Ρωτήσαμε τους ανθρώπους με τι ανησύχησαν περισσότερο την περίοδο της καραντίνας και τι αισθάνθηκαν να τους ανησυχεί για το μέλλον τους. “Στο τραπέζι” έπεσαν οι παράγοντες: υγεία και θάνατος, οικονομικά και φτώχεια, ελευθερία και έλεγχος, όπως επίσης και ελλείψεις στην διατροφή-πείνα. Οι απαντήσεις επιβεβαίωσαν την ερευνητική μας υπόθεση: ναι μεν τα χρήματα και η έλλειψή τους πανικοβάλλουν τους περισσότερους, ανεξαρτήτως εισοδήματος, όμως η σκέψη ότι θα στερηθούμε την ελευθερία των κινήσεών μας ή/και ότι θα ελεγχόμαστε από το κράτος κάνει επίσης τους περισσότερους να ανησυχούν σοβαρά.

Μόνο το 4% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν ανησύχησε στην διάρκεια της καραντίνας καθόλου σχετικά με τα οικονομικά του, ενώ ένα 26% απάντησε ότι ανησύχησε πάρα πολύ. Το 45% ανησύχησε, πάντως, πολύ.

Ως προς το μέλλον της οικονομικής κατάστασης, η απάντηση “πάρα πολύ” συγκέντρωσε το 42%, ενώ η απάντηση “πολύ” το 40%. Σχεδόν όλοι αγχώθηκαν και σκέφτηκαν την μείωση των εσόδων τους, ιδίως οι γυναίκες. Το 41% των αντρών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο ανησύχησε και ανησυχεί πολύ, έναντι του 48% γυναικών που εκφράστηκαν ανήσυχες σχετικά με το θέμα “λεφτά”.

Από άποψης οικογενειακής κατάστασης, οι οικογένειες με παιδιά δήλωσαν σε ποσοστό 51% την περί των οικονομικών ανησυχία τους, ενώ οι αποκλίσεις των απαντήσεων σε σχέση με την παρούσα οικονομική κατάσταση των ερωτηθέντων υπήρξαν μικρές: το 51% των ανθρώπων που δήλωσαν οικονομικά ασθενείς προβληματίζονται πάρα πολύ για την επέλευση πιθανής φτώχειας, ενώ την ίδια αγωνία μοιράζεται το 48% των μέσων οικονομικά και το 40% των πλέον εύρωστων. Τα τελευταία δύο ποσοστά συγκεντρώθηκαν ως απαντήσεις για την κατηγορία “ανησύχησα πολύ”.

Ηλικιακά, οι πλέον ανήσυχοι περί των εισοδημάτων και της οικονομικής κατάστασης, ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 36-49 ετών. Το 49% αυτών απάντησε ότι ανησυχεί πάρα πολύ! Διόλου ευκαταφρόνητο, φυσικά, το 39% των 25-35 που στάθηκε εξίσου ανήσυχο (πάρα πολύ). Πρόκειται για τις δύο πλέον ενεργές εργασιακά και επαγγελματικά ηλικιακές ομάδες, ουδόλως μας εξέπληξε το αποτέλεσμα.

Το 50% των 18-24 δεν ανησύχησε καθόλου σχετικά με ελλείψεις στην διατροφή ή πιθανή πείνα. Επίσης, καθόλου ανησυχία σε σχέση με αυτή την απειλή δεν αισθάνθηκε το 47% των ανθρώπων που δήλωσαν ότι βρίσκονται σε μια καλή οικονομική κατάσταση. Μόνο το 25% αυτών που βρίσκονται σε άσχημη οικονομική θέση, όμως, απάντησε ότι δεν ανησυχεί καθόλου για τυχόν πείνα και διατροφικές ελλείψεις.

Μεγάλο ενδιαφέρον για εμάς, είχαν τα ποσοστά που συγκεντρώθηκαν σχετικά με τον φόβο περιστολής ελευθεριών.

