Ένα σχολείο, μία αυλή και κάποια κοντέινερς Vol. 2

Ανεπίδεκτοι μαθήσεως φαίνεται να είναι αρμόδιοι για το θέμα της στέγασης της δίχρονης προσχολικής αγωγής.

Μετά από το 60ο και 15ο Γυμνάσιο και το 15ο Λύκειο της Κυψέλης, από τα οποία αποσύρθηκε το σχέδιο για τοποθέτηση κοντέινερς στον αύλειο χώρο τους, σειρά έχει το επίσης ιστορικό κτίριο του 8ου Γυμνάσιου και Λυκείου Πατησίων. Με την ίδια επιπολαιότητα και αυθαιρεσία, αποφάσισαν να τοποθετήσουν κοντέινερς στο προαύλιο των προαναφερθέντων σχολείων. Στην πραγματικότητα δεν θέλουν να αφήσουν αυλή για αυλή ελεύθερη και μάλιστα σε περιοχές που οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Οι λόγοι για τους οποίους η τοποθέτηση κοντέινερς στις αυλές των σχολείων είναι ξεκάθαρα προβληματική, είναι οι ίδιοι και στην περίπτωση των Πατησίων. Παρακάτω αναφέρονται όπως είχαν παρατεθεί και στο προηγούμενο άρθρο σχετικά με τα σχολεία της Κυψέλης. (Εδώ μπορείτε να βρείτε ολόκληρο το προηγούμενο άρθρο για το 60ο και 15ο Γυμνάσιο και το 15ο Λύκειο.)

-Πρώτα απ’ όλα, όσον αφορά την ασφάλεια των παιδιών, σε περίπτωση που τοποθετηθούν τα κοντέινερ, ο ελεύθερος χώρος του προαυλίου θα μικρύνει τόσο πολύ που σε περίπτωση σεισμού για παράδειγμα, δεν θα είναι δυνατό να τηρηθούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας και ασφάλειας. Προφανώς βέβαια, η συρρίκνωση της αυλής είναι επιζήμια και για την ίδια την ποιότητα της ζωής των μαθητών καθώς το προαύλιο κατά τη διάρκεια του διαλείμματος είναι χώρος κοινωνικοποίησης και ξεκούρασης.

-Επίσης, είναι άκρως επικίνδυνο να βάζεις παιδιά προσχολικής αγωγής μαζί με παιδιά 13-18 χρονών, καθώς μπορεί να συμβούν ατυχήματα κατά τη διάρκεια του προαυλισμού. Πέρα απ’ αυτό βέβαια, κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό ούτε για την ψυχολογία των παιδιών, αλλά ούτε και εκπαιδευτικά. Οι ηλικίες αυτές έχουν διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες αλλά και διαφορετικές ανάγκες κοινωνικοποίησης.

-Ακόμη, απαράδεκτο εκπαιδευτικά είναι να τοποθετείς μέσα σε κοντέινερ παιδιά προσχολικής αγωγή. Ζητάνε δηλαδή από παιδιά τεσσάρων χρονών, μίας ηλικίας πολύ κρίσιμης για την διαμόρφωση της ψυχοσύνθεσής τους, αλλά και της σχολικής τους συμπεριφοράς, να ξεκινήσουν την σχολική τους ζωή μέσα σε κοντέινερς.

-Σε περίοδο πανδημίας, επιλέγουν με την απόφαση αυτή, να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερο συνωστισμό αφού θα αυξηθεί η ποσότητα των μαθητών, ενώ ταυτόχρονα θα μικρύνει ο χώρος του προαυλίου. Επίσης, στην ήδη πυκνοκατοικημένη γειτονιά, θα δημιουργηθεί συνωστισμός στους γύρω δρόμους από γονείς που θα περιμένουν στο σχόλασμα να πάρουν τα νήπια αφού δεν μπορούνε να επιστρέψουν μόνα τους στο σπίτι.

-Θα ξανά αναφέρω το πολύ σημαντικό ζήτημα των ελεύθερων χώρων μέσα στις αστικές γειτονιές και πόσο μάλλον των συγκεκριμένων γειτονιών του κέντρου όπου οι κάτοικοι ψάχνουν με τα κιάλια να βρουν έναν χώρο χωρίς πολυκατοικίες και έναν χώρο που να μπορούν να παίζουν τα παιδιά τους.

