Η ελληνική κοινωνία και ο κινηματογράφος μέσα από το νέο επεισόδιο του «Είμαι άνθρωπος, όχι σκουπίδι».
Πριν λίγο καιρό, είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με την Ελλάδα Στασινόγλου, μια νέα καλλιτέχνιδα με ακτιβιστικό έργο, όταν έλαβα ενημέρωση για το καινούργιο επεισόδιο που ξεκίνησε να κυκλοφορεί στην σειρά «Είμαι άνθρωπος, όχι σκουπίδι». Σίγουρα έχετε πετύχει τον τίτλο κι αλλού: θα έχετε παρατηρήσει γύρω στην πόλη κολλημένες αφίσες σε κάδους και ίσως να έχετε σκανάρει το QR για να ανακαλύψετε περί τίνος πρόκειται.
Οι συνθήκες τα έφεραν έτσι ώστε η επικοινωνία να είναι εξ αποστάσεως, όμως αυτό δεν αφαιρεί την ουσία του διαλόγου. Ας γνωρίσουμε την Ελλάδα:
Πώς εμπνεύστηκες το «Είμαι Άνθρωπος, όχι σκουπίδι»;
Όταν ήρθα το 2020 στην Ελλάδα γρήγορα διαπίστωσα ότι είχα προσγειωθεί ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές χώρες. Η πρώτη είχε να κάνει με ό,τι είχαν καταφέρει να μου σφηνώσουν στο μυαλό όσα χρόνια ζούσα και μεγάλωνα στην ομογένεια, αυτό που λέμε «πατρίδα» και η δεύτερη, με αυτό που πραγματικά είναι η σημερινή Ελλάδα, δηλαδή μια εξωτική Βαβέλ στην άκρη της Ευρώπης.
Mια Βαβέλ στα πρώτα βήματά της γεμάτη από ανόητους κλειστοφοβικούς «πατριώτες» που βρίσκουν πιο εύκολο να αντιμετωπίζουν τους διαφορετικούς
από αυτούς, όχι σαν συνανθρώπους ή σαν μια ευκαιρία για το μέλλον, αλλά σαν σκουπίδια. Όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου το βρίσκω θλιβερό. Στη
πατρίδα των γονιών μου –σε μια χώρα με μεγάλη ιστορία στο προσφυγικό– να οργιάζουν κυκλώματα τράφικινγκ και σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανήλικων
προσφύγων!
Πιστεύω πολύ στην άμεση επικοινωνία με τους ανθρώπους κι έτσι κατέληξα στο δημόσιο χώρο όπου δεν υπάρχουν μεσάζοντες. Σε μια χώρα με τέτοιο υπέροχο φως, οι διάσπαρτοι υπαίθριοι κάδοι σκουπιδιών ως επιφάνεια αλλά και ως αλληγορία μου φάνηκαν το πιο κατάλληλο μέσο. Έτσι αρμονικά και
αβίαστα, έδεσαν μήνυμα και μέσο, βέβαια πάντα με το χιούμορ στο πίσω μέρος του μυαλού μου.
Έχω κολλήσει χιλιάδες επαυξημένες αφίσες (AR) αφίσες σε όλη τη χώρα. Τώρα τις κολλάω μόνο στην πρωτεύουσα. Όταν σκανάρεις την αφίσα μου ΕΙΜΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΧΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙ μπορείς να δεις μονόλεπτα επεισόδια της ανιμέσιον ταινίας μου που έχει θέμα την καθημερινότητα δύο ανήλικων προσφύγων που πέφτουν θύματα μαστρωπίας. Κάθε επιφάνεια ενισχυμένη με augmented reality μπορεί να παρεμβάλει έξτρα ψηφιακό περιεχόμενο μέσα και «πάνω» στο γύρω φυσικό χώρο. Κάτι σαν τα μαγικά του γέρο μάγου, την μουσική, ή τις μυρωδιές, μόνο που εδώ όλα αυτά γίνονται αντιληπτά μόνο μέσα από την οθόνη του κινητού. Άρα όλο αυτό δουλεύει σαν ένα είδους εγκατάστασης (installation) όπου ο θεατής τώρα προσθέτει μπροστά στο έκθεμα την δική του οθόνη/κάμερα.
