Δυναμικό ξεκίνημα για τη νέα σεζόν κάνει ο Δήμος Αθηναίων μέσω του ΟΠΑΝΔΑ και παρουσιάζει τρεις σημαντικούς εκπροσώπους της σύγχρονης ελληνικής τέχνης.

Τη Μαίρη Ζυγούρη στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης “Αγγελική Χατζημιχάλη”, από 09.03 έως 23.04, τον Βασίλη Σκυλάκο στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, από 10.03 έως 23.04 και της Χριστίνας Κάλμπαρη στο Κέντρο Τεχνών, από 23.03 έως 14.05. Την επιμέλεια των εκθέσεων υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος.

Μαίρη Ζυγούρη
EX CORPO

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης
«Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων
9 Μαρτίου – 23 Απριλίου 2023

Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει τη νέα έκθεση της εικαστικού και performance artist Μαίρης Ζυγούρη με τίτλο “EX CORPO” στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων, από 9 Μαρτίου έως 23 Απριλίου 2023. Με την έκθεση αυτή, που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, η Ζυγούρη έρχεται σήμερα στο Μουσείο Χατζημιχάλη για να μας μιλήσει για οντότητες και φάσματα με τις μυστηριακές εικόνες της, αφομοιωμένες στη γλώσσα του μουσείου, οι οποίες συνιστούν μια ψυχογεωγραφία, μια επίκαιρη εθνογραφία του σήμερα.

Η έκθεση “EX CORPO” της Μαίρης Ζυγούρη συνοψίζει έναν κύκλο δουλειάς που ξεκίνησε με τον υποχρεωτικό εγκλεισμό που βιώσαμε στη διάρκεια της καραντίνας. Μέσα από βίντεο, περφόρμανς, εγκαταστάσεις, σκηνοθετημένες φωτογραφίες και επιτελεστικά κείμενα, η καλλιτέχνις καταγράφει μια διαδικασία μεταμόρφωσης και εσωτερικής μετατόπισης. Έχοντας ως βασικό υλικό το σώμα της, η Ζυγούρη επιχειρεί να απεκδυθεί την ταυτότητά της. Η συνθήκη εργασίας της ξεκινά από το ουδέτερο αντικείμενο ή αποκείμενο (abject) για να καταλήξει σε διαφορετικές οντότητες ή περσόνες. Σε μια περίοδο που πολλοί εικαστικοί καλλιτέχνες διερευνούν τη συγκρότηση της προσωπικής, εθνικής, κοινωνικής και έμφυλης ταυτότητας, η ίδια αντιστρέφει το ερώτημα και ρωτάει: γίνεται σήμερα να μην έχεις καμία ταυτότητα; Και τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Τι εικόνες μπορεί να παράξει ένας στοχασμός γύρω από τη μη ταυτότητα;

Οι επιτελεστικές περσόνες που μας συστήνει η Ζυγούρη με την έκθεση «EX CORPO» γεννήθηκαν στο πλαίσιο διάφορων περφόρμανς/residencies που πραγματοποίησε η καλλιτέχνις την τελευταία διετία. Μέσα από αυτές τις περφόρμανς διαμορφώθηκαν και αναδύθηκαν η «Φωξάπφα, Σαπφώ του Έρωτα», μια ανόργανη πορτοκαλί οντότητα, η γυναίκα-αιδοίο, ένας μικροκέφαλος γίγαντας, μια λευκή θηλυκή κολώνα και μια λευκή μέδουσα/αχιβάδα. Κάθε περσόνα αναπτύσσεται, μεταλλάσσεται, συνδιαλέγεται με τα αντικείμενα/σύμβολα και όλα μαζί συνθέτουν ένα εικονογραφικό σύμπαν.

Η Ζυγούρη εξετάζει την περφόρμανς πέρα από το βίωμα της συλλογικής στιγμής, αντιμετωπίζοντάς την ως αρχείο μεταμόρφωσης. Η περφόρμανς της δεν ολοκληρώνεται τη στιγμή που την πραγματοποιεί αλλά συνεχίζει να μεταλλάσσεται. Έτσι, αυτές οι νέες οντότητες-ταυτότητες, ως ίχνη των μεταμορφώσεων και μεταλλάξεων που επιτελέστηκαν, ανασυντίθενται στην έκθεση με μια τράπουλα ταρώ που έχει σχεδιάσει η καλλιτέχνις. Κάθε μία από τις 74 κάρτες που παρουσιάζονται σε δύο προθήκες στην κεντρική σάλα του μουσείου είναι ένα συνθετικό έργο. Κάθε κάρτα περιλαμβάνει λιμπιντικά και θηλυκά σύμβολα, όπως το αιδοίο, το φίδι, το μάτι και ο κορσές. Κάθε εικόνα είναι μια στάση (attitude), μια χειρονομία, ένα τελετουργικό. Εκτός από τις 74 κάρτες της τράπουλας, η καλλιτέχνις παρουσιάζει 21 εκτυπώσεις σε πλεξιγκλάς, τέσσερις περσόνες ως κούκλες διάσπαρτες στον χώρο, που συνομιλούν με τις ήδη υπάρχουσες κούκλες του λαογραφικού μουσείου, μια σειρά από ζωγραφικά έργα μικρών διαστάσεων, καθώς και ένα υπνωτιστικό βίντεο από τον αρχαιολογικό χώρο του Αμφιάρειου, όπου παρουσιάζεται ένα επεισόδιο με τις τρεις περσόνες, κρεμασμένες από το μεγάλο δέντρο δίπλα στον Ναό του Ιερού.

H Mαίρη Ζυγούρη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Ζει και εργάζεται μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1994-2000). Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές με «Διάκριση» στο Chelsea College of Art and Design του Λονδίνου (2001-2004). Η Ζυγούρη ερευνά, αναπαριστά και ανασυνθέτει την πολιτική και ποιητική του αρχείου. Οι δημόσιες δράσεις της αποτελούν στοχασμούς. Η μνήμη, το τραύμα, τα συστήματα εξουσίας, παρακολούθησης, λογοκρισίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων, είναι ζητήματα που θίγει μέσω της καλλιτεχνικής της γλώσσας. Το 2017 συμμετείχε στη documenta 14, σε Αθήνα και Κάσσελ (Palais Bellevue). Το 2014, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αισχυλείων/Ελευσίνα, σε συνεργασία με τον Michelangelo Pistoletto, πραγματοποίησε τη Δημόσια Περφόρμανς «Venus of the rags/INTRANSIT». Έχει εκθέσει έργα της σε μουσεία και ιδρύματα όπως Galleria Nazionale d’Arte Moderna e Contemporanea (GNIAM), Mu.ZEE, Οστάνδη (2018), MOMUS, Θεσσαλονίκη, Cittadellarte, Biella, Ιταλία, Dutch Art Institute, Άρνεμ (2016), Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης (2012), Istanbul Foundation for Culture (IKSV). Έχει πραγματοποιήσει μια σειρά Public Projects  και Art Residencies σε Μόναχο, Σάο Πάολο, Κωνσταντινούπολη, Βενετία, Ρώμη, Νάπολη, Τορίνο. Το 2012 βραβεύτηκε από το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης ΑICA.

Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.

Η έναρξη της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 9 Μαρτίου, 18:00-21:00
Διάρκεια έκθεσης: 9 Μαρτίου – 23 Απριλίου 2023

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή 11:00 – 16:00, Σάββατο – Κυριακή 10:00 – 15:00, Δευτέρα κλειστά
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη:
Αγγελικής Χατζημιχάλη 6, Πλάκα
Πληροφορίες: 210 3243972

Βασίλης Σκυλάκος
Το χέρι. Έργα 1957-1997

Μεγάλη αναδρομική έκθεση
στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
10 Μαρτίου – 23 Απριλίου 2023

Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει την πρώτη αναδρομική έκθεση του εικαστικού Βασίλη Σκυλάκου (1930-2000) στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, από 10 Μαρτίου έως 23 Απριλίου 2023. Η έκθεση «Βασίλης Σκυλάκος: Το χέρι. Έργα 1957-1997» διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και περιλαμβάνει έργα που καλύπτουν τέσσερις δεκαετίες, από το 1957 έως το 1997.

Ο τίτλος της αναδρομικής έκθεσης του Βασίλη Σκυλάκου αφενός δηλώνει τον έντονα χειρωνακτικό χαρακτήρα της δουλειάς του, αφετέρου αναφέρεται στο ομώνυμο παλαιοπωλείο που διατηρούσε ο ίδιος, αλλά και στην ατομική έκθεση «Το χέρι. Εργαστήρι – Παλιατζίδικο», που πραγματοποίησε στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός το 1992. Ο τίτλος όμως υποδηλώνει και τον απώτερο στόχο της παρούσας έκθεσης: να αναδείξει τις ανεξάντλητες δυνατότητες ενός χειρώνακτα καλλιτέχνη, ο οποίος εργάστηκε αθόρυβα, άοκνα και συστηματικά.

Αν θέλαμε να σκιαγραφήσουμε την πολύπλευρη καλλιτεχνική πρακτική του Σκυλάκου υιοθετώντας την ορολογία της σύγχρονης τέχνης, θα λέγαμε πως το έργο του σχετίζεται με διάφορες τάσεις και κινήματα που εμφανίστηκαν μετά το 1945: Accumulation, Anti-art, Assemblage, Combine painting, Environment, Installation, Junk sculpture, Kitsch, Mobile, Neo-Dadaism, Nouveau Réalisme, Pop Art, Readymade, Site-specific art. Η δουλειά του Σκυλάκου είναι κατά βάση διαισθητική· εδράζεται στο συναίσθημα παρά στη διάνοια. Ταυτόχρονα, η συνήθεια της συλλογής άχρηστων και ευτελών αντικειμένων τα οποία έβρισκε στο δρόμο και σε παλιατζίδικα υποδεικνύει μια ασυνήθιστη, ιδιαίτερη έλξη προς την ύλη. Στην περίπτωση του Σκυλάκου η έλξη αυτή δεν ήταν απλώς συνώνυμη μιας παθολογικής εξάρτησης αλλά ήταν αλληλένδετη με τη μεταμόρφωση και το ζωντάνεμα άχρηστων για άλλους υλικών: «Η δουλειά μου άρχιζε πάντοτε από το οριακό εκείνο σημείο όπου κάτι άλλο είχε οριστικά αχρηστευτεί, είχε χάσει κάθε λόγο ύπαρξης, κάθε προηγούμενη λειτουργία. […] Μ’ ενδιαφέρει να δώσω ζωή σε ό,τι δεν χρειάζεται πια, να κάνω ορατό ό,τι δεν υπάρχει», γράφει το 1979 με την ευκαιρία της ατομικής του «Η Γυναίκα-Σύμβολο» στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός. Η συσσωρευτική λογική που διέπει τις ξύλινες κατασκευές του Σκυλάκου δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για την καταγωγή της δουλειάς του, ενώ εξηγεί γιατί το όνομά του συνδέθηκε –ταυτίστηκε, θα έλεγε κανείς– με την τέχνη της συναρμογής (assemblage).

Η αναδρομική έκθεση του Βασίλη Σκυλάκου αναδεικνύει τη σχέση του καλλιτέχνη με το παιχνίδι. Ο ίδιος δεν έχανε την ευκαιρία να δηλώνει ότι «ζωγραφίζει παίζοντας» και ότι «ολόκληρη η δουλειά του είναι παιχνίδι». Αυτή η οπτιμιστική προσέγγιση τον φέρνει, εντέλει, πιο κοντά στους Nouveaux Réalistes, στους οποίους οι κριτικοί είχαν προσδώσει διάφορους χαρακτηρισμούς, όπως «αρχαιολόγοι του παρόντος», «πολυμορφικοί φετιχιστές» και «μπρικολέρ της αέναης μεταμόρφωσης». Ο Σκυλάκος, βέβαια, δεν είχε ανάγκη προσωνυμίων. «Τέχνη δεν είναι μόνο να δημιουργείς πράγματα, αλλά και να παρατηρείς», έλεγε χαρακτηριστικά. Και, όπως αποδεικνύει με το έργο που άφησε πίσω του, ο ίδιος ήταν ένας οξύνους παρατηρητής του αστικού πολιτισμού, που κατάφερε να αναδείξει τη χρησιμότητα του άχρηστου.

Ο Βασίλης Σκυλάκος γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας το 1930. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης (1957-60). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του έζησε στην Κοπεγχάγη (1960-63) και στη συνέχεια στο Παρίσι (1962-66). Παρουσίασε το έργο του σε ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επί μία εικοσαετία (1972-92) συνεργάστηκε στενά με την Αίθουσα Τέχνης Δεσμός. Έλαβε μέρος σε δεκάδες ομαδικές εκθέσεις: Salon de la Jeune Sculpture (Παρίσι 1976), Contradiction 77 (Αμερικανικό Κέντρο, Παρίσι 1977), Contemporary Greek Painters and Printmakers (Εθνική Πινακοθήκη Ιρλανδίας, Δουβλίνο 1979), Ευρωπάλια 1982 (Βρυξέλλες 1982), Peinture Grecque 1968-1988 (Βρυξέλλες 1988), La Sculpture Grecque Contemporaine (Maison de l’Architecture, Παρίσι 1991). Το 1994 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Μουσείο Βορρέ, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου και σε ιδιωτικές συλλογές. Πέθανε στην Αθήνα το 2000.

Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη της ROMA Gallery, η οποία παράλληλα διοργανώνει την ατομική έκθεση του καλλιτέχνη με τίτλο “Travelogue. Έργα 1960-64” (14 Μαρτίου – 29 Απριλίου 2023), σε επιμέλεια του Χριστόφορου Μαρίνου.

Η έναρξη της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 10 Μαρτίου, 17:00-21:00
Διάρκεια έκθεσης: 10 Μαρτίου – 23 Απριλίου 2023

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Σάββατο 11:00 – 19:00 , Κυριακή 10:00 – 16:00, Δευτέρα κλειστά
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων:
Κτίριο Α & Β: Λεωνίδου & Μυλλέρου, Πλ. Αυδή, Μεταξουργείο
Πληροφορίες: 210 5202420 | www.opanda.gr

Χριστίνα Κάλμπαρη
Η εκδρομή

Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων
23 Μαρτίου – 14 Μαΐου 2023

Ο Δήμος Αθηναίων παρουσιάζει τη νέα ατομική έκθεση ζωγραφικής της Χριστίνας Κάλμπαρη με τίτλο «Η εκδρομή» στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, από τις 23 Μαρτίου έως τις 14 Μαΐου 2023. Η έκθεση, που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), περιλαμβάνει πίνακες μεγάλων διαστάσεων και μια σειρά σχέδια με κάρβουνο. Όλα τα έργα έχουν σχέση με το φως και το πώς αυτό διαμορφώνει τον ζωγραφικό χώρο.

Ο τίτλος της έκθεσης («Η εκδρομή») είναι μια έμμεση αναφορά στη νουβέλα «Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν» της Anna Seghers. Για την Κάλμπαρη, το συγκεκριμένο κείμενο ήταν περισσότερο μια ευτυχής συνάντηση παρά η έμπνευση για να δημιουργήσει τα έργα της. Στην προσέγγιση της Seghers βρίσκει μια απρόσμενη σύμμαχο που τη βοηθά να κατανοήσει τη δουλειά της. Το θάμπωμα της μνήμης, αυτή η μόνιμη ομίχλη μπροστά από τα μάτια της αφηγήτριας μιας μονοήμερης εκδρομής με ποταμόπλοιο στο Ρήνο, αντανακλάται και στις ατμοσφαιρικές εικόνες που ζωγραφίζει.

Όπως η Seghers χρησιμοποιεί τη φύση ως σκηνικό για να μιλήσει για τη λειτουργία και τις δυνατότητες της ενθύμησης, έτσι και η Κάλμπαρη αντιλαμβάνεται τους χώρους στα έργα της ως σκηνικά, τα οποία πλαισιώνουν το συναίσθημα που επιχειρεί να αποτυπώσει. Η αίσθηση της χειρονομίας και της αφής που συνοδεύει το μεγάλο μέγεθος των έργων άλλαξε τον τρόπο που προσεγγίζει τη ζωγραφική. Δουλεύοντας αυτούς τους πίνακες η Κάλμπαρη αισθάνεται ότι μπαίνει μέσα στον ζωγραφικό χώρο, ότι γίνεται και η ίδια μέρος της αφήγησης. Λόγω του μεγάλου μεγέθους, το «τώρα» στα έργα της δηλώνεται εμφατικά: στέκεσαι πια μπροστά σε έναν υπαρκτό ζωγραφικό χώρο. Η καλλιτέχνις δεν αναπαριστά απλώς κάποιες στιγμές από το παρελθόν, ούτε θέλει να αναπαραστήσει φιγούρες με τη μορφή που είχαν σε μια περασμένη δεκαετία. Αντιθέτως, από το παρόν ατενίζει το παρελθόν. Όπως ακριβώς και η ματιά της αφηγήτριας στην «Εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν», που είναι τώρα εδώ και κοιτάει πίσω, προσπαθώντας να ζωντανέψει μια ανάμνηση.

Οι εσωτερικές, ψυχικές εικόνες της Κάλμπαρη θυμίζουν στιγμιότυπα ταινίας. Κάθε πίνακας είναι σαν μια οθόνη. Όπως τα σκηνικά που έχει σχεδιάσει για παραστάσεις στο θέατρο, τα τοπία της έχουν κάτι το τεχνητό. Οι φιγούρες που ζωγραφίζει βρίσκονται σε κατάσταση περισυλλογής. Δεν είναι ονειροπόληση. Δεν έχουν σχέση με το πραγματικό, με το καθημερινό. Ανήκουν σε μια άλλη σφαίρα, σε έναν μυθοπλαστικό χώρο. Δίνουν την εντύπωση ότι είναι χαμένες (στις σκέψεις τους). Επίσης, δεν υπάρχει τάση φυγής σε αυτές τις εικόνες. Δεν υπάρχει ρομαντισμός. Όταν ζωγραφίζει αυτές τις σκεπτόμενες φιγούρες, η Κάλμπαρη προσπαθεί να φωτίσει κάτι και όχι να δραπετεύσει από αυτό.

Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.

Η έναρξη της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 23 Μαρτίου 2023, 18:00-21:00

Διάρκεια έκθεσης: 23 Μαρτίου – 14 Μαΐου 2023
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή 11:00 – 19:00 Σάββατο – Κυριακή 10:00 – 15:00, Δευτέρα κλειστά
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων:
Βασ. Σοφίας, Πάρκο Ελευθερίας, στάση Μετρό: Μέγαρο Μουσικής
Πληροφορίες: 210 7232604- 210 7224028