Λέξεις και εικόνες με τον Δημήτρη Ταλιάνη

Ο Δημήτρης Ταλιάνης είναι φωτογράφος και εκδότης. Όλα ξεκίνησαν από την απόκτηση μίας φωτογραφικής μηχανής στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αυτό έμελλε να γίνει η αρχή μιας σειράς αναρίθμητων φωτογραφιών, με πρωταγωνιστές κυρίως τη θάλασσα, το Αιγαίο, την Ελλάδα απ’άκρη σ’άκρη. Οι φωτογραφίες του έχουν κατά καιρούς φιλοξενηθεί σε ατομικές εκθέσεις στις γκαλερί “3” και “Αργώ” στην Αθήνα, “Ιανός” και “Μύλος” στη Θεσσαλονίκη, “Αργώ” στη Λευκωσία, στο μουσείο κυκλαδικής τέχνης, στην ελληνοαμερικανική ένωση, στο μουσείο φυσικής ιστορίας απολιθωμένου δάσους Λέσβου, στο ελληνικό ινστιτούτο της Βοστόνης, στο Βόλο, την Κέρκυρα, το Ηράκλειο, τη Μυτιλήνη κ.α Από το 1986 μέχρι σήμερα, έχουν γίνει περισσότερες από τριακόσιες προβολές ηχοραμάτων σε συνέδρια, φεστιβάλ και πνευματικά ιδρύματα, όπως ο καθεδρικός ναός της Αγ. Τριάδας στη Νέα Υόρκη, τα πανεπιστήμια της Γενεύης, του Περθ στη Δ. Αυστραλία και του Harvard (έδρα Σεφέρη) στη Βοστόνη.

Με αφορμή το διαγωνισμό διηγήματος και φωτογραφίας του IANOS, που διοργανώνεται για 5η συνεχόμενη χρονιά και εφόσον αποτελεί μέλος της κριτικής επιτροπής, μιλήσαμε μαζί του τόσο για τον ίδιο το διαγωνισμό, όσο και για στιγμές φωτογραφίας ή και όχι. Επιπλέον, μοιράστηκε μαζί μας δικές του φωτογραφίες για να ταξιδέψουμε λίγο -τώρα που είναι αρχές καλοκαιριού- μακριά από την πόλη…

Αγαπητέ κύριε Ταλιάνη, σας ευχαριστούμε πολύ κατ’ αρχάς. Μπορεί η αφορμή για την παρούσα συνέντευξη να είναι ο διαγωνισμός φωτογραφίας του Ιανού στον οποίο είστε στην κριτική επιτροπή, όμως ας ξεκινήσουμε από εσάς. Πώς φτάσατε να ασχοληθείτε με τη φωτογραφία;

Ασχολήθηκα με τη φωτογραφία λίγο ως πολύ όπως οι περισσότεροι στα τέλη της δεκαετίας του 1970, φωτογράφιζα στα ταξίδια και στις εκδρομές μέχρις ότου ήρθε στα χέρια μου σαν δώρο μία φωτογραφική μηχανή ποιότητας και πίστεψα πως μπορώ να κάνω φωτογραφίες πιο σοβαρές. Το 1987, το σύνολο των φωτογραφιών μιας επταετίας που έγιναν με αφορμή την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη Προσανατολισμοί έμελλε να γίνει το πρώτο φωτογραφικό λεύκωμα της δουλειάς μου με τίτλο Προσανατολισμοί στο Αιγαίο. Ακολούθησαν περισσότερα από σαράντα φωτογραφικά λευκώματα με πρόσφατο Η ελιά στη Λέσβο (εκδόσεις Τοπίο).

Στη δική σας τη γενιά ήταν κάπως “παράξενο” για τον κόσμο το επάγγελμα του καλλιτέχνη φωτογράφου;

Στις εκθέσεις καλλιτεχνικής φωτογραφίας όντως υπήρχε περιορισμένο κοινό, πόσο μάλλον στα φωτογραφικά λευκώματα που όντως ήταν ένα καινούριο είδος για τα ελληνικά πράγματα. Η δική μου παρουσία δημόσια ξεκινά με το Ηχόραμα, δηλαδή την προβολή φωτογραφιών σε συνδυασμό με μουσική και ποιητικό λόγο, ένα είδος που είναι πιο προσιτό και για τον μη μυημένο στα φωτογραφικά πράγματα.