Πώς ξεκίνησες το project και ποιες καλλιτεχνικές διαδικασίες ακολουθείς;
Με ενδιαφέρει πολύ η τεχνολογία που υπηρετεί τον άνθρωπο. Μου αρέσει να φαντάζομαι τι θα έκανε σήμερα άμα ζούσε ο Έντισον, ο Νταλί, ο Γουόρχολ
ή ο Τσάρλυ Τσάπλιν. Τα εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας είναι απίστευτα δυνατά και μπορούμε πολύ εύκολα να γίνουμε όλοι και όλες μας δημιουργοί. Έτσι κι εγώ δεν βλέπω λοιπόν πουθενά να υπάρχει ο παραμικρός περιορισμός. Αυτό που κάνω θέλω να έχει έναν αντίκτυπο. Άμα πρόκειται
να μιλήσω για την ανθρωπιστική κρίση αυτό πρέπει να γίνει με έναν αναρχικό τρόπο. Να δηλώνει μια αλλαγή.
Ο κινηματογράφος είναι ένα εργαλείο για να κάνεις κριτική. Το ανιμέσιον, τη χάρτινη αφίσα και την Επαυξημένη Πραγματικότητα, τα βρίσκω ιδανικά
για ακτιβιστικές ενέργειες. Όσο αφορά στη σχέση μας με την ψηφιακή τεχνολογία και το τηλέφωνο ένα έχω να πω: όσο πιο «βρώμικα» και
«μυρωδάτα», όσο πιο κοντά μας φέρνει η τεχνολογία στην απτή πραγματικότητα, στα μικρά και τα ασήμαντα, τόσο το καλύτερο.
Μέχρι στιγμής όλα τα κάνω μόνη μου κι έτσι έχω τον απόλυτο έλεγχο. Φυσικά ο μεγαλύτερος μπελάς είναι το σενάριο και το πως να το κρατήσω σε
ένα στιβαρό πλαίσιο. Το ανιμέσιον αν και ελάχιστα κοστοβόρο παίρνει πολύ χρόνο και έτσι δεν έχω την πολυτέλεια να το αλλάζω. Αυτό που μένει
λοιπόν είναι η πρώτη έμπνευση να είναι όσο το δυνατόν πιο δυνατή. Είμαι αρκετά τυχερή, η Αθήνα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πόλη.
Στο τελευταίο επεισόδιο θίγεται το θέμα του τέλους του κινηματογράφου, μέσω μιας αλληγορίας ενός μάγου που αργοπεθαίνει. Θεωρείς ότι η τέχνη και η μεταβαλλόμενη μορφή της πόλης αλληλοσυνδέονται; – δηλαδή έτσι όπως πεθαίνει η τέχνη, κατά τον ίδιο τρόπο καταρρέει από τα βάθη της και η πόλη;
Ο κινηματογράφος όπως η αφίσα και η εφημερίδα είναι μέσο της πόλης. Μαζί με την πόλη που σήμερα αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς, μαζί με την ζωή στη
πόλη αλλάζει και ο κινηματογράφος. Φανταστείτε μόνο πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας χωρίς σινεμά και κινούμενη εικόνα.
Έφτασε όμως η στιγμή που για να απολαύσουμε την ψευδαίσθηση τώρα πια δενχρειάζεται να σταθούμε σιωπηλοί μπροστά σε μια ακίνητη οθόνη μέσα στο
σκοτάδι. Όλος ο χώρος γύρω μας έχει γίνει οθόνη. Ή το αντίστροφο, η οθόνη έχει γίνει χώρος, έχει βγει στο φως, κάτι ανάλογο με τη μουσική εμπειρία και την αρχιτεκτονική. Η πρόσβαση μας στη τέχνη είναι πια καθημερινότητα, αποτελεί έτσι μια νέου τύπου περιπέτεια με απεριόριστη διάρκεια.
