Χάρης Νικολακάκης: «Οι Εκδόσεις BELL δίνουν τη σημασία που αξίζει στην αισθηματική και ερωτική λογοτεχνία»

Αν δεν γνωρίζουν οι εκδόσεις BELL τι εστί ρομαντικό-αισθηματικό μυθιστόρημα, τότε ποιοι;

Μιλήσαμε με τον Χάρη Νικολακάκη, διευθυντή των εκδόσεων, μας έλυσε πολλές απορίες για τα είδη αυτά και μας έβαλε λίγο πιο βαθιά στον κόσμο των παρεξηγημένων αυτών γραπτών.

Τα μυθιστορήματα με θέματα ερωτιάρικα, αισθησιακά και ιστορίες αγάπης, όπως και τα Άρλεκιν, έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές, αλλά εξακολουθούν να τοποθετούνται άκρη άκρη σε πάγκους περιπτέρων, ντροπαλά σε συρτάρια σπιτιών ή διστακτικά σε τσάντες που κρέμονται σε ώμους και σε πλάτες μέσα στην πόλη. Έχουν δεχθεί αυστηρή κριτική από λογοτέχνες και «ζόρικους» αναγνώστες και έχουν υποτιμηθεί πολλάκις ως κατώτερα αναγνώσματα. Μέρα που είναι, ας μην τα υποτιμάμε, θα πω εγώ, γιατί μπορεί ο φτερωτός θεός «να τα πάρει», να αποστρέψει τα βέλη του και τότε είναι που θα την πατήσουμε στα σοβαρά.

Ερωτικό/αισθηματικό/ρομαντικό/γυναικείο μυθιστόρημα, Άρλεκιν. Τι είναι τι;

Όλα τα είδη που αναφέρονται θεωρούνται «γυναικεία», καθώς διαβάζονται κυρίως (αν και όχι αποκλειστικά) από γυναίκες. Το ρομαντικό-αισθηματικό μυθιστόρημα έχει στο επίκεντρο του μια ιστορία αγάπης, αλλά φυσικά μπορεί να αγγίξει πολλά θέματα, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα λογοτεχνικά είδη, το ερωτικό μυθιστόρημα επικεντρώνεται στο πάθος και στον αισθησιασμό, ενώ, τέλος, τα Άρλεκιν είναι μυθιστορήματα μικρότερης φόρμας, ιστορίες αγάπης με συγκεκριμένη «συνταγή» και στόχο: ένα χαλαρωτικό ανάγνωσμα που δεν θα σε προβληματίσει, θα σε ταξιδέψει και θα σε κάνει να νιώσεις όμορφα.

Ποιες είναι οι ρίζες του ερωτικού μυθιστορήματος; Πότε εμφανίζεται;

Από το αρχαίο Ελληνικό μυθιστόρημα «Δάφνις και Χλόη» και τα Σανσκριτικά ερωτικά κείμενα του 4ου και 5ου αιώνα μ.Χ., μέχρι τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» και τις «50 Αποχρώσεις του Γκρι» το ερωτικό μυθιστόρημα υπάρχει, εξελίσσεται και θα συνεχίσει να αγαπιέται όσο υπάρχουν άνθρωποι.

Ποια η σημασία του; Και τι είναι αυτό που γοητεύει το κοινό;

Η ερωτική λογοτεχνία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών – και ίσως αυτή να είναι και η σημαντικότερη συνεισφορά του είδους στην εξέλιξη των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών.

Ποια εποχή ήταν στα φόρτε του;

Η διαχρονικότητα του είδους μέσα στους αιώνες μάς δείχνει πως ήταν, είναι και θα είναι στα φόρτε του. Το ίδιο δείχνουν και οι πωλήσεις των βιβλίων του είδους, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Είναι παρεξηγημένο λογοτεχνικό είδος; Και γιατί;

Ναι. Αν η αισθηματική λογοτεχνία είναι μια φορά παρεξηγημένη (ιδιαίτερα στην Ελλάδα), φανταστείτε τι συμβαίνει με την ερωτική λογοτεχνία. Συχνά, πολλοί μπορεί να συγχέουν, εσκεμμένα, την ερωτική λογοτεχνία με την πορνογραφία – πράγμα που φυσικά δεν έχει καμία επαφή με την πραγματικότητα. Η ερωτική λογοτεχνία μπορεί να περιέχει αισθησιασμό και σκηνές σεξ, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν γίνεται αυτό με σκοπό να προκαλέσει σεξουαλική διέγερση.

Το «Άρλεκιν» από πού πήρε το όνομά του;

Από τον εκδοτικό οίκο που ξεκίνησε και συνεχίζει να εκδίδει αυτές τις μικρές ιστορίες αγάπης, την Harlequin του Καναδά. Τα Άρλεκιν στην Αμερική είναι και σήμερα βιβλία που αγαπιούνται και διαβάζονται από εκατομμύρια αναγνώστες. Κάθε μήνα κυκλοφορούν δεκάδες νέοι τίτλοι, από συγγραφείς με φανατικό κοινό.

Τα Άρλεκιν, ειδικά παλιότερα, ήταν πιο οικονομικές εκδόσεις σε σχέση με άλλα βιβλία, πωλούνταν στα περίπτερα, ο αισθητικός τους κώδικας ήταν πολύ συγκεκριμένος. Γιατί συνέβαινε αυτό; Σημαίνει κάτι για το είδος;

Και σήμερα τα Άρλεκιν είναι πιο οικονομικές εκδόσεις που κυκλοφορούν αποκλειστικά στα περίπτερα ή μέσω online shops. Ο λόγος είναι απλός. Όπως είπαμε, τα Άρλεκιν είναι καλογραμμένες ιστορίες αγάπης που διαβάζονται εύκολα, γρήγορα και παντού. Στο μετρό, στα καφέ, στην παραλία, στο σπίτι. Μπορεί να είναι μικρά μυθιστορήματα, αλλά λειτουργούν περισσότερο ως περιοδικός τύπος. Το καθένα διαβάζεται μέσα σε λίγες ώρες και είναι σημαντικό να μπορεί η αναγνώστρια να το βρει γρήγορα και εύκολα, πρωί βράδυ, στην πόλη, στο χωριό ή στο νησί. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές γυναίκες αγάπησαν την ανάγνωση και τα βιβλία γενικότερα μέσα από τα Άρλεκιν.

