Όπως οι εποχές διαδέχονται η μία την άλλη, μέσα από ψάθινα καπέλα, χρυσόσκονες από τις γιορτινές γιρλάντες, μυρωδιές από μολύβια που φρεσκοξύστηκαν και την ανεπανάληπτη υφή του μαγιάτικου στεφανιού, αναζητούμε τις σταθερές μας αξίες. Χρίζουμε μέρη και αντικείμενα ως αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής μας. Υπάρχει κάτι-περισσότερα από κάτι, για την ακρίβεια!- που ενώνει όλες τις εποχές και που αποτελεί μαγικό δίαυλο για προσωπικά περάσματα στο χθες και στο αύριο. Τα βιβλία είναι ακριβώς αυτό. Συνδεδεμένα με τις εποχές, τους μήνες, την παιδική μας ηλικία, μία περίοδο που περάσαμε στο νοσοκομείο, ενωμένα ως δια μαγείας με πολλές πτυχές του εαυτού μας. Το καλοκαίρι φέτος είναι διαφορετικό από όλα τα προηγούμενα. Το γεγονός, όμως, ότι θα περιλαμβάνει και πάλι πολλές αναγνώσεις μας ανακουφίζει, μας βοηθά να το απολαύσουμε ούτως ή άλλως, πάνω σε ένα δροσερό σεντόνι, έξω στο μπαλκόνι μας ή σε εκείνη την ξαπλώστρα που μας περιμένει κάθε χρόνο στην μυστική παραλία του δικού μας Αυγούστου.
Ο Οδηγός του ΗΠΖ για καλοκαιρινά διαβάσματα
Και το ταξίδι της γραφής, εξίσου συναρπαστικό με αυτό της ανάγνωσης, φουσκώνει πανιά το καλοκαίρι. Ελάχιστοι συγγραφείς ζουν από το έργο τους, όταν, λοιπόν, έρχεται η καλοκαιρινή άδεια ή η παύση εργασιών ούτως ή άλλως, τα μολύβια και τα πληκτρολόγια παίρνουν φωτιά.
Ο γραφιάς μαζεύει τις εμπνεύσεις που μεστώθηκαν σε σημειώσεις, είναι ανοιχτός και σε νέες, σημειώνει πυρετωδώς, στρώνεται με σώβρακο ή νυχτικό νύχτα στο λάπτοπ και αντιμετωπίζει την απαστράπτουσα σελίδα του Word ή του τετραδίου του. Κάποιο τασάκι, ίσως, γεμίζει παραδίπλα. Το νερό γουργουρίζει στο ποτήρι. Κι όλοι οι ήχοι της βραδιάς, το τριζόνι, το κροτάλισμα του πάγου, το σούρσιμο της σαγιονάρας, το μονότονο τραγούδι του πληκτρολογίου, συνωμοτούν για το χτίσιμο μιας ατμόσφαιρας πολύ συγκεκριμένης, πολύ διακριτής. Ναι, η γραφή, κάποιες φορές, παίρνει σάρκα και οστά.
Προτού κυκλοφορήσει ένα βιβλίο, προτού βγει στην δημοσιότητα ένα ποίημα, έχουν προηγηθεί μοναχικές ώρες, μέρες και μήνες-κάποτε, χρόνια ολόκληρα! Η μάχη του γραφιά με τον εαυτό του, με το περιεχόμενο του κεφαλιού του, με τις δυνατότητες να εκφραστεί και με το χάρισμα να σμιλεύει λέξεις και σημεία στίξης ώστε να διηγηθεί μια ιστορία ή να μοιραστεί ματιές του πάνω στην ζωή. Ο συγγραφέας δεν χρειάζεται να έρθει το καλοκαίρι για να δημιουργήσει και η έλλειψη χρόνου είναι η μόνιμη δικαιολογία των μη συγγραφέων. Όμως, το καλοκαίρι, που είναι η εποχή της αφής, ασκεί μια μεγαλύτερη έλξη στον δημιουργό, να εντάξει το γράψιμο μες στην ρουτίνα της ραστώνης του, να επιστρέψει νωρίτερα από την υπόλοιπη παρέα σπίτι ή να σηκωθεί μερικές ώρες νωρίτερα ώστε, πριν την παραλία, να δουλέψει λίγο με την ησυχία του.
