Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας ξεκινά από την ήδη από την ενδομήτριο ζωή, όταν το έμβρυο αρχίζει να ακούει τους ήχους του περιβάλλοντος και να διακρίνει τη φωνή της μητέρας του. Στα πρώτα 6 χρόνια της ζωής του το παιδί οδηγείται από το στάδιο της προλεκτικής επικοινωνίας (π.χ. κλάμα, γέλιο, βλεμματική επαφή, εκφράσεις προσώπου, φωνοποιήσεις) στην κατάκτηση όλων των πτυχών της προφορικής γλώσσας. Αυτό επιτρέπει στο παιδί να επικοινωνεί αποτελεσματικά, αλλά είναι και απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή κατάκτηση του γραπτού λόγου.
Τα πιο εύκολα αναγνωρίσιμα προβλήματα στην πορεία κατάκτησης του λόγου είναι οι διαταραχές της ομιλίας και πιο συγκεκριμένα:
• Οι δυσκολίες στην άρθρωση (όταν το παιδί δεν μπορεί να παράγει έναν ή περισσότερους φθόγγους).
• Οι φωνολογικές δυσκολίες (όταν το παιδί είναι μεν σε θέση να παράγει όλους τους φθόγγους, αλλά όταν μιλάει τους μπερδεύει, τους παραλείπει ή τους αλλοιώνει, με αποτέλεσμα η ομιλία του να γίνεται δύσκολα κατανοητή).
• Οι διαταραχές του ρυθμού της ομιλίας (όταν εμφανίζονται επαναλήψεις συλλαβών, μπλοκαρίσματα ή επιμηκύνσεις ήχων).
Πολύ συχνά όμως, τα παιδιά παρουσιάζουν διαταραχές του λόγου που επηρεάζουν κυρίως την έκφραση ή/και την κατανόηση του προφορικού λόγου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι βοήθεια θα πρέπει να αναζητηθεί αν το παιδί:
• Δεν ανταποκρίνεται σε οικεία ονόματα σε ηλικία 1 έτους.
• Δεν εκτελεί απλές εντολές στην ηλικία των 2 χρόνων.
• Δεν κατανοεί γραμματικά στοιχεία (λ.χ. άρνηση, ερώτηση) στην ηλικία των δυόμιση χρόνων.
• Δεν κάνει προτάσεις με 2 λέξεις στην ηλικία των 2 ετών.
• Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό, άρθρα ή προθέσεις στην ηλικία των 3-4 χρόνων.
• Δεν μπορεί να αφηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα στην ηλικία των 4 χρόνων.
Τα προβλήματα λόγου και ομιλίας επηρεάζουν την επικοινωνιακή επάρκεια του παιδιού και τη σχέση του με τον εαυτό του και το περιβάλλον. Είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν έγκαιρα, έτσι ώστε να αποκατασταθεί η γλωσσική οργάνωση του παιδιού και να αποφευχθούν τυχόν μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να ακολουθήσουν το παιδί σε όλη τη σχολική του πορεία.
Σκουρογιάννη Γιούλη
ΛΟΓΟΠΕ∆ΙΚΟΣ
Θεμιστοκλέους 43-45,
Εξάρχεια // Τ.: 694 48 87 499
Photo Credits: FreePik
