Ο Ken Follett έγινε γνωστός τη δεκαετία του 1970 με μια σειρά από διεθνή best sellers που τον κατέταξαν με τον καλύτερο τρόπο στους συγγραφείς των μυθιστορημάτων θρίλερ. Όμως αυτό έμελλε να αλλάξει το 1989 με τη δημοσίευση του έργου «Οι Στυλοβάτες της Γης», ένα επικό μυθιστόρημα που επικεντρώνεται στην πολυετή κατασκευή ενός καθεδρικού ναού στη μεσαιωνική Αγγλία. Το μυθιστόρημα ήταν ένα τεράστιο στοίχημα και μια εξίσου τεράστια επιτυχία, πουλώντας εκατομμύρια αντίτυπα και δημιουργώντας ένα πρότυπο για το είδος των τεράστιων ιστορικών δράσεων που θα κυριαρχούσαν στη μυθοπλασία του Follett τα επόμενα χρόνια.

Το ολοκαίνουργιο μυθιστόρημα του Follett που κινείται στο ίδιο είδος, έφτασε στα χέρια μας από τις εκδόσεις Bell. Ουσιαστικά, αν μιλήσουμε με όρους κινηματογράφου, το “Και Εγένετο Εσπέρα και Εγένετο Πρωί” πρόκειται για το prequel της τεράστιας επιτυχίας του 1989, αφού τελειώνει ακριβώς εκεί που ξεκινούν “Οι Στυλοβάτες της Γης”. Αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι πρέπει να έχουμε διαβάσει εκείνο το βιβλίο για να ενταχθούμε στο σύμπαν του Follett. Κάθε άλλο. Πρόκειται για μια αυτόνομη ιστορία που δεν σε αφήνει σε ησυχία μέχρι να την τελειώσεις.

Η δράση ξεκινά το 997 μ.Χ, την εποχή που κάποιοι μελετητές ονομάζουν Πρώιμος Μεσαίωνας. Η Αγγλία δέχεται επιθέσεις από τους Ουαλούς στα δυτικά και από τους Βίκινγκς στα ανατολικά. Σ’ αυτή την ταραγμένη εποχή, τρεις άνθρωποι θα δουν τις ζωές τους να διασταυρώνονται απροσδόκητα. Ένας νεαρός καραβομαραγκός, ο Έντγκαρ, χάνει τα πάντα όταν οι Βίκινγκς καταστρέφουν την πόλη που ζούσε, αναγκάζοντάς τον να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή σ’ ένα μικρό χωριό όπου νιώθει παρείσακτος. Μια Νορμανδή αρχοντοπούλα, η Λαίδη Ράγκνα, παντρεύεται από έρωτα και ακολουθεί το σύζυγό της σε μια καινούργια πατρίδα με άγνωστα έθιμα, όπου διαπιστώνει ότι γύρω της μαίνεται μια αδυσώπητη μάχη για την εξουσία και συνειδητοποιεί ότι μια λάθος κίνηση μπορεί να είναι η καταστροφή της. Ένας μοναχός, ο Όλντρεντ, ονειρεύεται να μεταμορφώσει το ταπεινό αββαείο του σε κέντρο μάθησης, ξακουστό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τον τρόπο και το γιατί διασταυρώνονται θα το ανακαλύψετε απολαμβάνοντας μία μία τις σελίδες του βιβλίου.

Τα ιστορικά στοιχεία μπλέκονται με τη μυθοπλασία, δημιουργώντας μια καθαρή εικόνα για την Αγγλία της εποχής. Η γήινη και σκληρή πραγματικότητα της καθημερινής ύπαρξης και η επιρροή της θρησκείας και της πολιτικής σε αυτήν την περίοδο, παρέχουν τη ραχοκοκαλιά σε μια γρήγορη, καθηλωτική ιστορία, γεμάτη εντάσεις, συγκρούσεις και δίπολα: το δίκαιο και το άδικο, οι χαμηλές και οι υψηλές κοινωνικές τάξεις, η ηθική της εκκλησίας και η ηθική του Θεού, το όνειρο και η πραγματικότητα. Μια χώρα σε αναταραχή, πολιορκημένη από εχθρούς από όλες τις πλευρές και με έναν αδύναμο βασιλιά που δεν μπορεί να φέρει τάξη στην αναρχία και την αιματοχυσία. Αυτή είναι μια χώρα όπου οι αδίστακτοι, άπληστοι, σκληροί και άθλιοι άντρες επιρροής μπορούν να κάμψουν τη δικαιοσύνη και να ξεκινήσουν μια αδίστακτη μάχη εξουσίας. αλλά υπάρχει σίγουρα χώρος για εκείνους τους άντρες και τις γυναίκες που είναι γενναίοι, αποφασιστικοί, πιστοί και οραματιστές, και που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ταλέντα τους για να αρχίσουν να χτίζουν μια πόλη και ένα καλύτερο μέλλον με βάση το εμπόριο, τη γειτονία και τη μάθηση.