Από την άλλη, το καλοκαίρι είναι και η εποχή που ο συγγραφέας βυθίζεται στην ανάγνωση έργων που δεν πρόλαβε όλη τη χρονιά και νέων κυκλοφοριών επίσης. Μπορεί, ακόμα, να επιχειρήσει επιστροφή σε αγαπημένα του βιβλία ή και να αποζητήσει το απόλυτο τίποτα (ούτε γραφή, ούτε ανάγνωση) για την απαραίτητη αγρανάπαυση πένας και νου.
-
Συγκέντρωσε από την βιβλιοθήκη ή το γραφείο σου όλα τα βιβλία που δεν έχεις διαβάσει μες στη χρονιά. Έφτασε η εποχή του σωστού ξεκοκαλίσματος!
-
Κάνε μια λίστα των βιβλίων που θες να αγοράσεις για το καλοκαίρι και βγες για τα ψώνια αυτά μια και καλή. Δεν χρειάζεται να αγχωθείς και να πάρεις στις διακοπές στίβες ολόκληρες. Με το μαλακό. Έχει κι ο Σεπτέμβρης κι ο Οκτώβρης γλυκές βραδιές για μπαλκονάδες αναγνωστικές και όχι μόνο…
-
Προσπάθησε να προστατεύσεις τα βιβλία σου από την παραλία. Κόκκοι άμμου, πιτσιλιές από διερχόμενα παιδάκια, στάμπες από καφέ στα εξώφυλλα και «λαδιές» από αντηλιακό δεν είναι και ό, τι καλύτερο. Επένδυσε και σε σελιδοδείκτες, μην τσακίζεις τα αγαπημένα σου βιβλιαράκια!
-
Να είσαι κοινωνικός με τους άλλους αναγνώστες. Ένα βιβλίο μπορεί να γίνει η αφορμή για εξαιρετικές συζητήσεις, γνωριμίες, ακόμα και άτυπες «λέσχες ανάγνωσης παραλίας». Μην είσαι επικριτικός με τις επιλογές των συν-αναγνωστών σου. Σε κάποιους αρέσουν πολύ τα ροζ μυθιστορήματα, άλλοι αγαπούν την ποίηση ακόμα και όταν η ζέστη βαράει κατακέφαλα… Πέρνα καλά και άσε και τους άλλους να κάνουν το ίδιο!
Στάθης Σιώμος
ποιητής & μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών
Καλοκαίρι ψυχή τε και σώματι
Βγήκαμε από ένα παράξενο χειμώνα τον πιο μακρύ των τελευταίων χρόνων, ένα χειμώνα που υπονόμευσε την Άνοιξη, την εκθρόνισε και έφθασε μέχρι την αυλή του καλοκαιριού. Περιοδικά, εφημερίδες, ιστοσελίδες προτείνουν (πάντα τέτοιες μέρες) βιβλία για συντροφιά, εύπεπτα κυρίως, ξέγνοιαστες προτάσεις να χαλαρώσουμε, να ονειρευτούμε, να ξεχαστούμε, να ξεχάσουμε. Γιατί να ξεχαστούμε και τι ακριβώς να ξεχάσουμε. Την απλωσιά της θλίψης ,τις απώλειες, τις απαγορευμένες αγκαλιές, τις μάσκες ,τα αντισηπτικά χεριών και μνήμης. Δεν θέλουμε να ξεχάσουμε, ούτε να ξεχαστούμε. Ας διαβάσουμε κι αυτό το καλοκαίρι βιβλία μα αυτό που φαντάζει αναγκαίο και ανεκτίμητο είναι το βιβλίο που ίσως λησμονήσαμε, το πιο δικό μας, το πιο αποκαλυπτικό και ίσως το πιο άγνωστο.