Στην περίοδο της καραντίνας, 29% του συνόλου των ανθρώπων που απάντησαν, δήλωσε ότι ανησυχεί πολύ για το θέμα αυτό και 26% ότι ανησυχεί πάρα πολύ. Ως προς το μέλλον, η απάντηση “πάρα πολύ” ξεπέρασε το “πολύ”. Το 33% των ερωτηθέντων απάντησε ότι ανησυχεί πάρα πολύ για τις ελευθερίες του μελλοντικά, με ένα 27% να ανησυχεί πολύ.

Αθροιστικά, οι απαντήσεις στις κλίμακες “πολύ” και “πάρα πολύ” δημιουργούν αποτέλεσμα πλειοψηφίας. Ελάχιστα ήταν τα ποσοστά των ανθρώπων που απάντησαν πως δεν ανησυχούν καθόλου για τις ελευθερίες τους. Οι γυναίκες, πάντως, στάθηκαν και εδώ πιο ανήσυχες από τους άντρες σε ποσοστά ανησυχίας σχετικά με τον έλεγχο που υπόκεινται: 31% (πολύ) και 24% (πάρα πολύ) έναντι 26% και 28% από μεριάς των αντρών αντίστοιχα.

Οι πλέον φοβισμένοι για τον περιορισμό των ελευθεριών τους παρουσιάστηκαν όσοι δήλωσαν οικονομικά ασθενείς, σε ποσοστό 37%, ενώ η πιο ανήσυχη ηλικιακή ομάδα σχετικά με το θέμα αυτό υπήρξε αυτή των 25-35 ετών. Το 34% των τριαντάρηδων “ανησυχεί πάρα πολύ” για την περιστολή της ελευθερίας τους, με τους 36-49 να ακολουθούν αμέσως μετά (33%).

Περιμέναμε ενδείξεις μεγαλύτερης ανησυχίας από μεριάς των νέων (18-24). Κι όμως, συγκέντρωσαν ένα όχι ασήμαντο ποσοστό στην βαθμίδα “καθόλου” της ερώτησης για την ανησυχία τους σε θέματα ελευθερίας και ελέγχου: ένα 12%.

Τους ξεπέρασαν οι 50-65 (17%) και οι 65 και άνω (16%). Η πλειοψηφία, βέβαια, κάθε ηλικιακής ομάδας εκφράστηκε ανήσυχη από πολύ έως πάρα πολύ, απέναντι σε τυχόν περιορισμούς ελευθερίας και ελέγχου τους από το κράτος και όχι μόνο.

Οι άνθρωποι που απάντησαν το ερωτηματολόγιο, ως προς τις ερωτήσεις μας πάνω στις ανησυχίες τους στο παρόν της καραντίνας και μελλοντικά (ελάχιστες διαφορές στα ποσοστά μεταξύ καραντίνας και μελλοντικής σκέψης, πάντως), απάντησαν με μια σχεδόν ενιαία λογική. Οι οικονομικές διαστρωματώσεις, η οικογενειακή κατάσταση και η ηλικία μικρές διαφοροποιήσεις δημιούργησαν.

Είναι αισθητό ότι απέναντι σε ορισμένους υπαρκτούς φόβους, από αυτούς που έχουμε βιώσει στο πρόσφατο και στο πλέον πρόσφατο παρελθόν ως λαός, στεκόμαστε με σχετικά κοινά αισθήματα ανησυχίας. Και ο πλούσιος θα χάσει εισόδημα και ο μέσος θα φτωχοποιηθεί και ο φτωχός θα χειροτερέψει κι άλλο, αν έρθει δεύτερη, ισχυρή οικονομική κρίση. Επίσης, οι κάμερες, τα τσιπ και η διαδικασία ελέγχου σε αεροδρόμια, ΜΜΜ, ακόμα και στην ίδια την εργασία αφορά όλες και όλους και πάλι.