Αξιοθαύμαστη η στυλιζαρισμένη και με έμφαση στη θεατρικότητα ερμηνεία της ΜΑΝΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, αλλά όλες οι υποκριτικές επιδόσεις ήταν πολύ πάνω από το «λίαν καλώς» της σκηνικής μας πραγματικότητας τείνοντας προς το «άριστα» με βαθιές ανάσες αυτοδύτη αλιέα μαργαριταριών από τους θησαυρούς του συλλογικού ασυνείδητου.
Η Έντα Γκάμπλερ είναι ό,τι λέει το όνομά της. Η ονοματοθεσία στους μεγάλους δραματουργούς είναι κάτι πέρα και παραπάνω από συμβολική. Είναι καθοριστική του εύρους και της τονικότητος, όπου κινούνται.
Η Έντα είναι τζογαδόρος, κυνηγός, παρατηρητής, καιροφυλακτεί τις ζωές των άλλων, τις βιώνει εκ του ασφαλούς, διατηρώντας την τιμιότητα και το καλό της όνομα με την αλάνθαστη, με την παλαιά και σεμνότυφη μέθοδο της διαμεσολαβημένης αφήγησης, της φανταστικής απόδρασης σε άλλα χωροχρονικά ασυνεχή όπου το Κάλλος, η Ωραιότητα, η Αρμονία κι η Ισχύς είναι συνώνυμα.
Η Έντα πριν εκπέσει ως τραγική ηρωίδα και κατά-στραφεί είναι με το μέρος των ισχυρών του κόσμου τούτου.
Κόρη στρατηγού, «καβάλα πάει στην εκκλησιά, καβάλα ΔΕΝ προσκυνάει κανέναν, καβάλα ΔΕΝ παίρνει αντίδωρο από του παππά το χέρι». Γιατί είναι επαναστάτρια κι αντισυμβατική. Αλλά εκ του ασφαλούς.
Μέχρι που βρίσκεται η ίδια παγιδευμένη ως θήραμα στις κοινωνικές συμβάσεις και στις μικροσυναλλαγές των άλλων, που την αηδιάζουνε όσο τίποτε άλλο στον κόσμο.
Δεν είναι του σαρκικού σεξ, δεν την ενδιαφέρει. Είναι αντρογυναίκα σε λάθος σώμα και σ’ ένα φύλο που δεν το έχει επιλέξει.
Είναι αοιδός Σειρήνα για τους ναυαγούς αρσενικούς που κυνηγάνε τον ποδόγυρο και δεν μπορούν να αντισταθούν στις υλικές έξεις.
Δεν είναι όμως και πνευματική. Δεν διαθέτει το απαραίτητα ερευνητικό υλικό ενός επιστήμονα. Είναι μάλιστα τεμπέλα, νωθρή. Δεν θέλει να εξελιχθεί. Δεν θέλει να μάθει τίποτα παραπάνω απ’ όσα κατέχει, ή νομίζει πως ξέρει. Δεν διαβάζει. Πλήττει.
Και μόνον τα δύο όπλα του στρατηγού την κάνουν να νιώθει δυνατή, πως έχει τον έλεγχο, πως είναι από πάνω, κυνηγός και αφέντης, παίζοντας και γελώντας με τα κατά καιρούς θηράματά της που τα αντιμετωπίζει σαν σκλαβάκια της. Ούτε λόγος να δοκιμάσει και την άλλη πλευρά. Είναι χειρότερη κι από την «Δεσποινίδα Τζούλια» του Στρίντμπεργκ. Εκείνη τουλάχιστον αφήνεται κι αιωρείται. Τιμωρείται κι αυτοκτονεί με αιματηρό, αηδιαστικό τρόπο, σαν το ματωμένο καναρίνι. Η Έντα δεν αντέχει ούτε καν αυτό. Τη θέα του αίματος… Την αηδιάζει κάθε τι απτό και ταπεινό… Το θεωρεί αντιαισθητικό.
Έτσι αυτοπυροβολείται στον κρόταφο, ενώ ο εραστής της αυτοκτονεί (ή πεθαίνει από την πυροβολισμό μιας πόρνης που σημαδεύει στα αχαμνά του, ή μήπως απλώς εκπυρσοκροτεί το ατίθασο πιστόλι στην τσέπη του – κανείς δεν ξέρει, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά…).
Εξαιρετική παράσταση. Γιατί αποδόμησε κι αναδόμησε το πασίγνωστο κείμενο έτσι ώστε να δούμε τις ραφές και τις αρθρώσεις, τα συστατικά υλικά και τις γωνίες του. Οι αιχμές για πρώτη φορά δεν απαλύνθησαν. Γκροτέσκο; Ναι, ίσως. Μπρεχτική αποστασιοποίηση; Μέχρι έναν βαθμό, λελογισμένη. Το στυλιζάρισμα όμως, οι ιδιαίτερα αργοί ρυθμοί, οι σιωπές και οι παύσεις φώτιζαν ένα άλλο υπό-κείμενο, που μας έδινε χρόνο να σκεφτούμε και να δράσουμε εσωτερικώς ως νουνεχείς κι επαρκείς συνδημιουργικοί θεατές.
Έξοχες ερμηνείες. Μία προς μίαν. Η ταιριαστότερη διανομή που θα μπορούσε να γίνει:Στον ρόλο της Hedda Gabler η Μάνια Παπαδημητρίου.
Eilert Lovborg: Όμηρος Πουλάκης
Thea Elvstet: Λαμπρινή Θάνου
Jorgen Tesman: Νίκος Καραστέργιος
Juliane Tesman (η θεία): Παναγιώτα Χαϊδεμένου
Berte (η οικονόμος): Άντα Κουγιά
Στο ρόλο του δικαστικού επίτροπου Μπράκ ο ίδιος ο σκηνοθέτης, Νίκος Καμτσής.
Συν-λειτούργησαν όλοι συγκεντρωμένοι στην επιτυχία του κοινού σκοπού: στη δημιουργία ενός κλίματος αγαστής συνεργασίας, σύμπνοιας και ομό-νοιας έτσι ώστε ηθοποιοί και θεατές να ταξιδέψουν στην μακρινή Σκανδιναβία ενός Βορρά που δεν είναι μόνο γεωγραφικός.
Απαξάπαντες οι συντελεστές αξίζουν ευφήμου μνείας και ειδικού βραβείου ανιδιοτελούς συντονισμού, τελεσφόρου συνεργασία κι απολύτως αισθητικού αποτελέσματος.
Το θέατρο στα καλύτερά του. «Τόπος αλλού» εδώ και τώρα. Γεμίστε το, πληρώστε το, ρουφήξτε το, απολαύστε το, ξεζουμίστε το. Γιατί εδώ βρίσκεις σταθερό καλλιτεχνικό στίγμα κι έγνοια για την ποιότητα (όπως στο ποίημα τού Μεγάλου Αλεξανδρινού Καβάφη).
Μετά Λόγου γνώσεως,
Δρ. Κωνσταντίνος Β. Μπούρας
www.konstantinosbouras.gr
Πληροφορίες για την παράσταση θα βρείτε εδώ