Το βιβλίο της ψυχής μας. Αυτό κι αν είναι το must of the books. Να το ανοίξω λοιπόν, να το ξεφυλλίσω, να αναγνώσω τις τελευταίες σελίδες του, τις πρόσφατες, να αφουγκραστώ όσα δεν πρόλαβα να αγγίξω, να νιώσω το αθέατο, να ανακαλύψω τον πραγματικό συγγραφέα τους, τους ρόλους μας, τα γεγονότα, τις ημέρες που ο φόβος έγραφε δούρεια σενάρια και μας μοίραζε με κάθε τρόπο αντίτυπα κάθε βράδυ πριν πλαγιάσουμε για να εκμηδενιστεί και η ελάχιστη πιθανότητα να εμφανιστεί κάποιο όμορφο όνειρο στον τρωικό ύπνο μας.
Για να ξυπνήσουμε πάλι πολιορκημένοι, τρομαγμένοι, αποκλεισμένοι, σιωπηλοί.
Όχι δεν επιλέγω να ξεχαστώ. Να το διαβάσω θέλω. Κι αφού περιπλανηθώ σε όποιες προηγούμενες σελίδες έζησα, ό,τι βίωσα και ό,τι με οδήγησε ως εδώ, να γραφτούν οι επόμενες που με προσμένουν ακατοίκητες, άγραφες, ανυπόμονες.
Να αναγνώσω υπό σκιάν το Βιβλίο της ζωής μου και μέσα από βλέμματα, λόγια, συναντήσεις, μουσικές, έναστρες νύχτες και ηλιόχαρες μέρες να κάνω χώρο με «απόλυτη προσωπική ευθύνη» να μπουν άνθρωποι, να γράψουμε μαζί τα επόμενα κεφάλαια ,να μοιραστούμε στιγμές καλοσύνης, να ανταμώσουμε όλα τα «ασυμπτωματικά κρούσματα» ανθρωπιάς κι ευαισθησίας. Κι όποιο βιβλίο έχει τη δύναμη να μας εμπνεύσει, να ανοίξει δρόμους, καλοδεχούμενα απαραίτητο στις αποσκευές μας. Μόνο να θυμόμαστε… ένα βιβλίο, μια φράση, ένα ποίημα μεταμορφώνει αυτό το «υπό σκιάν».
Και μένουμε όρθιοι, αληθινοί ,ορθάνοιχτοι στο ακήρυχτο σκίρτημα αναζητώντας το καλοκαίρι που ονειρευτήκαμε παιδιά και ίσως μας αναζητάει κι αυτό με ένα ακρογιάλι, ένα κοχύλι, ένα ημισέληνο καρδιοχτύπι, ένα αλμυρό φιλί κι έναν ήλιο αχινό. Γιατί χρωστάμε όμορφες στιγμές στη ζωή μας, χαμόγελα και αγκαλιές στις πληγές μας και ένα ξυπόλητο σεργιάνι στις αμμουδιές του Ομήρου.
Ειρήνη Βαρδάκη
Συγγραφέας
Κάποιες φορές, ένα βιβλίο μπορεί να σε «σώσει» από την παραλία!
Σκέψου να ακούς το κύμα, ο αέρας να μυρίζει ιώδιο, αλάτι και αντηλιακό με άρωμα καρύδας. Να πίνεις τον αγαπημένο σου καφέ, να ακούς το κροτάλισμα του πάγου, και να χώνεις τα πόδια σου βαθιά μέσα στην άμμο.
