Transatlantic στο Θέατρο ΡΟΕΣ, οδεύοντας προς το Ολικό Καλλιτέχνημα και τη σύζευξη των Τεχνών

Η Marion Renard (όπως “αλεπού”) στα ίχνη των μεσαιωνικών jogulatores, εμπνεόμενη από την μακρά παράδοση μίμων και παντόμιμων, κουκλοπαικτών, μαριονεττοπαικτών και άλλων καλλιτεχνών του λαϊκού αυτοσχεδιαστικού γονιμολατρικού θεάτρου, που εύρισκε – φυσικά – την επίσημη Εκκλησία αντίθετη και περιόριζε αυτές τις εκδηλώσεις σε περιοχές υποβαθμισμένες του οργανωμένου άστεος και μακριά από την επικράτεια των φιλήσυχων, νομοταγών πολιτών, που εύρισκαν όμως στην περίοδο του Καρναβαλιού και σε παγανιστικά έθιμα που επιβίωσαν του μονοθεϊσμού, ακόμα και στο περιθώριο της “θρησκευτικής”, “πολιτικής” και κοινωνικής “ορθότητας”.

Εξάλλου, το “φυσιολογικό” ήταν παντού και πάντα ένας τόσο ασφυκτικός κορσές που ακόμα κι ο κάθε βασιλιάς χρειαζόταν τον αθυρόστομο “τρελό”, ποιητή, φιλόσοφο, θεατρίνο ή και προφήτη του.

Η παράσταση ξεκινάει με έναν κινηματογραφικά φωτισμένο τρόπο κι εξελίσσεται μέσα από την αθωότητα του παιγνίου σε ένα σχόλια για τα κοινωνικά αδιέξοδα που μας κατατρύχουν πλημμυρισμένοι από συμβάσεις, οι οποίες δεν μας αφήνουν χρόνο να ανασάνουμε, αφού ακόμα κι ο ελεύθερος χρόνος μας, η λεγόμενη “ιδιωτική ζωή” έχει αλωθεί από μόδες, νόρμες, φόρμες, επιταγές, προϋποθέσεις, προδιαγραφές, μέτρα και σταθμά μιας “κανονικότητας” που επιλέγουν άλλοι και πόρρω απέχει από την πολυθρύλητη Αρμονία των σφαιρών, εκείνη που μόνον οι σαιξπηρικοί τρελοί, οι ερωτευμένοι κι οι ποιητές, οι μεθυσμένοι από ζωή και οι φευγάτοι αντιλαμβάνονται… έστω για ένα λεπτό, μια στιγμούλα μόνο.

Η performance αυτή (γιατί δεν εντάσσεται στην στυγνή κατηγορία του “μοντέρνου” ή έστω “μεταμοντέρνου” χορού) εμπλουτίζεται με τόσα σκηνικά αντικείμενα (requisites) που χάνει την ανθρωποκεντρική της αυτοτέλεια και γίνεται ένα κυνήγι φαντασμάτων, πολλαπλές απεικονίσεις ειδώλων στο “δωμάτιο με τους καθρέφτες” ενός λούνα-παρκ που έχει μεν απομείνει θολή ανάμνηση στο Συλλογικό μας Ασυνείδητο, όμως ο κατακερματισμός της “αντικειμενικής πραγματικότητας” που επιτεύχθηκε από τις αρχές του εικοστού αιώνα με την Θεωρία της Σχετικότητας, την Κβαντική Φυσική και τα Ανώτερα Μαθηματικά που μιλάνε για άλλες διαστάσεις και παράλληλες πραγματικότητες… τελικά κάθε σκηνική πραγμάτωση (ολοκληρωμένη ή ατελής) κάθε ομαδική, κοινωνική μας έκφραση αποκτά έναν αναπόφευκτο παραστασιακό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να συνειδητοποιούμε όλο και πιο πολύ, ολοένα και περισσότερο, πως είμαστε όλοι μας ηθοποιοί σε ένα τραγελαφικό δράμα που δεν έχει γραφτεί ακόμα, αφού είναι “εν εξελίξει”, αυτοσχεδιαστικό, απρόβλεπτο κι αναμάρτητο… γιατί μέσα σε όλον αυτόν τον χαμό, όταν η αυξημένη εντροπία ερωτοτροπεί με το Χάος, είμαστε όλοι αθώοι και συνένοχοι σε μία “Θεία Κωμωδία” που έχασε το θεϊκό της στοιχείο κι απέμεινε ορφανή, ανάδελφοι…

