Ένας κούκος ίσως να φέρει την άνοιξη!

Φωτογραφίες: Μυρτώ Στέλιου

Το 1927 ο χώρος που σήμερα ονομάζεται Πεδίον του Άρεως αποτελούσε τον κύριο τόπο αναψυχής των Αθηναίων. Το άλσος σχεδιάστηκε το 1934 με σκοπό να τιμηθούν οι ήρωες της Επανάστασης του ’21 και με αρκετές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, η δενδροφύτευσή του ξεκίνησε το 1935. Μέχρι που ήρθε ο Πόλεμος και όλα διακόπησαν. Πολύπαθο από πάντα του αυτό το πάρκο!

Παιδί του κέντρου από πάντα μου, στο Πεδίον του Άρεως θυμάμαι τις πρώτες μου βόλτες. Τότε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, το Πάρκο ήταν η must βόλτα κάθε γονιού με τα παιδιά του. Πότε όμως εξελίχθηκε το Πεδίο του Άρεως από μια ζωντανή «παιδική χαρά» στον «φόβο και τρόμο» της εφηβείας μου, δεν το πολυκατάλαβα. Ξαφνικά, έγινε ένα μέρος σκοτεινό, από το οποίο δεν έπρεπε να περνάω ούτε τη μέρα. Επιδειξίες, ναρκομανείς, κλέφτες, δολοφόνοι, βιαστές και πολλοί άλλοι παρήλαυναν εντός του Πάρκου, με αποτέλεσμα να ξεχάσω με τα χρόνια και πώς μοιάζει!

Μέχρι που μετά από ένα διάλειμμα στα διάφορα προάστια της Αττικής, ξαναγύρισα στο Κέντρο της Πόλης, πολύ κοντά στο Πεδίον του Άρεως και το ξαναθυμήθηκα! Αποφάσισα λοιπόν να αρχίσω τις βόλτες στο παιδικό μου στέκι. Ετερόκλητες εικόνες: πολλά σκυλάκια να κάνουν βόλτα, ναρκομανείς να παίρνουν τη δόση τους, γιαγιάδες να κάθονται στα παγκάκια για την «περατζάδα», «πιάτσες» πληρωμένου έρωτα, κάποιοι να κάνουν jogging και κάποιοι να μαζεύουν σκουπίδια. Μισό λεπτό… αυτοί οι κάποιοι δεν είναι ούτε του Πάρκου ούτε του Δήμου. Φαίνεται. Έχουν κάτι τσιμπίδες στα χέρια και μαύρες σακούλες σκουπίδιων. Χαρούμενο πίσω τους είναι ένα λευκό σκυλάκι να τους βοηθάει με το κέφι του!

Ο Θωμάς, ο Βενιαμίν και ο μικρός Τσάρλι. 2 παιδιά στην ηλικία μου -και ένας σκύλος 8 ετών-αποφάσισαν να κάνουν κάτι τόσο απλό, που το «κράτος» λέει συνεχώς ότι θα κάνει, αλλά δεν το κάνει: να μαζέψει τα σκουπίδια για να φανεί αυτό που κρύβει το Πάρκο… η Ομορφιά του! «Μετακόμισα από το Περιστέρι στο Κέντρο» λέει ο Θωμάς «και δεν είχα έρθει ποτέ στο Πεδίον του Άρεως! Το πιστεύεις; Με όσα άκουγα φανταζόμουνα μια…ασχήμια! Αλλά έπρεπε να βγάλω κάπου το σκυλί να παίξει. Κι έτσι, ήρθα! Δεν πίστευα ότι μπορεί να υπάρχει ένα τόσο όμορφο μέρος στο κέντρο της Πόλης, δυο βήματα από την Ομόνοια. Στις καθημερινές μου βόλτες εδώ, είδα όλα τα στραβά που άκουγα ότι υπάρχουν, αλλά δεν έπαυε να με μαγεύει η φύση και η ησυχία που υπάρχει σε κάποια σημεία του. Σα να μην είσαι μέσα στην πόλη και να μην ακούω αυτή τη συνεχή βουή. Ξύπνησα λοιπόν μια μέρα και είπα να κάνω κάτι για αυτό το χώρο που μ’αρέσει τόσο πολύ. Ό,τι μπορώ. Κι έτσι, πήρα τηλέφωνο το φίλο μου τον Βενιαμίν και του λέω: «Θέλεις σήμερα να κάνουμε μία καλή πράξη;» Πώς καθάριζαν οι γιαγιάδες κάποτε τα πλατύσκαλα και το πεζοδρόμιο; Ε, κάπως έτσι!»

Το «σήμερα» έγινε ένα συχνό φαινόμενο για τα δυο παιδιά. Παίρνουν μαζί τους τσιμπίδες για να μην πιάνουν τα σκουπίδια με τα χέρια, μαύρες σακούλες και ξεκινούν την καθαριότητα! Έφεραν κατά καιρούς και άλλους φίλους να βοηθήσουν, αλλά η βασική ομάδα «κρούσης» είναι οι δυο τους. «Ξέρεις, θα το συνεχίσουμε, όσο το επιτρέπει ο χρόνος μας. Ναι το κράτος δεν κάνει τίποτα. Αλλά βαρεθήκαμε να ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους. Το θέμα είναι: εμείς τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση;»

Με αφορμή την πράξη των δύο παιδιών για το αγαπημένο μας Πεδίον του Άρεως έκανα κάποιες σκόρπιες σκέψεις: Είναι ελληνικό φαινόμενο να επιρρίπτουμε τις ευθύνες στους άλλους ή απλά ανθρώπινο;