Και ακριβώς εκεί… στη μικρή γωνίτσα παραδείσου που λαχταρούσες από πέρσι, έρχεται και στρογγυλοκάθεται δίπλα σου παρέα λαλίστατη με τάπερ από εκείνα που συνήθως ξεχνάς για μέρες στο ψυγείο -ξέρω καλά πόσες αποικίες έχεις αναθρέψει εκεί μέσα-, κεφτεδάκια που σου θυμίζουν την μάνα σου -αλλά δεν είναι της μάνας σου-, και φορητό ραδιάκι με τραγούδια που μιλάνε ακριβώς στον πυρήνα της ημικρανίας σου.
Σου χάλασα το όνειρο; Από τώρα; Μη βιάζεσαι… μπορεί να γίνει και χειρότερο. Ζευγάρι με ρακέτες στήνεται ακριβώς μπροστά σου. Το βλέμμα τους προδίδει τουρνουά ολυμπιακών επιδόσεων. Σε κάθε δυο χτυπήματα το μπαλάκι το κυνηγάνε πότε στην άμμο και πότε στη θάλασσα. Θες να πάρεις τα μάτια σου από το ηλίθιο κίτρινο σφαιρίδιο, αλλά δεν τα καταφέρνεις. Ασυναίσθητα το κυνηγάς κι εσύ με το βλέμμα. Το τακ τακ της ρακέτας χτυπά πρώτα ακουστικό νεύρο κι έπειτα εγκέφαλο. Ξέρεις… τον κουρασμένο σου εγκέφαλο. Πρέπει να μείνεις ψύχραιμος. Δοκιμάζεις ασκήσεις αναπνοής. Μέχρι να μετρήσεις ως το δέκα τα’ χεις παρατήσει. Ποτέ δεν πιάνει… σόρρυ. Τρία, τέσσερα πιτσιρίκια ξελαρυγγιάζονται. Το ένα κατουράει επιδεικτικά τα θεσπέσια νερά που πριν λίγο τα ανέβασες στο Insta με σχόλιο να τα πιεις στο ποτήρι.
Σα να’ χει και λίγο ζέστη ή μου φαίνεται; Κι εκεί που παρακαλάς να φυσήξει ένα δροσερό αεράκι, σκάει κάτι ανάμεσα σε μπουρίνι και τυφώνα του ειρηνικού. Η ομπρέλα σου έχει σηκωθεί όπως η φούστα της Μέριλιν και της θειάς σου της Παγώνας. Ξαφνικά προτιμάς να είσαι οπουδήποτε αλλού εκτός από εδώ! Έλα… σου έχει ξανασυμβεί αυτό… με σχέσεις… με ραντεβού… ω, ναι! Και κάπου εκεί βρίσκεις το τέλειο εισιτήριο γι’ αυτό το αλλού… είναι εκείνο το βιβλίο με τον αγαπημένο σου ήρωα. Με τα λόγια που δεν θυμίζουν σε τίποτα τα τραγουδάκια της παρέας με τα τάπερ. Με τον τίτλο που σου μίλησε κατευθείαν στην καρδιά, και με εκείνο το εξώφυλλο που σου ξανασυστήνει την παραλία από την αρχή. Ο ήλιος δύει. Ούτε που κατάλαβες για πότε εξαφανίστηκαν όλοι. Χαμογελάς, μέχρι που ανακαλύπτεις ότι κάποιος ψάχνει το μπαλάκι του.