Εν ολίγοις, θαύμασα την ευπλαστότητα αυτής της μοναδικής ερμηνεύτριας που φαινόταν σαν να μονολογεί στο παιδικό της δωμάτιο απευθυνόμενη σε καθρέφτες, εκεί όπου κανείς δεν περιμένει καμία απάντηση εκτός από την κολακευτική εικόνα του ειδώλου του.

Όμως ο εμπνευσμένος οραματιστής σκηνοθέτης και δραματουργός Χρίστος Καούκης αξιοποιεί ευφυώς την καλλιτέχνιδα Marion Renard που κινείται προσεκτικά στα ίχνη της Μαρίνας Αμπράμοβιτς κι επιχειρεί να αναδομήσει τον μετανεωτερικό χορό και να τον εμπλουτίσει με άλλες Τέχνες οδεύοντας προς ένα “Ολικό Καλλιτέχνημα” προς μια ολιστική έμπρακτη κι εμπράγματα “θεωρία των πάντων” εφαρμόσιμη επί σκηνής κι επί πλατείας.

Το δραματικό υπερβαίνει την στενή χωρική του διάσταση κι εξακτινώνεται σε όλον τον κοινωνικό ιστό επιμένοντας να τον αναδιαμορφώσει αλώνοντάς τον. Ευτυχώς που είναι περισσότεροι οι ποιητές από τους αναγνώστες, οι καλλιτέχνες από τους θεατές, οι πομποί από τους αποδέκτες. Γιατί έτσι μεταδίδεται η Γνώση με γεωμετρική πρόοδο, ταχύτερα κι από τους θανατηφόρους ιούς κι έτσι μπορούμε να ελπίζουμε κι εμείς σε ένα καλύτερο αύριο, σε έναν πνευματικό πολιτισμό που θα εξισορροπήσει την αλόγιστη τεχνολογική εξέλιξη, σε μια καινούργια, ολόλαμπρη, καινοφανή Αναγέννηση που θα μας καταστήσει συμβατούς με τα άστρα, τα πλέον φωτεινά και προχωρημένα…

Είμαι ευτυχής ως επαρκής θεατής όταν βλέπω κι ακούω παρόμοια θεάματα-ακροάματα. Επαγγελματίες όλων των Τεχνών ενωθείτε για να συνδημιουργήσουμε την Ποίηση του μέλλοντος. Επιτέλους, είναι η πρώτη φορά – μετά από σαράντα χρόνια – που δεν νιώθω σαν να μιλάω στο βρόντο, αλλά βρίσκω ευήκοα όντα, συμπαθείς οργανισμούς που αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση και οξύνουν τις κριτικές τους ικανότητες.

Το αποτέλεσμα δεν μετράει πάντα αυτό καθ’ εαυτό αλλά ως ψηφίδα, ως σκαλάκι σε έναν ζώντα κι εξελισσόμενο οργανισμό. Σε κρίσιμες και μεταβατικές εποχές είναι σημαντικό να επιχειρούμε να δούμε την συνολική εικόνα κι όχι τις επιμέρους ψηφίδες. Τα pixels όταν μεγεθυνθούν απεριόριστα χάνουν το σχήμα και το χρώμα τους, γίνονται θολά, ανέκφραστα κι απεριόριστα. Όπως το Χάος εντός μας. Ειδικά όταν συναντάει το χάος εκτός μας…