Όλα αυτά παρουσιάζονται μέσα από τους αριστοτεχνικά πλασμένους χαρακτήρες που είναι πολλοί και εκπροσωπούν όλες τις κοινωνικές τάξεις, από σκλάβους μέχρι τους κατέχοντες ισχυρές θέσεις εξουσίας. Λεπτομέρειες συμπεριφορών, βραχυπρόσθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι εικονοποιούν ένα σύνολο χαρακτήρων, που ναι μεν εδράζονται και κινούνται σε μια εποχή πολύ μακρινή από τη δική μας, αλλά τα συναισθήματά τους έχουν σαφώς σύγχρονη αίσθηση, αφού η πολύπλοκη ανθρώπινη ψυχοσύνθεση δεν πολυαλλάζει, όσοι αιώνες κι αν περάσουν. Κι αυτό ακριβώς υπογραμμίζει ότι ο Follet διακρίνεται για τη βαθιά κατανόηση τόσο της ιστορίας, όσο και του ανθρώπου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο το άτομο επηρεάζει το σύνολο και το αντίστροφο.

Αν και αρχικά η αφήγηση είναι αργή (κατά τη γνώμη μου γεγονός απαραίτητο ώστε να στηθούν όλοι οι χαρακτήρες και τα γεγονότα), στη συνέχεια, ο αφηγητής/παραμυθάς Follett ξέρει πώς να κρατάει το ενδιαφέρον στα ύψη. Όλη η ιστορία διαδραματίζεται σε δέκα χρόνια, με πολλαπλές και εναλλασσόμενες γραμμές ιστορίας, άλλοτε γρηγορότερα, άλλοτε πιο αργά, άλλοτε λεπτομερώς, άλλοτε με απλή παράθεση γεγονότων. Ακριβώς σαν τη ζωή μας, όπου σε κάποια γεγονότα εμείς οι ίδιοι δίνουμε περισσότερη ή λιγότερη βαρύτητα. Σε μια τέτοια εποχή, δεν είναι δυνατόν να λείπουν οι αγριότητες. Οπότε οπλιστείτε με κουράγιο, αφού πολλές σκηνές είναι τόσο καθηλωτικά βίαιες που σε επηρεάζουν βαθιά. Βιασμοί, μάχες, εξευτελισμοί εναλλάσσονται με την αγνή αγάπη και τον έρωτα, δίνοντας ακριβώς την εικόνα μιας πραγματικής ζωής που δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα.

Ίσως το κλειδί για την επιτυχία του Follett είναι ο τρόπος με τον οποίο με τον οποίο μπλέκει τη γραφή του ως συγγραφέας θρίλερ, με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις της ιστορικής φαντασίας. Σήμα κατατεθέν του συγγραφέα πια, ξέρει πώς να ζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή για την οποία δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία και το αναφέρει και ο ίδιος στον επίλογο. Όμως σε ταξιδεύει σε καιρούς σκοτεινούς. Κι όταν στο σκοτάδι, γεννιέται το φως, πάντα μας γεννιούνται ελπίδες ότι κάτι θα αλλάξει και στη δική μας εποχή.

Μετά το βράδυ, σίγουρα χαράζει. Και ο Ken Follet μας προσφέρει απλόχερα την ελπίδα που λαχταράμε.

Πληροφορίες για το βιβλίο θα βρείτε εδώ