Eddie Διαμαντόπουλος
Συγγραφέας, σκηνοθέτης και παραγωγός σε παγκόσμιες αθλητικές διοργανώσεις
Διάβασμα-Καλοκαίρι σημειώσατε x
“Lolita, light of my life, fire of my loins. My sin, my soul. Lo-lee-ta…”
Με αυτή τη φράση ξεκινάει η “Λολίτα” του Β. Ναμπόκωφ, το πιο φθαρμένο από την αλμύρα και την άμμο παραλίας, βιβλίο της συλλογής μου που δεν έχω διαβάσει ποτέ. Την συγκεκριμένη φράση την έχω διαβάσει εκατοντάδες φορές στις αποτυχημένες καλοκαιρινές μου απόπειρες να ολοκληρώσω αυτό το αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Η σχέση μου με την καλοκαιρινή ανάγνωση άρχισε από την παιδική μου ηλικία στις παραλίες της Ραφήνας, όπου η εκπαιδευτικός μητέρα μου με υποχρέωνε να διαβάζω εξωσχολικά βιβλία, με το πέρας της σχολικής χρονιάς. Φυσικά και το έκανα ως αγγαρεία. Με τα χρόνια όμως πέρασα μοναδικές στιγμές αγωνίας σε καθόλου περιπετειώδεις παραλίες, διαβάζοντας βιβλία όπως την “Μυστηριώδη Νήσο” του Ι. Βερν, την “Καρδιά του Σκότους” του Τζ. Κόνραντ και “Το Μεγάλο Πουθενά” του Τζ. Ελρόυ.
Συχνά, έβλεπα τις κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων που διάβαζα σε θερινά σινεμά. Την “Λολίτα”, την οποία έχω δει πολλάκις στην οθόνη, την κουβαλάω σχεδόν κάθε καλοκαίρι στην τσάντα μπαίνουμε τα αντιηλιακά και τις πετσέτες, φαντασιώνοντας πως φέτος θα την διαβάσω. Τελικά, είτε παίζω ρακέτες, είτε διαβάζω κάποιο άλλο βιβλίο.
Με την σειρά μου προσπαθώ να ενθαρρύνω (όχι πλέον “υποχρεώνω”) τα δικά μου παιδιά μου να διαβάζουν (όχι πλέον “εξωσχολικά”) βιβλία. Μέχρι τώρα, που έχουν φτάσει στην εφηβεία, έχω αποτύχει οικτρά. Ίσως εμένα η υποχρέωση να με έκανε αναγνώστη, τι να πω. Έχω την φαντασίωση πως με αυτό το κείμενο θα τα συγκινήσω ώστε να αρχίσουν ένα βιβλίο το φετινό καλοκαίρι. Μάλλον θα αποτύχω ξανά. Ίσως όμως, καταφέρω να πείσω τον εαυτό μου να διαβάσω επιτέλους την “Λολίτα”.
Γιάννης Ράγκος
Συγγραφέας και δημοσιογράφος. Τελευταίο βιβλίο του, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Μυρίζει αίμα» (Καστανιώτης, 2019), που βασίζεται στην αληθινή ιστορία των πρώτων κατά συρροή δολοφόνων στην Ελλάδα, Γερμανών Χέρμαν Ντουφτ και Χανς Μπασενάουερ.
Δεν περιμένω το καλοκαίρι για να διαβάσω βιβλία!
Δηλώνω: δεν μου αρέσει το καλοκαίρι! Διευκρινίζω: ιδιαίτερα, η μεσογειακή εκδοχή του -με τις (διαρκώς) υψηλές και ανυπόφορες θερμοκρασίες, τις συχνά κακόγουστες «μόδες» του, τις αντιαισθητικές συμπεριφορές που «δικαιολογούνται» από τη δήθεν χαλαρή διάθεση, την (εμπορική) υπερεκμετάλλευση των παραθαλάσσιων ζωνών, την εντεινόμενη καταπόνηση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, την (συνήθως, αγχογόνα και ατελέσφορη) προσδοκία για την εκπλήρωση των βαθύτερων επιθυμιών.
Το καλοκαίρι είναι μια εποχή-φενάκη. Όλες οι φαντασιακές συμπαραδηλώσεις του αποτελούν κατασκευή του μάρκετινγκ αμέσως μετά τη φρίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν γεννιόταν ένας «γενναίος νέος κόσμος» γεμάτος ελπίδα και καταναλωτική ορμή.
