Πώς θα #μείνουν_σπίτι, όσοι δεν έχουν;

Απλή σκέψη την οποία θα έπρεπε να είχαμε κάνει από μόνοι μας (και η γράφουσα) και πριν μας βρει η νέα πανδημία. Αφορμή για αυτή τη σκέψη μου, στάθηκε το εξώφυλλο και η καμπάνια του περιοδικού «Σχεδία».

Αν δεν έχετε ακούσει, οι πωλητές με τα κόκκινα γιλέκα -που, λόγω ανεργίας, απευθύνθηκαν στη «Σχεδία» και πουλούσαν το περιοδικό κρατώντας ένα ποσοστό από τα κέρδη- αποσύρθηκαν από τους δρόμους. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήταν άνεργοι και η «Σχεδία» είχε βρει μια -ελάχιστη έστω- διέξοδο γι’αυτούς.

Όσον αφορά τη συγκεκριμένη περίπτωση, το περιοδικό ξεκίνησε την καμπάνια «Να αγαπάς και να αγωνίζεσαι», όπου με ένα πλάνο 7 σημείων-δράσεων προσπαθεί να στηρίξει τόσο τους πωλητές της, όσο και ανθρώπους που έχουν ανάγκη με: συνδρομές αλληλεγγύης (για το περιοδικό), κουπόνια τροφίμων, δίκτυο παράδοσης προϊόντων, συλλογή αντικειμένων ψυχαγωγίας, συσκευές και κάρτες τηλεφώνων για να καθίσταται δυνατή η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους… και άλλες ιδέες που δεν μας περνούν από το μυαλό επειδή -ίσως- εμείς έχουμε κάποιες παροχές, που τις θεωρούμε αυτονόητες.

Διαβάζοντας άρθρα σε μεγάλες εφημερίδες και sites του εξωτερικού, διαπιστώνω ότι η ερώτησή μου απασχολεί κι άλλες χώρες. Ψάχνοντας στο google, «ξεπηδούσαν» άρθρα με παρόμοιο ερώτημα, καθώς, όπως φαίνεται, κανένας δεν μπορεί να υποκρίνεται πια ότι οι «αποκλεισμένες» ομάδες του πληθυσμού μιας κοινωνίας δεν υπάρχουν. Λοιπόν, και υπάρχουν και κινδυνεύουν.

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, οι ανισότητες που δημιούργησε η κρίση είναι εμφανείς εδώ και καιρό. Τώρα όμως, σε αυτήν την πρωτοφανή «κρίση», «καραντίνα», «πανδημία», -όπως θέλουμε το ονομάζουμε, αρκεί να αναγνωρίζουμε την πραγματικότητα- δεν μπορούμε πλέον να κοιτάμε «κάπου αλλού».

Τι λένε οι αριθμοί;

Οι στατιστικές (2016) δείχνουν ότι από τους 20.000 άστεγους στην Ελλάδα, οι 9.000 ζούνε στην Αθήνα.
Σε 1.130.479 άτομα ανήλθε το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων, τον Φεβρουάριο του 2020, έναντι 1.138.791 ατόμων, τον Ιανουάριο του 2020, (ποσοστιαία μεταβολή -0,73%) και έναντι 1.109.385 ατόμων, τον Φεβρουάριο του 2019 (ποσοστιαία μεταβολή 1,90%), σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία εγγεγραμμένης ανεργίας του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)
Το 5,3% των νοικοκυριών στην Ελλάδα έχουν άτομο με αναπηρία άνω του 67%. η αναπηρία και η φτώχεια πάνε δυστυχώς μαζί, το ίδιο και ο κοινωνικός αποκλεισμός των αναπήρων.
Στην ΕΕ η σχετική φτώχεια ορίζεται ως το ποσοστό του πληθυσμού που ζει με εισόδημα χαμηλότερο από 60% του διάμεσου εισοδήματος στην χώρα. Στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό υπερβαίνει το 20%. Η περιφέρεια με την μεγαλύτερη φτώχεια είναι η Ήπειρος με την Ανατολική Μακεδονία – Θράκη να ακολουθούν από κοντά. Οι περιφέρειες με την χαμηλότερη φτώχεια είναι η Αττική και η Κρήτη.

Πίσω από τους αριθμούς, υπάρχουν ιστορίες επιβίωσης

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι ζουν κοινωνικά αποκλεισμένοι (είτε ζώντας κάτω από το όριο της φτώχειας, είτε είναι εξαρτώμενοι, άνεργοι) δεν έχουν στέγη. Μπορεί να έχουν, αλλά πώς εξασφαλίζουν τα απαραίτητα για να αντιμετωπίσουν την πανδημία; Φάρμακα, γάντια, μάσκες, οινοπνεύματα, χλωρίνες, αντισηπτικά και όλα τα υπόλοιπα;

Ωστόσο, για αυτούς που δεν έχουν στέγη το πρόβλημα υπερδιπλασιάζεται. Φυσικά και υπάρχουν δομές που μπορούν να φιλοξενηθούν και να εξασφαλίσουν ένα πιάτο φαγητό. Όμως αυτές οι δομές δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την απομόνωση,οπότε αναγκάζονται να μοιράζονται τους κοινούς χώρους με άλλους.

Σε μια εποχή απαραίτητης απομόνωσης, συγκεκριμένα μέλη του πληθυσμού βιώνουν – για άλλη μια φορά- τον αποκλεισμό από τη στρατηγική αντιμετώπισης της πανδημίας.

Επισήμως, όσον αφορά τα μέτρα του κράτους -όπως αναγράφονται σε έντυπο με δεκαοκτώ ερωταπαντήσεις σχετικά με την απαγόρευση της κυκλοφορίας πολιτών σε όλη την επικράτεια, που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας- αναφέρεται το εξής:

“Τι συμβαίνει με ειδικές ομάδες του πληθυσμού, όπως τοξικοεξαρτημένοι, Ρομά και άστεγοι; Με ειδική μέριμνα του οικείου δήμου ενημερώνονται με κάθε πρόσφορο μέσο οι πληθυσμοί Ρομά κάθε περιοχής, ώστε να παραμείνουν καθ’ όλο το διάστημα του προσωρινού περιορισμού της κυκλοφορίας εντός των καταυλισμών. Άστεγοι και τοξικοεξαρτημένα ανέστια άτομα μετακινούνται, με μέριμνα του δήμου, σε κατάλληλους δημοτικούς χώρους φιλοξενίας και τους παρέχεται κάθε δυνατή φροντίδα, συσσίτιο και περίθαλψη.

Οι κοινωνικές υπηρεσίες/δομές των δήμων μεριμνούν για την κατ’ οίκον παράδοση του ημερησίου συσσιτίου σε δικαιούχους οργανωμένων συσσιτίων και δικαιούχους προγραμμάτων επισιτιστικής και βασικής υλικής συνδρομής (ΤΕΒΑ). Σε περίπτωση που ο δικαιούχος για οποιονδήποτε λόγο δεν είχε δηλώσει διεύθυνση διαμονής, αυτή δηλώνεται τηλεφωνικά από τον ίδιο στην αρμόδια υπηρεσία”.

Σε καμία περίπτωση δεν ισχυριζόμαστε ότι δεν υπάρχει μέριμνα ή ότι το κράτος δεν σκέφτηκε αυτές τις ομάδες πληθυσμού. Απλά, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα προβλήματα μιας κοινωνίας καλό είναι να λύνονται πριν φτάσουμε σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και, κυρίως, να αναλογιστούμε: