Του Νίκου Γουργουλέτη
Με αφορμή τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου του ΗΠΖ σε σχέση με την ενημέρωση των πολιτών και την εμπιστοσύνη τους στις ειδήσεις, ξεκίνησα να συζητώ με ορισμένους συμφοιτητές μου για το επάγγελμα που επιλέξαμε να σπουδάσουμε: πώς βλέπουν την δημοσιογραφία στις μέρες μας και τι ακριβώς ονειρεύονται να κάνουν στον τομέα αυτόν;
Η δική μου ιστορία σε σχέση με τα ΜΜΕ πηγαίνει πίσω στα χρόνια του γυμνασίου… στα χρόνια που το μεγαλύτερό μου άγχος ήταν αν θα γράψω 20 στο διαγώνισμα τριμήνου των αρχαίων. Εκείνη την εποχή, υπήρξε έντονη η ενασχόλησή μου με το θέατρο, καθώς ήμουν μέλος μιας θεατρικής ομάδας που σχεδόν κάθε χρόνο ανέβαζε μια παράσταση. Μια χρονιά λοιπόν -β’ γυμνασίου, αν δεν απατώμαι- ο ρόλος μου στην θεατρική παράσταση ήταν να υποδυθώ έναν δημοσιογράφο. Στην αρχή ο ρόλος δεν με είχε ενθουσιάσει καθόλου, καθώς είχα συνδέσει το επάγγελμα του δημοσιογράφου με αυτό του παρουσιαστή και του πανελίστα κάποιας κουτσομπολίστικης μεσημεριανής εκπομπής. Μέσα όμως από τις ατελείωτες πρόβες αντιλήφθηκα ότι δημοσιογράφος δεν σημαίνει αυτό που είχα στο μυαλό μου.
Πιστεύω ακράδαντα ότι ο καθένας γεννιέται με ένα χάρισμα μέσα του και είναι πλασμένος για κάτι, και ίσως τότε κατάλαβα ότι εμένα αυτό μου ταιριάζει και με αυτό θέλω να ασχοληθώ στο μέλλον. Σίγουρα ήταν δύσκολο να πείσω τον περίγυρο μου -οικογενειακό περιβάλλον κατά βάση- ότι θέλω να σπουδάσω δημοσιογραφία, καθώς ένας γονιός ακόμα και στις μέρες μας θα προτιμήσει να δει δικηγόρο το παιδί του παρά δημοσιογράφο, αλλά με υπομονή και επιμονή κατάφερα σήμερα να βρίσκομαι στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτό που θα λέω πάντα είναι ότι εάν όταν συμπλήρωνα το μηχανογραφικό μου, είχα βάλει την επιλογή των γονιών μου πρώτη, ίσως σήμερα να μην ήμουν ευτυχισμένος… ίσως να μην έγραφα καν αυτό το κείμενο!
Σειρά όμως τώρα έχουν οι συμφοιτητές μου, όλοι ηλικίας 19-21, και οι ιστορίες τους…
Μαρία Καπίρη: Ο κάθε άνθρωπος, πιστεύω, έχει γεννηθεί για έναν σκοπό. Από το να δημιουργήσει μία οικογένεια μέχρι να αλλάξει το πολιτικό σύστημα μιας χώρας. Η ζωή σου θα αλλάξει για πάντα από τη μέρα που θα προσδιορίσεις το δικό σου σκοπό. Αυτό νιώθω πως συνέβη τουλάχιστον σε εμένα.
Από μικρό παιδί μου άρεσε να γράφω, να μετατρέπω τις απόψεις μου και τα συναισθήματα μου σε κείμενα, να σχολιάζω στα τετράδιά μου την επικαιρότητα και κυρίως να μπλέκομαι σε καταστάσεις για να βρω την αλήθεια και να υπερασπιστώ αυτό που θεωρώ δίκιο. Με τα χρόνια ονόμασα αυτές τις τέρψεις δημοσιογραφία.
Η ουσιαστική επιβεβαίωση, όμως, ήρθε στην τρίτη λυκείου. Περίπου στα μέσα της χρονιάς ξέσπασε ένα σκάνδαλο στο σχολείο με έναν καθηγητή το οποίο εξελίχτηκε με τη διευθύντρια και μία μερίδα καθηγητών να προσπαθούν να το συγκαλύψουν. Εκεί ανακάλυψα το θάρρος που έκρυβα μέσα μου. Είδα τον εαυτό μου να υπερασπίζεται το δίκιο και να υποστηρίζει την αλήθεια ακόμα και μόνος του, να στέκεται απέναντι σε μία διευθύντρια να την κατηγορεί και να μη φοβάται γιατί ήξερα ότι είναι το σωστό. Να δέχεται απειλές, να ακούει δικαιολογίες και να μην κάνει ούτε βήμα πίσω. Αντιλήφθηκα πως ακόμα κι αν έχεις τον πιο ισχυρό άνθρωπο απέναντι σου πρέπει να υποστηρίζεις το δίκιο χωρίς να φοβάσαι τις συνέπειες. Εκεί ήμουν πλέον σίγουρη ότι θα γίνω δημοσιογράφος.
Για μένα η δημοσιογραφία είναι μονάχα μία λέξη, όπλο. Το προσωπικό μου όπλο για να φέρω την αλλαγή που θέλω να δω στον κόσμο, να γίνω το βήμα των περιθωριοποιημένων, η φωνή των αδικημένων, το εμπόδιο των ανεμπόδιστων. Στις μέρες μας μπορεί να μεταφραστεί με πολλούς τρόπους. Συχνά καθίσταται μέσο χειραγώγησης, παραπλάνησης και καθοδήγησης την κοινής γνώμης ή άλλοτε χαλάρωσης και πνευματικής ύπνωσης ασχολούμενη με “ελαφρά” θέματα. Όμως, ευτυχώς ή δυστυχώς-σίγουρα δυστυχώς για κάποιους- υπάρχει και μία άλλη δημοσιογραφία.
Εκείνη που παρουσιάζει την “άλλη πλευρά” από τις ειδήσεις, την πλευρά που αποκρύπτεται, τις μελανές στιγμές της ιστορίας και αναδεικνύει ανθρώπους που διακρίνονται για την πνευματική τους δουλειά και τον προσωπικό τους κόπο, όμορφους τόπους, την τέχνη κι όχι το εμπόριο. Σε αυτήν την δημοσιογραφία θέλω να αφιερώσω τη ζωή μου. “Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, δεν θα πάψεις ούτε στιγμή να αγωνίζεσαι με την ειρήνη και το δίκιο” έλεγε ο Λειβαδίτης και ο δικός μου τρόπος να λέγομαι άνθρωπος είναι η δημοσιογραφία.
Δημήτρης Παπαδόπουλος: Τα περισσότερα παιδιά αλλάζουν προτίμηση στο επάγγελμα που θέλουν να ακολουθήσουν πολλές φορές κατά την παιδική και εφηβική τους ηλικία. Ωστόσο, στην δική μου περίπτωση το να σπουδάσω στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ήταν σίγουρα μια επιθυμία πολλών πολλών χρόνων (ίσως και μιας δεκαετίας). Αφορμή ιδιαίτερη δεν υπήρξε, αλλά το γεγονός πως είμαι φανατικός λάτρης των ομαδικών σπορ αλλά και της τηλεόρασης σίγουρα με ώθησε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Όπως καταλάβατε λοιπόν, στόχος μου μόλις αποφοιτήσω είναι να ασχοληθώ ενεργά με την δημοσιογραφία και ειδικότερα με την αθλητική δημοσιογραφία από όσα περισσότερα πόστα γίνεται (αθλητικογράφος,αθλητικές μεταδόσεις,ρεπορτάζ κ.λ.π.). Βέβαια στις μέρες μας η δημοσιογραφία περνάει μια πολύ δύσκολη περίοδο τόσο στο πώς ασκείται όσο και στο πως αντιμετωπίζεται από την κοινή γνώμη.
Η δεκαετία της κρίσης στην Ελλάδα (2009-2019) έδωσε ένα ισχυρό πλήγμα στην δημοσιογραφία, καθώς τα media όπως και πολλοί δημοσιογράφοι συνδέθηκαν με την διαπλοκή και πελατειακές σχέσεις με ισχυρά κέντρα εξουσίας με αντάλλαγμα την λογοκρισία και την απόκρυψη ειδήσεων.
Από την άλλη, ο κόσμος δεν έχει καταφέρει ακόμα να ξεχωρίζει ποιες είναι οι έγκυρες δημοσιογραφικές πηγές και φαίνεται να μην δίνει καμία σημασία στην «υπογραφή» του εκάστοτε δημοσιογράφου, θεωρώντας πως όλοι είναι μέλη ενός συστήματος που θέλει να τον αποπροσανατολίσει, με αποτέλεσμα η δημοσιογραφία να είναι ίσως το πιο αμφισβητούμενο επάγγελμα στην Ελλάδα. Μέχρι στιγμής, πάντως, έχω ασχοληθεί μόνο ερασιτεχνικά σε διάφορες αθλητικές σελίδες των social media με κυριότερη ασχολία την ανάλυση και το σχόλιο.
Κατερίνα Τσουκάτου: Η επαγγελματική ενασχόληση με τον τομέα της δημοσιογραφίας υπήρχε πάντοτε ως επιλογή στο πίσω μέρος του μυαλού χωρίς να είμαι ποτέ απολύτως σίγουρη. Αν κάτι όμως είναι να βρει το δρόμο του – λένε- το βρίσκει. Έτσι αργότερα οι ίδιες οι συνθήκες με οδήγησαν να φοιτώ στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η πρώτη σκέψη για να εργαστώ στο μέλλον ως δημοσιογράφος μάλλον ξύπνησε πρώτη φορά στον δεκατετράχρονο εαυτό μου όταν ανέλαβε να γράψει ένα άρθρο για μια σχολική περιβαλλοντική πρωτοβουλία, καταγράφοντας και τις εντυπώσεις των παρευρισκόμενων μαθητών. Στο μυαλό μου η δημοσιογραφία αποτελεί έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας, μια εξιστόρηση γεγονότων μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου, ίσως μια διαφορετική σκοπιά στην οπτική της ζωή αλλά και έναν τρόπο έκφρασης απέναντι στη κοινωνία μέσα από ένα πολυδιάστατο τρόπο.
Παράλληλα, η σπουδαιότητα αυτού του επαγγέλματος είναι μεγάλη αν αναλογιστεί κάνεις πόσο σημαντική είναι η κατοχή γνώσης και πληροφορίας και πόσο αναγκαία για να αποτελέσει κάνεις έναν ολοκληρωμένο πολίτη και άνθρωπο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η ενημέρωση όλου του κόσμου εξαρτάται από το λειτούργημα του δημοσιογράφου. Κατά την άποψή μου, η δημοσιογραφία σήμερα σίγουρα έχει λάβει τελείως διαφορετικές διαστάσεις συγκριτικά με τον 18ο αιώνα απ’ όπου ξεκίνησε. Η ροή των πληροφοριών στις μέρες μας είναι μεγάλη και η καταγραφή των εξελισσόμενων γεγονότων πολύ πιο δύσκολη αλλά συνάμα και ευκολότερα εφικτή. Αν και η αντικειμενικότητα κλονίζεται με μεγαλύτερη ευκολία στην κοινωνία του σήμερα το επάγγελμα του δημοσιογράφου μπορεί να έχει πολλά περιθώρια ανάπτυξης και εξέλιξης καθώς οι ειδήσεις δεν σταματούν ποτέ.
Δημήτρης Τσερεμέγκλης: Αυτά τα πρώτα δύο εξάμηνα στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ αποδείχθηκαν μάλλον καλύτερα από ότι φανταζόμουν. Αφορμή για την επιλογή του εν λόγω τμήματος αποτέλεσε η αγάπη που έχω για το γράψιμο. Περίπου στην Β’ Λυκείου λοιπόν θεώρησα ότι αυτή η αγάπη θα έδενε ιδανικά με την ενασχόλησή μου με τον αθλητισμό, με το ποδόσφαιρο ειδικότερα. Με λίγα λόγια επέλεξα το τμήμα αυτό με σκοπό να γίνω αθλητικός συντάκτης. Κι όμως, αυτός ο λίγος καιρός που σπουδάζω εδώ με έχει κάνει να αναθεωρήσω εντελώς όχι μόνο για τη δημοσιογραφία, αλλά γενικότερα για το τι θα ήθελα να κάνω στο μέλλον.
Με έκανε να δω τη δημοσιογραφία ως λειτούργημα που δεν περιορίζεται σε ένα μόνο τομέα (αθλητική) αλλά σου προσφέρει διαρκώς αφορμές, ερεθίσματα και έμπνευση για έρευνα και μάθηση. Η μαγεία του επαγγέλματος είναι ότι δεν σου εξασφαλίζει ένα σίγουρο μέλλον. Πρέπει να έχεις υπομονή, όρεξη για δουλειά και δίψα για να πετύχεις ως δημοσιογράφος. Κυρίως όμως πρέπει να έχεις συνειδητοποιήσει ότι επιτελείς ένα λειτούργημα. Αυτό το λέω σχετικά με την υποβαθμισμένη ποιότητα του επαγγέλματος στη χώρα μας και τη συνεχή παραπληροφόρηση. Ελπίζω ότι ως νέα γενιά θα αλλάξουμε αυτή την κατάσταση προς το καλύτερο.
Δήμητρα Κοκκονού: Κάποια πράγματα είναι γραμμένα να γίνουν. Ένα από αυτά ήταν και για μένα η επιλογή μου να ασχοληθώ με τον τομέα της δημοσιογραφίας. Παρόλο που πίστευα πως το όνειρό μου ήταν να γίνω ψυχολόγος, συνθέτοντας τα κομμάτια του παζλ όλα έδειχναν το δρόμο προς τη δημοσιογραφία. Ενδόμυχα ήταν κάτι που πάντοτε ήθελα, λαμβάνοντας όμως υπόψιν μου την κακή δυστυχώς γνώμη που είχαν άτομα από τον κοινωνικό μου περίγυρο για τον τομέα αυτό, έθεσα τα «θέλω» μου σε καταστολή. Αυτό βέβαια που ακράδαντα πιστεύω είναι πως μας ορίζουν ο τρόπος συμπεριφοράς μας και οι πράξεις μας. Το μοναδικό δηλαδή εμπόδιο που υπάρχει ανάμεσα στα όνειρά μας και εμάς, είναι ο ίδιος μας ο εαυτός και κανείς άλλος.
Είναι λίγο τρελό αν σκεφτεί κανείς πως από όλα τα θεατρικά που είχα λάβει μέρος, το αγαπημένο μου ήταν αυτό που ήμουν παρουσιάστρια ειδήσεων μέσα σε μία αλουμινένια τηλεόραση. Συνειδητοποίησα λοιπόν μετά από όλα αυτά πως το πραγματικό όνειρό μου ήταν να γίνω δημοσιογράφος, γιατί πιστεύω στους ανθρώπους και θέλω να πιστέψουν και οι άνθρωποι γύρω μου, γιατί θέλω να μιλώ δυνατά για όλα τα μικρά που γίνονται μεγάλα, γιατί θέλω να είμαι η φωνή όσων δυστυχώς δεν μπορούν να ακουστούν και τα μάτια όσων δεν μπορούν να δουν.
Σήμερα πέρα από την επαγγελματική δημοσιογραφία, παρατηρούμε να λειτουργεί ως «δημοσιογράφος» και ο απλός πολίτης. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται τόσο έντονα γιατί με την ευρεία χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, καθένας από εμάς χρησιμοποιώντας το κινητό του τηλέφωνο μπορεί να γίνει ρεπόρτερ ανά πάσα στιγμή, άλλες φορές εύστοχα και άλλοτε άστοχα. Το πιο σημαντικό για μένα είναι να υπάρχει γνώση, όπως επίσης αντικειμενικότητα και ειλικρίνεια απέναντι στον δέκτη των πληροφοριών. Εάν είμαστε σε θέση να τα συνδυάσουμε, θα καταστήσουμε την δημοσιογραφία λίγο πιο «πλούσια».