Κατάγεστε από τη Λέσβο και φυσικά την έχετε φωτογραφήσει. Ποιο είναι το ομορφότερο μέρος του νησιού για εσάς;

Για την Λέσβο έχω κάνει δώδεκα λευκώματα τα περισσότερα εκ των οποίων αναφέρονται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, με το οποίο συνεργάζομαι εδώ και είκοσι χρόνια. Ενδιαφέροντα τοπία και όμορφα χωριά υπάρχουν πολλά στο ποικίλης ομορφιάς νησί, μα αν πρέπει οπωσδήποτε να ξεχωρίσω ένα, αυτό δεν είναι άλλο από το χωριό μου τον Μόλυβο.

Ακόμη και η φωτογραφία αξιώσεων μπορεί να αντικαταστήσει μια ανάμνηση;

Η φωτογραφία απευθύνεται μόνο σε μία αίσθηση, την όραση, η αναγωγή όμως που γίνεται μέσω αυτής μπορεί να μας μεταφέρει στον χώρο, στον χρόνο και στις αναμνήσεις. Το βίωμα όμως θα παραμένει πάντα αναντικατάστατο.

Όσον αφορά το διαγωνισμό του ΙΑΝOS, με ποια κριτήρια επιλέγονται οι καλύτερες φωτογραφίες; Έχετε μερικά tips για τους συμμετέχοντες; Τι περιμένετε να δείτε σε μια φωτογραφία με θέμα το ρούχο;

Τα κριτήρια για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό του Ιανού, αλλά και για κάθε διαγωνισμό φωτογραφίας γενικότερα, είναι κατ’ αρχάς να είναι εντός θέματος η φωτογραφία. Στη συνέχεια, να τηρούνται οι προδιαγραφές διαστάσεων κ.λπ. Μας ενδιαφέρει το αισθητικό αποτέλεσμα (το κάδρο, το φόντο, το κυρίως θέμα, το κοντράστ, η χρωματική γκάμα) και να υπάρχουν τα στοιχεία που θα κάνουν μια φωτογραφία να ξεχωρίζει όπως π.χ. η ευρηματικότητα του καλλιτέχνη. Το φετινό θέμα, «Το ρούχο», δίνει σίγουρα στους διαγωνιζόμενους αφορμή για ένα βαθύτερο κοίταγμα πιο εσωτερικό, με επίκεντρο τον άνθρωπο και τα έργα του, κυρίως τα έργα του.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Να περιμένουμε κάποια έκθεση/βιβλίο/λεύκωμα;

Ναι. Εκδοτικά ένα λεύκωμα με τα γεωπάρκα της Ελλάδας και φωτογραφικά μία ενότητα με τους είκοσι ναούς του ιστορικού κέντρου της Κέρκυρας που προορίζεται επίσης για ένα φωτογραφικό λεύκωμα.

Για εσάς, η Αθήνα ακόμη ζει;

Η Αθήνα θα είναι πάντα η Αθήνα. Θα διαθέτει το υπέροχο αττικό φως, θα περιτριγυρίζεται από θάλασσες και θα διαθέτει το ήπιο και γλυκό κλίμα. Καθήκον δικό μας είναι, αν δεν μπορούμε να την ομορφύνουμε, τουλάχιστον να μην την κακοποιούμε. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε πει πως κάποτε οι μεγάλοι ευεργέτες διέθεσαν χρήματα για τη δημιουργία μεγάλων ευαγών ιδρυμάτων, ενώ σήμερα χρειάζονται μεγάλοι ευεργέτες για να γκρεμιστούν κτίρια για να δημιουργηθούν πλατείες και χώροι πρασίνου, ώστε να αποκτήσει ανθρώπινο πρόσωπο ξανά η πρωτεύουσά μας.