Εάν υπάρχει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον σχετικά με το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης, αυτό είναι το ερώτημα που οι ερευνητές και οι επιστήμες, που μελετούν αυτόν τον τομέα, καλούνται να απαντήσουν: “υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο στον άνθρωπο που τον κάνει μοναδικό και απαράμιλλο ?”.
Μην βιάζεστε να δώσετε απάντηση. Το ζήτημα δεν είναι καθόλου άμεσο και απλό! Καταρχήν βαδίζουμε σε επιστημονικό περιβάλλον και δεν μπορούμε να επικαλεστούμε την βοήθεια της θρησκείας που μας παραχωρεί το πλεονέκτημα της ψυχής (μερικές θρησκείες την παραχωρούν και στα ζώα, μερικές όχι και μερικές δεν έχουν ακόμα αποφασίσει).
Παρόλα αυτά εμείς ξέρουμε ότι έχουμε κάτι διαφορετικό, κάτι μαγικό που φαίνεται αδύνατο να μπορεί να κατασκευαστεί από οποιαδήποτε τεχνολογία: εμείς ονειρευόμαστε, ερωτευόμαστε, φοβόμαστε, στενοχωριόμαστε, γελάμε, κλαίμε, γινόμαστε αλτρουιστές, ειρηνιστές , θρησκευόμαστε, δημιουργούμε έργα τέχνης και γράφουμε ποιήματα…Πράγματι θα μπορούσε ένα “μηχάνημα” να κάνει αυτά τα πράγματα?
Δεν σκοπεύω σίγουρα να μπαίνω στην διαδικασία μιας λεπτομερούς και άκρως περίπλοκης εμβάθυνσης αυτών εδώ των θεμάτων, συνοπτικά ωστόσο μπορώ να αναφέρω ότι όλες οι παραπάνω δραστηριότητες ανήκουν στην ανθρώπινη σφαίρα που αποτελεί το περίπλοκο μυστήριο της συνείδησης. Ουσιαστικά έναν μηχανισμό ικανό να υπερκατασκευάζει “συγκινήσεις” και να τις μετατρέπει σε “συναισθήματα”. Όσο και μυστηριώδες να είναι, όμως, και η συνείδηση φαίνεται να είναι ένα προιόν της εξέλιξης και μάλιστα να είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ικανότητα να μιλάμε.
Συνεπώς αν το περιβόητο “μηχάνημα” θα μπορούσε να μιλήσει είναι πιθανό ότι θα μπορούσε και να αποκτήσει συνείδηση και να αρχίσει να αισθάνεται (για μια καλύτερη εικόνα μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στο “Touring test” του Alan Touring και στην αντίκρουση του John Searle με το “chinese room“).
Αν και η πρώτη περίοδος της τεχνητής νοημοσύνης χαρακτηρίστηκε από την πεποίθηση ότι η νοημοσύνη περιείχε όλα στον εγκέφαλο, στην συνέχεια παρατηρήθηκε μια αλλαγή στην άποψη αυτή που έπρεπε να αποδεχτεί ότι η νοημοσύνη ήταν ένα διαδεδομένο φαινόμενο σκορπισμένο σε ολόκληρο τον οργανισμό. Δεν αρκούσε, δηλαδή, μόνο ένα ” έξυπνο” software, αλλά ολόκληρο το σύστημα έπρεπε να είναι “έξυπνο” μαζί με το hardware!
Το πραγματικό υλικό που δυσκόλευε τα πράγματα δεν έπρεπε να αναζητηθεί στην “λογική” αλλά στο “ζωικό συστατικό” που συνθέτει τον άνθρωπο. Με άλλα λόγια η “λογική σκέψη” και η συνείδηση, που για πολλά χρόνια θεωρούνταν το πραγματικό πλεονέκτημα του ανθρώπου, φάνηκε ότι πηγάζει από την καθημερινή αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Κατά συνέπεια, εάν μια μηχανή θέλει να σκέφτεται σαν άνθρωπος, είναι πιθανό ότι πρέπει επίσης να ζει σαν άνθρωπος (συνιστώ μια ανάγνωση του Wittgenstein σχετικά με την ικανότητα εκμάθησης της γλώσσας).
Αναρωτιέμαι σήμερα, σε έναν κόσμο που γίνεται κάθε μέρα πιο “virtual“, με μια τεχνολογία που αντικαθιστά όλο και πιο πολύ τη δικιά μας “εξυπνάδα”, σε μια κοινωνία που απομονώνει τον άνθρωπο από το φυσικό του περιβάλλον, με μια επικοινωνία που ευνοεί την ζωή ενός “avatar” εις βάρος του ατόμου, αν η ανεξέλεγκτη αγάπη για τα ζώα δεν απορρέει από την ανάγκη που έχουμε για μια “ανθρωπότητα” που, δυστυχώς, βρίσκεται πάντα και λιγότερο στον άνθρωπο και, παράδοξα, μπορούμε ακόμα να βρούμε στα ζώα.