Ναι, το κράτος σπάνια κάνει κάτι. Αλλά εμείς τι κάνουμε; Πρέπει να είμαστε υπό το φόβο ενός πρόστιμου (όπως στο εξωτερικό) ώστε να μην πετάμε σκουπίδια κάτω;

Όταν λέμε ότι η «καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά» μήπως εννοούμε ότι η υγιεινή και η διατήρηση της ομορφιάς είναι θέμα ΠΑΙΔΕΙΑΣ;

Πόσες τέτοιες πράξεις, σαν του Θωμά και του Βενιαμίν, μπορεί να υπάρχουν γύρω μας και εμείς να μην τις παρατηρούμε ή να μη μαθαίνουμε για αυτές; Γιατί να αποτελεί δημοσιογραφική είδηση κάτι μίζερο και δυσάρεστο και όχι κάτι θετικό και αισιόδοξο;

Πρόσφατα, είδα ένα video στο youtube όπου δύτες βούτηξαν σε μια παραλία στο Λαγονήσι για να την καθαρίσουν από σκουπίδια. Το εντυπωσιακό δεν πρέπει να είναι αυτό που έκαναν, αλλά το πόσα σκουπίδια έβγαλαν!

Το φαινόμενο της πεταλούδας είναι μια ποιητική μεταφορά, στη θεωρία του χάους για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες. Σύμφωνα με μία από τις διατυπώσεις, λέγεται ότι “αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα”. Διαφορετικές παραλλαγές εκφράζουν ουσιαστικά την ίδια ιδέα: μια απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων οδηγεί, μετά από την πάροδο αρκετού χρόνου, σε μια εξέλιξη της ιστορίας του συστήματος δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε συμβεί η μεταβολή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ίσως ο Θωμάς και ο Βενιαμίν, μαζεύοντας τα σκουπίδια στο Πεδίον του Άρεως, εμπνεύσουν άλλους να κάνουν το ίδιο είτε εκεί είτε σε άλλα μέρη της Αθήνας που έχουν την ίδια ανάγκη. Και ίσως, όταν τα βλέπουμε όλα καθαρά, χωρίς γόπες, χαρτάκια και λοιπά, σταματήσουμε κι εμείς να δημιουργούμε σκουπίδια. Κάδους έχουμε (αν και στο Πάρκο χρειάζονται περισσότεροι και σε περισσότερα σημεία). Παιδεία δεν έχουμε αρκετή.

“Στο Πάρκο πηγαίνω πάνω από δέκα χρόνια. Σαν κάτοικος της περιοχής και σαν µητέρα, παρακολούθησα και ακόµα το κάνω όλες τις µεταµορφώσεις του. Ένα καταπληκτικό περιβάλλον, σε άλλες χώρες θα ήταν σήµα κατατεθέν όχι µόνο της περιοχής αλλά όλης της Πόλης. Αυτό που θέλω να πω είναι πως εάν δεν δραστηριοποιηθούν οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν µπορούν να αλλάξουν και πολλά. Για µένα δραστηριοποίηση είναι ακόµα και το απλό, να πάρεις το παιδί σου και να πας µία βόλτα στην περιοχή. Είναι µία παρουσία που µπορεί να αλλάξει το κλίµα, την διάθεση και την ασυδοσία αρκετών. ∆εν συµφωνώ καθόλου µε όλα αυτά τα ρεπορτάζ που µεγεθύνουν τα αρνητικά, τα προβλήµατα και την επικινδυνότητα. Προβλήµατα υπάρχουν αλλά όχι όπως τα λένε!

Θέλω να πω και κάτι ακόµα! Από το Πεδίον έχουν περάσει πολλοί, περαστικοί σωτήρες, που µετά από λίγο είτε εξαφανίζονται, είτε κάνουν πολύ λίγα από όσα είχαν υποσχεθεί. Για µένα σταθερή αξία είναι και οι επαγγελµατίες που αντέχουν και µαζί τους αντέχει το Πεδίον µαζί και εµείς. Το Άλσος, το καφέ που βρίσκεται στην Πλατεία Πρωτοµαγιάς, είναι ένας πόλος ζωντάνιας, φωτισµού, κίνησης. Μέσα στο πράσινο, απέναντι από το επιβλητικό κτίριο της Σχολής Ευελπίδων, κοντά στην παιδική χαρά. Είναι ένα σηµείο ζωντάνιας, ένας πόλος για τους κατοίκους της περιοχής, τα παιδιά και τις οικογένειες. Όπως και µία σειρά από άλλα σηµεία, όπως τα ουζερί από την κάτω µεριά του Άλσους αλλά και τα καταστήµατα επί της Ευελπίδων ακριβώς απέναντι από το Πεδίον.

Εγώ το Πεδίον, την Πλατεία Πρωτοµαγιάς δεν την αφήνω, δεν την χαρίζω. Έχω περάσει στιγµές, πίνοντας καφέ, κοιτώντας τον πιτσιρικά µου να µαθαίνει ποδήλατο, να πίνω το ποτό µου κοιτώντας τον Λυκαβηττό.

Με µία έννοια είναι Πατρίδα, µε τόσες αναµνήσεις, και ευχαριστώ όλους που µαζί µου συνεχίζουν. Είτε είναι θαµώνες, κάτοχοι σκύλων, µαγαζάτορες, οµάδες, γκαρσόνια και περαστικοί!“

Ευριδίκη Κερούλη