Τι απεικονίζει άραγε ο παραπάνω πίνακας;
Άποψη 1η:
ΞΕΚΑΘΑΡΑ η Ομόνοια εν ωρα αιχμής. Εκείνες τις ώρες που μπαίνεις σ’ αυτό που θέλουν να ονομάζουν πλατεία και βγαίνεις μετά από τόση ώρα που μάλλον έχει αλλάξει η μέρα, η χρονιά, ο καιρός, ίσως και η κυβέρνηση. Κοιτώντας το καλύτερα, το επιβεβαιώνω και το συγκεκριμενοποιώ: ΟΜΟΝΟΙΑ ΕΝ ΩΡΑ ΑΙΧΜΗΣ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ.
Άποψη 2η:
Καταλαβαίνω την αρμονία των χρωμάτων και την δύναμή της. Καταλαβαίνω τις οπτικές και τις γωνίες. Όσο μπορώ δηλαδή γιατί δεν είμαι και σχετικός. Λεπτομέρειες μ’ αρέσουν. Όμως… Υπάρχει κάτι που με αγχώνει. Πολυκοσμία, ομοιομορφία, ένας χυλός από ανθρώπους, κτίρια, δρόμους. Δεν θέλω να είμαι εκεί. Άρχισα να μεγαλώνω και συντηρητικοποιούμαι; Συνεχίστε χωρίς εμένα…
Πραγματική ιστορία:
ΓΚΕΟΡΓΚ ΓΚΡΟΣ (George Grosz) 1893-1959 Μητρόπολη (Metropolis), 1917
[Λάδι σε καμβά, 100×102εκ., Μουσείο Thyssen-Bornemisza, Μαδρίτη]
Στο έργο Μητρόπολη (1917) συναντιούνται χαρακτηριστικά γνωρίσματα του έργου του Γκρος. Ιδρυτικό μέλος του Βερολινέζικου Νταντά και της Νέας Αντικειμενικότητας (Neue Sachlichkeit – μαζί με τους Otto Dix, Rudolf Schlichter και Christian Schad), συνενώνει γνωρίσματα του Εξπρεσιονισμού με φουτουριστικά στοιχεία για να μας δώσει το πυρετικό αποτέλεσμα μιας κόκκινης παλλόμενης Μητρόπολης. ,
Κάπως έτσι αντανακλά επί του προσώπου της πόλης το αίμα που χύνεται στα χαρακώματα του μαινόμενου Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσω μιας ιδιαίτερα δυναμικής προοπτικής απεικόνισης πάνω σε ένα συνθετικό σχήμα που θυμίζει ανοιχτή πεταλούδα (Χ), ο Γκρος δημιουργεί μια πρισματική αντανάκλαση, την ψευδαίσθηση ενός καθρέφτη διπλωμένου στα δύο. Τα γωνιώδη σχήματα, τα τεχνολογικά στοιχεία (η αστική αρχιτεκτονική, το τραμ και το αυτοκίνητο) και η αεροδυναμική κίνηση των μορφών είναι στοιχεία φουτουριστικά. Ωστόσο οι μορφές θυμίζουν ανθρώπινα σωματίδια κάποιου μεγάλου έμβιου οργανισμού και ο πίνακας δεν έχει τίποτα από την κρυάδα του φουτουρισμού, αντιθέτως μάλιστα είναι τόσο ζωντανός που μπορείς να του πάρεις το σφυγμό.
Οι μορφές είναι ζωγραφισμένες στο γνώριμο στυλ της καρικατούρας που ο Γκρος τράβηξε στα άκρα, προκειμένου να απεικονίσει την παρακμή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Πόρνες και μαστροποί, χαρτοπαίκτες και αλκοολικοί, νεκροκέφαλοι πολεμοθήρες και ανάπηροι πολέμου, περιθώριο και άρχουσα τάξη, πολίτες διεφθαρμένοι εξίσου από την φτώχεια ή από τον πλούτο, παρουσιάζονται όλοι από τον καλλιτέχνη ωσάν τυφλοί απέναντι στο είδωλο της διαφθοράς τους.
Ο Γκρος συνήθως δεν λυπάται κανέναν. Οι φιγούρες του είναι ξεκάθαρες ως προς αυτό. Τα θύματα είναι υπεύθυνα για την κατάντια τους. Τούτο μπορεί να ηχεί σαν ιδεολογική αντίφαση, λόγω της αριστερής ματιάς του καλλιτέχνη που περιμένουμε να εντοπίσει το πρόβλημα στη δομή και όχι στο άτομο, ωστόσο οι ήρωές του καθρεφτίζουν τη διαφθορά ολόκληρου του συστήματος˙ είναι γελοιογραφίες εκπροσώπων. Ο συγκεκριμένος πίνακας όμως είναι ίσως από τους ελάχιστους όπου διαφαίνεται μια συμπόνια για τους κατοίκους αυτής της πόλης˙ τούτο θεωρούμε ότι συμβαίνει, σε τεχνικό επίπεδο, επειδή η μικρή τους κλίμακα δεν επιτρέπει στα χαρακτηριστικά τους να υπερδιογκωθούν και να γίνουν εντελώς γκροτέσκα.
Επίσης, εδώ ο Γκρος δεν φτιάχνει το ψυχολογικό πορτραίτο των προσώπων, αλλά της πόλης. Άνθρωποι, ζώα, κτίρια και επιγραφές, όλα ημιδιάφανα κατά το πρότυπο της κυβιστικής αλληλοεπικάλυψης, μοιάζουν να τρέχουν σε κατάσταση πανικού, κάτω από την κόκκινη λάμπα του ήλιου που υποφωτίζει αυτό το μητροπολιτικό πορνείο.
Discussion about this post