ταμπού. Η ματιά του καλλιτέχνη δημιουργεί έναν εκρηκτικό δεσμό με τον θεατή- αναγνώστη, που είναι δύσκολο να τον αφήσει αδιάφορο.
Μια εικόνα λοιπόν, χίλιες λέξεις… Και θα δείτε πολλές στο φετινό μας φεστιβάλ!

Κάθε χρόνο παραχωρείτε υποτροφίες σπουδών στην σχολή σας; Υπάρχει μεγάλη συμμετοχή και ποια είναι τα ερεθίσματα που προηγούνται για να φτάσει ένας νέος σε εσάς;

Δεν δίνουμε μία, αλλά τρεις! Καθώς κι άλλες υποτροφίες σε σεμινάρια και μονοετή τμήματα σε ευπαθείς ομάδες (πρόσφυγες, άτομα από κοινότητες αποθεραπείας και παιδιά από διάφορα ιδρύματα όπως ορφανοτροφεία ή άλλες οργανώσεις). Η συμμετοχή είναι μεγάλη. Είναι συγκινητικό πόσοι νέοι έχουν αυτό που λέμε “χέρι”, δεξιότητα δηλαδή, και κλίση προς το σκίτσο αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να το καλλιεργήσουν και να το σπουδάσουν.  Το ερέθισμα που προηγείται για να φτάσει ένας νέος σε εμάς είναι ένα: Η αγάπη για το σχέδιο.

Σκίτσο, κόμικς, ελεύθερο σχέδιο, το κοινό “χάρισμα” για όλα- αν δεν κάνω λάθος- είναι το “χέρι”. Ποια είναι τα άλλα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει κάποιος ώστε να επιλέξει τι του ταιριάζει καλύτερα;

H βάση όλων των παραπάνω είναι ένα πολύ γερό σχέδιο. Αυτό που λες “χέρι”, είναι η μαγιά. Ένα πέντε ή δέκα τοις εκατό. Όλα τ’ άλλα έρχονται μέσα από την δουλειά και την τριβή με το σχέδιο, τα υλικά και τις τεχνικές που πρέπει να κατέχει ένας καλλιτέχνης, για να ξεφύγει από τους περιορισμούς που θέτει ο ίδιος στον εαυτό του λόγω έλλειψης εμπειρίας και γνώσης. Ένας σπουδαστής περνάει από όλους αυτούς τους κόσμους και τις εφαρμογές του σχεδίου μέχρι να ανακαλύψει ο ίδιος την κλίση του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ένας comic artist δεν μπορεί να είναι και εικονογράφος, ή σκηνογράφος ή steet artist ταυτόχρονα. Ένας καλλιτέχνης με πολύ καλό σχέδιο έχει πάρα πολλές επιλογές ως προς το πού και πώς θα το εφαρμόσει.

Υπάρχουν απόφοιτοι της σχολής σας που έχουν διαπρέψει;

Πάρα πολλοί από τους αποφοίτους μας είναι καταξιωμένοι επαγγελματίες στην Ελλάδα και εξωτερικό. Θα αναφέρω ενδεικτικά κάποιους: Τάσος Αναστασίου, Πάνος Ζάχαρης, η Εύη Ξένου οι οποίοι εργάζονται σε μεγάλες εφημερίδες, Ο WD, ένας από τους διασημότερους street artist παγκοσμίως, η Δήμητρα Αδαμοπούλου, ο Γιάννης Ρουμπούλιας στον χώρο των κόμικς… Και πάρα πολλοί άλλοι που εργάζονται στο χώρο της εικονογράφησης, των video games, της τηλεόρασης, του κινηματογράφου, της διαφήμισης και γενικότερα του σχεδίου. Είναι πολλά τα ονόματα κι αδικώ κάποιους που δεν αναφέρω.  Όσοι απ’ αυτούς διαβάσουν την συνέντευξη θέλω να τους πω ένα μεγάλο μπράβο και να εκφράσω την αμέριστη αγάπη μας που θα τους ακολουθεί στη ζωή τους και τη σταδιοδρομία τους.

Τα μαθήματα που παρακολουθούν οι σπουδαστές σας έχουν ένα ευρύ φάσμα. Η αρχή όλων είναι το σκίτσο, αλλά προχωράτε με ένα σωρό μαθήματα. Εκτός από το να προσανατολιστεί καλύτερα ο σπουδαστής σε τι άλλο συμβάλλει αυτή η ποικιλία;

Το πρόγραμμα σπουδών στη σχολή είναι σαν μια πλεξούδα. Το ένα μάθημα συμπληρώνει το άλλο. Ο κορμός του προγράμματος στήθηκε από έναν άνθρωπο με τεράστια εμπειρία στο χώρο του σχεδίου. Έχει εργαστεί χρόνια στο χώρο της εικονογράφησης, του τύπου, της διαφήμισης, του κινουμένου σχεδίου, του θεάτρου, της τηλεόρασης, του κινηματογράφου και δεν είναι άλλος από τον πατέρα μου,  Σπύρο Ορνεράκη.  Φυσικά, με τα χρόνια εμπλουτίζεται κάθε χρόνο η ύλη με σύγχρονες τεχνικές και εφαρμογές.

Η ποικιλία των μαθημάτων έχει σαν στόχο να καταρτίσει τον σπουδαστή με τις τεχνικές του σχεδίου αλλά και να δημιουργήσει ένα ελεύθερο περιβάλλον που θα μπορεί να καλλιεργήσει τη φαντασία του και να ανακαλύψει αυτό που λέμε: Την προσωπική γραφή του. Οι πολυάριθμοι καθηγητές που προέρχονται από διάφορους χώρους του τομέα του σχεδίου μοιράζονται την εμπειρία και τη γνώση τους, όχι στη θεωρία, αλλά στην πράξη.  Ένα καλλιτέχνης πρέπει να αναζητά την πολύπλευρη γνώση, την αμφισβήτηση και το θάρρος να καταθέσει την ψυχή του, την τεχνική και το ταλέντο του στο ευρύ κοινό.