Εκτός από το καλοκαίρι αποστρέφομαι, επίσης, την κοινοτοπία ότι αυτή την εποχή διαβάζουμε περισσότερο επειδή, λόγω των «διακοπών» (τι βλακώδης όρος!), έχουμε πιο πολύ διαθέσιμο χρόνο. Ανοησίες! Ο χρόνος που διασχίζει την ανθρώπινη επικράτεια παραμένει σταθερός ανεξάρτητα από το ημερολόγιο και συνήθως η κατανομή του ανάμεσα στις ποικίλες δραστηριότητές μας γίνεται στη βάση των αναγκών και των προτεραιοτήτων μας. Διότι, αν προσωρινά προσχωρήσουμε στο «φτηνό» επιχείρημα περί διαθέσιμου χρόνου (αλήθεια: ποιο τμήμα του χρόνου μας χαρακτηρίζουμε ως μη διαθέσιμο;), τότε θα έπρεπε αναπόδραστα να υποθέσουμε ότι όλες τις περιόδους που αυτός μάς αποδίδεται «άφθονος» (για παράδειγμα: τα Σαββατοκύριακα ή τις εορταστικές αργίες) τις αξιοποιούμε κυρίως διαβάζοντας βιβλία ή βλέποντας ταινίες ή επισκεπτόμενοι κάποιον χώρο τέχνης. Εδώ σκάω ένα σαρδόνιο χαμόγελο…
Για τον εθισμένο αναγνώστη, το διάβασμα αποτελεί αδιάλειπτη δραστηριότητα που συντελείται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες: το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, τον χειμώνα, την άνοιξη, στα ΜΜΜ, στα κενά ανάμεσα στις καθημερινές εργασίες, στα καφέ, στα πάρκα, πριν τον βραδινό ύπνο (με την εξαίρεση περιπτώσεων προηγηθέντος σεξ), στα ταξίδια, στην πόλη, στην εξοχή, ενίοτε ακόμα και στο περπάτημα.
Επανέρχομαι: δεν αγαπώ το καλοκαίρι. Αν περνούσε από το χέρι μου, θα το καταργούσα ευχαρίστως! Αλλά αγαπώ το διάβασμα μετά πάθους. Έτσι, παραμένω προσηλωμένος στη φράση του σπουδαίου Πάκο Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ από το μυθιστόρημά του «Στην ίδια πόλη υπό βροχή» (Άγρα, 2009): «Η βροχή σε κλείνει μέσα στον εαυτό σου, δημιουργεί μια πυκνή κουρτίνα “απ’ έξω”, σε καλεί στην υπομονή και στο τζάκι, στη μοναξιά και το διάβασμα, στις ευχάριστες αναμνήσεις».
Γιάννης Μπότσης
Συγγραφέας & υπεύθυνος μυθοπλασίας στο OPEN
Το διάβασμα ενός βιβλίου μοιάζει με τον έρωτα, τελικά
Tο καλοκαίρι διαβάζω μόνο βιβλία που με κερδίζουν πολύ γρήγορα. Δεν γράφω ποτέ με αφορμή αυτά, ούτε σημειώνω και μισώ όποιον το κάνει πάνω στις σελίδες που θα διαβάσω, γιατί νιώθω σαν να μουτζουρώνει με σπρέι την οθόνη προβολής μου. Επίσης αναστατώνομαι με τις τσακισμένες σελίδες, πράγμα που συμβαίνει συχνά, αφού το κάνει σταθερά η γυναίκα μου!
Μου θυμίζει με ένα τρόπο τα σκρατς του βινυλίου και το γιατί προτιμούσα τα cd! Η παραλία, για μένα, δεν είναι κατάλληλος τόπος ανάγνωσης. Τσιρίγματα, ριπές ανέμου, άμμος που πετιέται απρόβλεπτα, πιτσιλιές αλατόνερου και άλλα εχθρικά συμβάντα, με έχουν κάνει αρνητικό από μικρό παιδί. Οπότε συνήθισα πια και δεν βλέπω να το δοκιμάζω ούτε σε έρημη παραλία!