Ο ξεχασμένος μάγος στη ταινία μου (7ο και 8ο επεισόδιο) που αργοπεθαίνει δηλώνει ένα τέλος αλλά και μια νέα αρχή όπως συμβαίνει με κάθε δυναμικό
μέσο που δίνει τη σκυτάλη στο επόμενο. Η πόλη και πάλι λειτουργεί ως εργαστήρι όπου πλάθονται συνεχώς καινούργιες ιδέες, τεχνικές και μέσα. Το βλέμμα αλλάζει.
Μέσα απ’ αυτήν τη μεταβολή νιώθεις ότι θα γεννηθεί κάτι καινούργιο ή απλά μιλάμε για συνεχόμενες αλλαγές προς κάτι ολοένα και πιο ευτελές;
Πάντα γεννιέται κάτι καινούργιο μέσα από το παλιό και ειδικότερα σήμερα στην εποχή του πειραματισμού και του κατακερματισμού ο κινηματογράφος
έχει μπει ήδη σε άλλη διάσταση. Αν μπορούσα να το αντιληφθώ σαν διαδικασία θα ήταν σαν τα 24 κάδρα του να έχουν πια φύγει από τη σειρά τους και το καθένα να κάνει απλώς του κεφαλιού του.
Αν και όλο αυτό μάλλον ξεκίνησε λόγω της κουλτούρας του video gaming, η οποία ισοπέδωσε τα πάντα στο πέρασμά της (αλλά τροφοδοτήθηκε από
στρατιωτικά κονδύλια) τώρα έχουμε φτάσει στη άλλη άκρη, όπου σαν δημιουργοί επιτέλους μπορούμε να ελέγχουμε το αποτέλεσμα αποκλειστικά εμείς και όχι κάποια εταιρεία. Αυτός ο εκδημοκρατισμός και η εξωστρέφεια είναι το καινούργιο και πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μου. Πάντα θα παράγουμε σκουπίδια και ευτελή τέχνη. Αλλά τώρα η διεργασία μετράει περισσότερο από το αποτέλεσμα.
Πότε θα περιμένουμε νέο επεισόδιο της σειράς;
Το 7ο επεισόδιο που προβάλλεται αυτή τη στιγμή, είτε μέσω επαυξημένης πραγματικότητας σκανάροντας την αφίσα ή μπαίνοντας στο
www.stasishellas22.gr, καθώς και το 8ο που θα βγει σε λίγες εβδομάδες, αποτελούν μαζί έναν φόρο τιμής στη τέχνη του κινηματογράφου.
Δεν θα μπορούσα να μην μιλήσω για την κρίση της 7ης τέχνης μέσα από τον street art κινηματογράφο που κάνω. Ευτυχώς ο πατριός μου είναι φαν του
σινεμά και έχει πολλά βιβλία για τη σχέση μαγείας-κινηματογράφου. Μακάρι μερικά από αυτά τα βιβλία να τα διδασκόμασταν (μαζί και με γλώσσα προγραμματισμού) και στα σχολεία, ειδικά τώρα που η Τεχνητή Νοημοσύνη μας χτυπά την πόρτα.
Πες μας λίγα λόγια για το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζεις. Τι πραγματεύεται, με τι ύφος θα κινηματογραφηθεί;
Πρόκειται για ένα είδους ταινία/σχόλιο για το βλέμμα και λιγότερο για ένα making of ντοκιμαντέρ. Δεν είμαι φαν του κινηματογράφου παρατήρησης
ούτε βρίσκω σημαντικό να μιλήσω για το street art έργο μου. Όλο αυτό θα ήταν στημένο, άρα χάσιμο χρόνου. Αυτό που με τρώει είναι να βρω κάποια/κάποιον που θα μπορέσει να συλλάβει και να μεταφέρει το καινούργιο της επαυξημένης πραγματικότητας μέσα από έναν τρόπο που δεν θα την προδίδει. Ευτυχώς σύντομα τελειώνω το λύκειο και τότε θα ασχοληθώ περισσότερο με αυτό. Το ξέρω δεν θα βαρεθώ ποτέ.