Ποια είναι τα βιβλία-σταθμοί του αισθηματικού μυθιστορήματος;

Από το «Περηφάνια και Προκατάληψη» της Τζέιν Όστεν και τα «Ανεμοδαρμένα ύψη» της Εμιλι Μπροντέ, μέχρι το «Όσα παίρνει ο άνεμος» της Μάργκαρετ Μίτσελ και «Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας» της Κολίν Μακάλαφ· είναι πολλά τα βιβλία-σταθμοί του είδους, που συνεχίζουν να μαγεύουν αναγνώστες όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Στην Ελλάδα υπάρχουν παλαιότεροι συγγραφείς ερωτικών μυθιστορημάτων;

Φυσικά. Θα σας αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το ένα είναι «Η ερωμένη της» της Ντόρας Ρωζέττη –μια ιστορία ερωτικού πάθους ανάμεσα σε δυο γυναίκες στην Αθήνα του Μεσοπολέμου· και το άλλο είναι το έργο ζωής του Ανδρέα Εμπειρίκου, «Ο Μέγας Ανατολικός» των 8 τόμων: ένα ταξίδι στον Ατλαντικό ωκεανό και στα βάθη του ανθρώπινου πάθους και ερωτισμού.

Τι συμβαίνει γενικότερα με την παραγωγή ερωτικών μυθιστορημάτων στην Ελλάδα ανά τα χρόνια;

Οι Έλληνες συγγραφείς δεν τολμούν εύκολα την ερωτική λογοτεχνία – σε αντίθεση με το τι συμβαίνει στο εξωτερικό. Ίσως φοβούνται πως θα «στιγματιστούν». Έτσι, είναι κυρίως βιβλία μεταφρασμένης λογοτεχνίας που διαβάζονται στην Ελλάδα. Αν βέβαια τολμήσει κάποιος να γράψει ερωτική λογοτεχνία θα συνειδητοποιήσει πως υπάρχει αναγνωστικό κοινό που «διψάει» για το είδος. Έτσι έγινε με τον «Έκπτωτο» της Οφηλίας (εκδ. SILK), που εκδόθηκε πέρσι και μέσα στους πρώτους πέντε μήνες είχε ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 3.000 αντίτυπα. Το ίδιο είχε συμβεί και με τα βιβλία αισθηματικής λογοτεχνίας. Όταν ξεκινήσαμε να εκδίδουμε Ελληνίδες συγγραφείς στη σειρά SILK, λίγοι μιλούσαν για την ελληνική αισθηματική λογοτεχνία. Μέσα σε λίγα χρόνια τα βιβλία αυτά κατέκτησαν τις πρώτες θέσεις στις λίστες με τα ευπώλητα του εκδοτικού οίκου και συγγραφείς όπως είναι η Έλενα Αντωνίου (η οποία είναι και υπεύθυνη της επιτυχημένης σειράς των ελληνικών Άρλεκιν EROS), η Πωλίνα Νικολιδάκη, η Carmella και η Μαρία Στεφάνου, έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και έχουν βοηθήσει σημαντικά στην ανάπτυξη και στην ανάδειξη της ελληνικής αισθηματικής λογοτεχνίας.

Όσον αφορά το αναγνωστικό κοινό του είδους, έχουν παρατηρηθεί δεδομένα σχετικά με το φύλο, την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο;

Πρόκειται για γυναίκες, κυρίως, όλων των ηλικιών και όλων των μορφωτικών επιπέδων. Πάντως, ιδιαίτερα τα τελευταία 2-3 χρόνια, παρατηρούμε μια σημαντική αύξηση των αναγνωστριών μικρότερης ηλικίας – και όταν λέω μικρότερης, εννοώ από 16-17 μέχρι 24-25. Αυτό το έχουμε παρατηρήσει και μέσα από τα social media (κυρίως), αλλά και από το βιβλιοπωλείο μας BELL books, το οποίο επισκέπτονται για να βρουν τίτλους Άρλεκιν και SILK.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος που ακολουθεί το ερωτικό μυθιστόρημα;

Ότι πρόκειται για φθηνά, σχεδόν πορνογραφικά αναγνώσματα. «Φθηνός» μπορεί να είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει κάποιος τον έρωτα και όχι ο ίδιος, που είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας.

Ποιες είναι οι σχέσεις των εκδόσεων BELL με το ερωτικό και το αισθηματικό μυθιστόρημα;

Οι Εκδόσεις BELL δίνουν τη σημασία που αξίζει στην αισθηματική και ερωτική λογοτεχνία, έχοντας δημιουργήσει συγκεκριμένες σειρές (imprints), όπως είναι τα SILK, SILK Erotica, PLUS και φυσικά τα Άρλεκιν, πάντοτε με προσοχή στη λεπτομέρεια και απέραντο σεβασμό στον αναγνώστη.

ΕΔΩ μπορείτε να βρείτε προηγούμενο άρθρο μας με συνεντεύξεις τεσσάρων γυναικών συγγραφέων ρομαντικών μυθιστορημάτων των εκδόσεων BELL