Αλλά στο μετρό ναι, θα το έκανα ευχάριστα. Ο ήχος του είναι υπνωτιστικός και ταιριάζει με την ανάγνωση, η οποία απαιτεί αρχικά χαλάρωση ώστε να γίνεις πιο δεκτικός και μετά συγκέντρωση ώστε να χαθείς μέσα στον κόσμο που σου προσφέρεται. Γιατί αυτό είναι για μένα ένα βιβλίο. Και φυσικά οι διακοπές είναι κατάλληλες για το εγχείρημα, ως ένα βαθμό όμως, γιατί ανάλογα με την διάθεση και τις περιστάσεις μπορεί να συμβεί ή να αποτύχει! Μοιάζει με τον έρωτα τελικά!
Πάντως, αφού δεν τολμάω εγώ να διαβάσω στην παραλία, όταν βλέπω άλλους να το κάνουν μου τραβούν την προσοχή και σαν τον κατάσκοπο προσπαθώ να δω -απολύτως διακριτικά- ποιο βιβλίο διαβάζουν. Οι γυναίκες φυσικά, είναι οι περισσότερες, γιατί άντρα δεν θυμάμαι να έχω δει να διαβάζει! Και προσθέτω ευτυχώς, γιατί είναι σέξι μια γυναίκα που διαβάζει στην παραλία! Την ομορφαίνει αυτό το πράγμα. Ίσως είναι η στάση του σώματός της ή το ότι είναι συγκεντρωμένη ευχάριστα. Ίσως το ότι έχει φύγει για λίγο από τα προβλήματα και το βιβλίο είναι το καμουφλάζ της…
Κώστας Σκηνιώτης
Ποιητής, συγγραφέας και ιδιοκτήτης των εκδόσεων Καμπύλη
Η ανάγνωση και η συγγραφή είναι ανεξάρτητες εποχής
Για τη συγγραφή και τη φιλαναγνωσία δεν υπάρχει δίλλημα εποχής. Το καλοκαίρι είναι μια εποχή απολύτως συμβατή με την ανάγνωση καλών βιβλίων. Υπάρχει χρόνος και χώρος ανάλογα με τον τρόπο που επιλέγει ο κάθε αναγνώστης για να προσεγγίσει και να μελετήσει ένα βιβλίο. Το κρίσιμο ζήτημα εδώ είναι να μπορείς να απομονωθείς ακόμα και ανάμεσα σε κόσμο, να εισχωρήσεις στο πλαίσιο του συγγραφέα και να αφήσεις να λειτουργήσει τόσο το γνωστικό σου επίπεδο, όσο και η ενσυναίσθηση που διαθέτεις. Η ανάγνωση είναι ταξίδι, είναι απόδραση, είναι αναψυχή, είναι βάλσαμο, είναι μάθηση. Είναι προφανές ότι σε κάθε εποχή υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για να αφοσιωθεί κανείς στην ανάγνωση και στη μελέτη βιβλίων.
Η συγγραφή είναι και αυτή ανεξάρτητη εποχής, ειδικά μάλιστα όταν προκύπτει από καθαρή και ανόθευτη έμπνευση. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι η συγγραφή απαιτεί πολύ περισσότερη αφιέρωση στη διαδικασία, αφοσίωση, προσήλωση, κόπο και βάσανο. Η συγγραφή είναι σε μεγάλο βαθμό εγκυμοσύνη, οδύνη και λύτρωση και γι’ αυτό συμβαδίζει δυσκολότερα με την ανεμελιά και τον ξεσηκωμό του καλοκαιριού. Προσωπικά πάντως στο τελευταίο βιβλίο μου «ΑΝΑΔΥΟΜΑΙ», τη μεγαλύτερη διαδρομή του βασικού ποιήματος της συλλογής, τη διατρέχω κάτω από το νερό της θάλασσας, ακόμα και στο βυθό της, πριν τελικά αναδυθώ.