Απορώ κι εξίσταμαι κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με σκηνές καθαρής, απροκάλυπτης, κτηνώδους βίας. Η ενσυναίσθησή μου χτυπάει κόκκινο και τρέχω να μαζέψω τα κομμάτια μου, να ανασυνταχθώ και να ξαναθεμελιώσω την πεποίθησή μου πως ο άνθρωπος είναι φύσει καλός κι όχι ένα σαδομαζοχιστικό τέρας που χαίρεται με τον θάνατο των άλλων για να ξορκίσει τον δικό του φόβο μπροστά στο Άγνωστο.
Οι περίοδοι των ακραίων πολιτικών ταραχών δίνουν την ευκαιρία σε πολλούς ψυχανώμαλους να βιάσουν, να σκοτώσουν, να ξεκοιλιάσουν εγκύους, να βασανίσουν, να πατήσουν μέσα στα σπλάχνα των εχθρών ή των αντιπάλων τους, των φίλων ακόμα και των συγγενών τους… Βεβαίως η Βία, ήδη από την αρχαία ελληνική τραγωδία, έχει κυρίαρχη θέση στα θεατρικά δρώμενα ως διογκωμένη τάση κι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης κατάστασης. Η Βία στο θέατρο λειτουργεί ομοιοπαθητικά προκειμένου να οξύνει την ενσυναίσθηση του θεατή και να δημιουργηθούν τα ανάλογα αντισώματα έτσι ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοια απάνθρωπα φαινόμενα στο μέλλον.
Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές συγκρούονται στο κέντρο της πολύπαθης Αθήνας κάποιοι ταλαίπωροι, περιθωριακοί, αναγκεμένοι άνθρωποι… συγκρούονται μεταξύ τους και με την αστυνομία, βεβαίως. Αναγκαστικά. Όμως τι να σου κάνουν και οι μεν και οι δε όταν πιάνονται κι ασφυκτιούν στις μυλόπετρες της Ιστορίας, στον ιστό της Ανάγκης;
Η ιστορική μνήμη είναι απαραίτητη ως εμβόλιο για μελλοντικές ταραχές, παρεκτροπές, παραβάσεις της Κοινής Λογικής και των άγραφων συμπαντικών νόμων.
Εξαίρετη η παράσταση στο θέατρο “Άβατον”. Νέα παιδιά, με τη χαρά του εραστή της Τέχνης, απέδωσαν με τη βοήθεια ενός video-art την εμφυλιοπολεμική ατμόσφαιρα με τις βιαιοπραγίες και τις ακρότητές της.
Κι αναρωτιέμαι: πέρασαν επτά δεκαετίες, εβδομήντα χρόνια κι ακόμα δεν έχουμε συγχωρέσει, ακόμα δεν έχουμε λησμονήσει, ακόμα δεν έχουμε ξεχαστεί με τα καινούργια, τα νεότερα κι αναπόφευκτα δεινά μας; Ή μήπως κατά βάθος είναι το ίδιο: ο φθόνος για την κατσίκα του γείτονα, η μικρονοϊκότητα του μέσου ανθρώπου (είτε είναι αγράμματος είτε όχι – τους είδαμε και τους μορφωμένους!!!)… Ο μικροαστισμός είναι φαινόμενο διεθνές και παγκόσμιο. Ο χαζός, ο μη προνομιούχος, ο μη ταλαντούχος άνθρωπος που δεν έχει τίποτα το εξαιρετικό, επιθυμεί και θέλει διακαώς να κόψει και να ράψει την πραγματικότητα στα μέτρα του, να στεγάσει τους άλλους στον δικό του ασφυκτικό χώρο των περιοριστικών και περιορισμένων αντιλήψεων για την ζωή και τον άνθρωπο. Ο δικός του κώδικας ηθικής είναι απαράβατος για τους άλλους, χωράει όμως πολύ νερό όταν πρόκειται να συγχωρήσουμε ή να κάνουμε πως δεν βλέπουμε τις παρεκτροπές των “δικών μας ανθρώπων”, των “δικών μας παιδιών”.
Στην παράσταση αυτή και στο καλογραμμένο δραματικό κείμενο του Α. Ζαφείρη σε σκηνοθεσία Ιωάννας Νιάχα με πέντε εξαίρετες ηθοποιούς αναδεικνύεται ακριβώς αυτή η σφαιρική εξάπλωση της βίας, η κολλητική αρρώστεια της εκδίκησης, το μοτίβο “η βία γεννάει βία”…
Από αυτή την άποψη, δεν είναι “περσινά ξινά σταφύλια”, αλλά αγγίζει με καθαρή πρόθεση κι αγνή ματιά το πανανθρώπινο πρόβλημα των ανισοτήτων και της έλλειψης των βασικών βιοποριστικών αγαθών για μεγάλες μερίδες του πληθυσμού της Γης, που είναι ενιαίος κι αδιαίρετος, αφού όλοι είμαστε ένα, σταγόνα στον Ωκεανό…
Βγήκα προβληματισμένος αλλά λυτρωμένος από το θέατρον Άβατον. Ο αριστοτελικός “έλεος και φόβος” λειτούργησε ακριβώς όπως αναμενόταν. Έτσι θα έπρεπε να αναπαριστώνται τα ιστορικά μας πράγματα έτσι ώστε κάποτε να μην χρειάζεται να παλέψουμε για τα αυτονόητα κι αυτές τις ταινίες να τις βλέπουμε μόνο σε μουσεία…
Αμήν!!! Γένοιτο!!!
Δρ. Κωνσταντίνος Β. Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr