Νίκος Κορωναίος: Μία κορνίζα µπορεί να πλαισιώσει ό,τι αγαπάς και ό,τι σου αρέσει...

[ Ο άνθρωπος που δουλεύει με τα χέρια είναι εργάτης, με τα χέρια και το μυαλό, τεχνίτης, με τα χέρια, το μυαλό και την καρδιά, καλλιτέχνης ]

–Συνέντευξη στην Χριστίνα Αγγελακοπούλου

Μία φυσιογνωμία αρχοντική, με αυθεντική ευγένεια και λεπτότητα. Ένας άνθρωπος απλός και χαμογελαστός. Ο κύριος Νίκος Κορωναίος, ένας από τους βετεράνους της κορνιζοποιΐας, δίνει την πρώτη του συνέντευξη στο περιοδικό «Η Πόλη Ζει». Έχοντας περισσότερα από 50 χρόνια εμπειρίας που περικλείουν σημαντικές συνεργασίες με μεγάλες προσωπικότητες και φορείς πολιτισμού, μιλάει για ένα επάγγελμα παραδοσιακό που εξελίχθηκε στην πορεία του χρόνου.

Μέσα από τον ήρεμο λόγο του, διακρίνεται η τεράστια αγάπη του για την κατασκευή κορνίζας, η τεχνογνωσία και το άριστο επαγγελματικό προφίλ. Τον συνάντησα στο φυσικό του περιβάλλον, στο εργαστήρι «ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ» του γιου του Οδυσσέα, ο οποίος συνεχίζει επάξια την οικογενειακή επιχείρηση για τρίτη γενιά. Καθίσαμε αντικριστά -σε έναν τακτοποιημένο πάγκο εργασίας- και, πριν αρχίσει η συνέντευξη, του ζήτησα να μου αφηγηθεί την ιστορία του σαν παραμύθι. Ένα παραμύθι που κάποιος θα ήθελε να ακούσει παραμονή Χριστουγέννων. Έτσι κι έγινε.

Η ζωή, πράγματι, είναι σαν παραμύθι… Ο πατέρας μου ήρθε 22 χρονών στην Ελλάδα – πρόσφυγας από την Σμύρνη – κι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Μεγάλωσα σε μία όμορφη λαϊκή συνοικία του Μεταξουργείου. Οι ανάγκες της εποχής εκείνης ήταν άλλες. Ενώ πήγαινες στο γυμνάσιο, ξαφνικά έπρεπε να βρεις μία δουλειά, να μάθεις μία τέχνη. Έτσι, τον περασμένο αιώνα, γύρω στο 1954 και σε ηλικία 14 χρονών, αρχίζει το δικό μου ταξίδι στον κόσμο των ξύλινων κατασκευών. Όχι ως κορνιζοποιός, αλλά δουλεύοντας σε ένα ξυλογλυπτικό εργαστήριο εκκλησιαστικών βυζαντινών ειδών στην οδό Περικλέους στο κέντρο της Αθήνας.

Ο Οδυσσέας Κορωναίος, πατέρας του κ. Νίκου, στο μαγαζί του 1957 στην Χρεμωνίδου. Το μαγαζί έκλεισε όταν στο σημείο αυτό θα γινόταν ανέγερση πολυκατοικίας.

Ήταν ένα εργαστήρι σοβαρό που αναλάμβανε σημαντικά έργα της εποχής εκείνης. Το είχαν δύο αδέλφια με καταγωγή από την Αμοργό, οι Θεοφάνης και Γιώργος Νομικός. Στο εργαστήρι των «Νομικών» έμαθα τα πάντα γύρω από το ξύλο και την τέχνη της επεξεργασίας του. Κάναμε βυζαντινά έργα -όπως πολυελαίους, εικονοστάσια, τέμπλα, στασίδια– ό,τι ξύλινο έχει μία εκκλησία, αλλά και κατασκευές σε μπαρόκ ύφος.

Τα έργα εκείνης της περιόδου κοσμούν μέχρι σήμερα την Μητρόπολη Αθηνών, τον Άγιο Διονύσιο στην Σκουφά, τον Άγιο Διονύσιο τον καθολικό. Είχα μισθό δύο εικοσάρικα την εβδομάδα -ήταν τα στρογγυλά εικοσάρικα τότε, τα ασημένια. Στους «Νομικούς», γνώρισα και το συγγραφέα και αγιογράφο Φώτη Κόντογλου. Θυμάμαι, καθόταν και μας μιλούσε πολλές ώρες και πάντα για το συγγραφικό του έργο.

Ο κ. Νίκος Κορωναίος μαζί με την αδελφή του, όταν δούλευαν παρέα. Τότε η επιχείρηση λεγόταν “Αδελφοί Κορωναίου”.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ, ΣΤΗΝ ΚΟΡΝΙΖΟΠΟΙΪΑ

Είχα φτάσει 17 χρονών. Παράλληλα με τη δουλειά, πήγαινα σε νυχτερινό γυμνάσιο για να συνεχίσω τις λίγες τάξεις που είχα αφήσει. Όταν τέλειωσα το σχολείο, φοίτησα για δύο χρόνια στην Διπλάρειο Σχολή που βρίσκεται στην Πλατεία Θεάτρου. Εκεί, μαθαίναμε τεχνικό σχέδιο. Δούλευα 9 ώρες την ημέρα και επέστρεφα στις 7 το απόγευμα στο Μεταξουργείο για να πάρω τη σάκα μου, να τρέξω να προλάβω το μάθημα στη Σχολή. Παιδεμός!

Το 1957, ο πατέρας μου, ο Οδυσσέας, είχε ένα μαγαζί μεικτό με τζάμια και κορνίζες στην οδό Χρεμωνίδου στο Παγκράτι. Εκεί, αρχίζει για μένα η κορνιζοποιΐα. Τα Σάββατα, τις Κυριακές και όποτε μπορούσα, πήγαινα και τον βοηθούσα. Την περίοδο εκείνη η Αθήνα δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα. Η κορνιζοποιΐα ήταν «φτωχή» γιατί δεν υπήρχαν πολλά διαμερίσματα. Το 1965 που πήρε σύνταξη ο πατέρας μου, ανέλαβα εγώ το μαγαζί. Πλέον, τα ηνία έχουν περάσει στον γιο μου τον Οδυσσέα. Ακριβώς τρεις γενιές. Κι ευελπιστώ να αναλάβει και η εγγονή μου!

ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΡΝΙΖΑΣ ΚΑΠΟΤΕ

Στην αρχή, τα εργαλεία της εποχής ήταν απλά. Ένα πριόνι, ένα σφυρί, μια τανάλια, τα καρφάκια… Και, μετά, οι γνώσεις που έπρεπε να έχεις. Η κατασκευή της κορνίζας άρχιζε από το μηδέν. Είχαμε ένα κομμάτι ξύλου και με το πριόνι το κόβαμε τετράγωνο. Έπρεπε να ξέρεις να κόβεις 45 μοίρες. Μετά, άρχιζε η επεξεργασία του. Όλα τα στάδια, μέχρι να φτάσει το ξύλο στο σημείο να γίνει μία όμορφη, χρυσωμένη κορνίζα, γίνονταν στο χέρι. Ήταν μία ολόκληρη και χρονοβόρα διαδικασία.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΡΝΙΖΟΠΟΙΪΑΣ

Όταν η Αθήνα άρχισε να χτίζεται πια, οι ανάγκες ήταν μεγάλες. Τα διαμερίσματα αύξησαν τη ζήτηση για κορνίζα. Από το τέλος της δεκαετίας του΄60 με αρχές ΄70 και μέχρι σήμερα, η κορνίζα έρχεται βιομηχανοποιημένη –δηλαδή, σε βέργα. Ήρθαν και πιο καλά εργαλεία. Το 1972 είχαμε φέρει από την Γερμανία μία καρμανιόλα που στοίχιζε όσο ένα αυτοκίνητο. Αυτοκίνητο δεν είχα, αλλά είχα αυτό το εργαλείο που μου έβγαζε όλη τη δουλειά.

Στις μέρες μας, η κατασκευή γίνεται γρήγορα, εύκολα και με πιο ποιοτικά υλικά. Μπορώ να πω ότι η χειροποίητη δεν ήταν τόσο τέλεια, όσο είναι η βιομηχανοποιημένη. Αλλά και πάλι, το να φτιάξεις σήμερα μία κορνίζα δεν είναι κάτι απλό. Δεν κόβεις τέσσερα πηχάκια και λες «Έκανα μια κορνίζα». Μέχρι να μετατραπεί η βέργα σε κορνίζα, προηγείται μελέτη και ακολουθεί η επεξεργασία στο εργαστήριο. Επίσης, σήμερα, υπάρχει τεράστια ποικιλία σχεδίων.

Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΒΛΕΜΜΑΤΟΣ

Λένε ότι η κορνίζα μου είναι καλή. Εγώ ακόμα δεν το λέω παρόλα τα 82 μου χρόνια. Κάποτε, με ρώτησαν «Πώς φτιάχνεις τόσο καλές κορνίζες;». Και απάντησα «Γιατί ακούω καλή μουσική, μου αρέσει το θέατρο, η όπερα..». Όταν δούλευα, μου άρεσε να ακούω κλασική μουσική στο ραδιόφωνο, αλλά και θεατρικά έργα –ήταν το θέατρο της Δευτέρας και το θέατρο της Τετάρτης.

Όταν ήμουν 14 ετών, είχα έναν καταπληκτικό μάστορα -τον κύριο Πέτρο από την Αλεξάνδρεια. Έπαιρνε την «σγρόμπια», το σκαρπέλο δηλαδή, και μέσα σε 2-3 σκαρπιλιές έβγαζε ένα τριαντάφυλλο. Έκανε τέχνη. Κάθε σεζόν, πήγαινε σε όλες τις παραστάσεις της Λυρικής Σκηνής και του Εθνικού Θεάτρου. Όλα τα λιμπρέτα και τις όπερες της Λυρικής Σκηνής, τις ήξερα από αυτόν τον άνθρωπο. Δουλεύαμε και μου τραγουδούσε τον «Κουρέα της Σεβίλλης», την «Τραβιάτα».

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Ένας καλός κύκλος εργασίας χτίζεται όταν είσαι συνεπής στη δουλειά σου και την κάνεις με αγάπη, σεβασμό και ηρεμία. Όταν έχεις ηρεμία, βγάζεις καλύτερο αποτέλεσμα. Με το άγχος, η δουλειά δεν βγαίνει. Με καθαρό μυαλό, μπορούσα να βγάλω ενός μήνα δουλειά. Επίσης, είναι πολύ βασικό, ο κορνιζοποιός να φροντίζει τόσο για την αισθητική, όσο και για την τεχνική αρτιότητα της δουλειάς του. Αν παρουσιαστεί ένα έργο με ανοιγμένες ενώσεις στην κορνίζα ή με χρώμα στην εσωτερική πλευρά του τζαμιού, τότε πού είναι η αισθητική; Το τελικό έργο πρέπει να είναι σωστό, όμορφο και καθαρό.

Συνεπώς, για να γίνει κάποιος καλός κορνιζοποιός, θα πρέπει να έχει όρεξη για δουλειά. Να το θέλει πραγματικά, γιατί δεν υπάρχει ωράριο. Πρέπει να προλάβεις χρονικά τις προθεσμίες παράδοσης μίας δουλειάς. Υπήρξαν και περιπτώσεις που δούλευα επί τρεις μέρες με 39 πυρετό, γιατί είχα να προετοιμάσω μία έκθεση. Ένα μεσημέρι, η γυναίκα μου με τάιζε όρθιο! Μπορώ να πω ότι δεν με κούρασε η δουλειά μου. Η σωματική κούραση περνάει. Όταν θα κουραστείς την ημέρα, όλα περνούν με καλό φαγητό, ένα ποτηράκι κρασί, έναν καλό ύπνο, μια καλή κουβέντα στο σπίτι. Άλλα είναι που δεν περνάνε.

Ο ΓΛΥΚΟΣ ΝΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

Υπήρξαν πολλές όμορφες στιγμές. Οι περισσότερες καθημερινές. Μόλις έμπαινα στο εργαστήρι μου πρωί-πρωί, του έλεγα «Καλημέρα!». Και ήθελα να βλέπω τους πάγκους μου συγυρισμένους. Μετά, άνοιγα το ραδιόφωνο στο τρίτο πρόγραμμα και πήγαινα στον καφέ μου. Εκείνη τη στιγμή, ένιωθα ευτυχισμένος.

ΤΟ ΚΑΘΕΤΙ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ

Δεν ξεχώρισα ποτέ τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας από κάποιον άλλο. Με τον ίδιο σεβασμό που αναλάμβανα ένα πολύ καλό έργο, με τον ίδιο ακριβώς σεβασμό, προσπαθούσα να αναδείξω και κάτι απλό. Ήθελα πάντα η παρουσίαση να είναι όμορφη.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΡΝΙΖΑ;

“Πιστεύω ότι σε µία κορνίζα µπορεί να τοποθετηθεί ό,τι αγαπάς και ό,τι σου αρέσει. Για να µπορείς, έτσι, να το βλέπεις κάθε µέρα και για πάντα. Να, κάτι που αγαπώ πολύ. Σε αυτό το µικρό χαρτί, υπάρχουν δύο καρδούλες και είναι γραµµένα αυτά τα λόγια «Καληµέρα παππού». Μου το έδωσε η εγγονή µου πριν αρχίσει το σχολείο”.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΡΓΟ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΚΟΡΝΙΖΑ;

Εδώ είναι τα δύσκολα, αλλά και τα ωραία. Ένα µέτριο έργο µπορεί να το αναδείξει µία κορνίζα. Και ένα πολύ καλό έργο µπορεί να το χαντακώσει. Ο Τσαρούχης είχε πει «Η κορνίζα είναι η ρουφιάνα του πίνακα». Έχει τύχει να αγοράσει πελάτης κάποιο έργο που έχει ήδη κορνίζα και να µην του αρέσει. Μου το έφερε για να του βάλω µία άλλη, ώστε να αναδείξω το έργο.