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά το 8ο Γυμνάσιο και Λύκειο, πέντε σύλλογοι διδασκόντων (8ΟΥ Γ.Ε.Λ. ΑΘΗΝΩΝ, 8ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, 1ΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ Γ.Ε.Λ. ΑΘΗΝΩΝ, 1ΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, 6ΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ) αναφέρουν στη σχετική επιστολή διαμαρτυρίας που έχουν αποστείλει στον Δήμο Αθηναίων:

«Καταργείται η είσοδος της Μιχαήλ Νομικού, η οποία χρησιμοποιείται από τους μαθητές του 8ου Γυμνασίου, για την άφιξη και την αποχώρησή τους από το σχολείο, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και του ΥΠΑΙΘ, για την χρήση όλων των εισόδων των σχολείων και την τήρηση των μέτρων ασφαλείας και των αποστάσεων, εν μέσω πανδημίας, και ενώ αγνοούμε για πόσο διάστημα ακόμη θα απαιτηθεί να τηρούνται πρόσθετα και αυστηρά μέτρα ασφαλείας.»
«Θα δυσχεράνει η πρόσβαση στις τουαλέτες του Γυμνασίου και θα δημιουργηθούν ημίκλειστοι χώροι, στενωποί και γωνίες, τόσο μπροστά στις τουαλέτες, όσο και σε άλλους χώρους της αυλής, που ευνοούν την εκδήλωση κάθε είδους παραβατικών δράσεων, κατά την ώρα λειτουργίας των σχολείων και πολύ περισσότερο το βράδυ και κατά την περίοδο των διακοπών. Ήδη υπάρχουν πολλά προβλήματα από την παρουσία εξωσχολικών στην αυλή τις νυχτερινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα, που έχουν τεθεί υπόψη του Δ.Α., και θα προκύψουν ακόμη περισσότερα θέματα ασφάλειας των μαθητών και του κτιρίου.»
«Το πρόσφατα διαμορφωμένο παρτέρι κατά μήκος της Μιχαήλ Νομικού, έκτασης 170 τ.μ. αποτελεί έργο των μαθητών των Σχολείων μας, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Πρασίνου της 6ης Δημ.Κοιν. του Δ.Α, την μοναδική ανάσα πρασίνου σε μια τσιμεντόκτιστη αυλή. Είναι χώρος Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων, μοναδική ευκαιρία να ασχοληθούν οι μαθητές με το πράσινο, καθημερινό καταφύγιο στην προσπάθεια των μαθητών μας να αναζητήσουν λίγη σκιά και δροσιά τις ώρες των διαλειμμάτων. Το παρτέρι, του οποίου έχει ζητηθεί η αναβάθμιση και η αξιοποίηση από τον Δ.Α. προς όφελος των μαθητών μας, θα αποκοπεί από τα Σχολεία μας ή θα καταστραφεί!»
«Το σχολικό συγκρότημα «Μιχαήλ Νομικός», συνιστά κληροδότημα. Αποτελεί ιστορικό, εμβληματικό σχολείο, από τα πρώτα και παλαιότερα της πόλης μας, άρρηκτα συνδεδεμένο με την σύγχρονη ιστορία της. Χρέος της πολιτείας είναι η προστασία και η ανάδειξή του, ως μνημείο πολιτισμού. Αντίθετα, το παρόν σχέδιο συμβάλλει στη λειτουργική, αρχιτεκτονική και αισθητική υποβάθμισή του.»

Η επιστολή κλείνει με προτάσεις που καταθέτουν οι ίδιοι για τη στέγαση της προσχολικής αγωγής. Προτείνουν την περαιτέρω αναζήτηση προς μίσθωση κενών κτιρίων που υπάρχουν στην περιοχή τα οποία να είναι κατάλληλα ώστε να διαμορφωθούν σε σχολεία προσχολικής αγωγής. Επίσης, την αξιοποίηση του κτιρίου της οδού Λέλας Καραγιάννη, το οποίο ανήκει ήδη στον Δήμο Αθηναίων. Τέλος, αναφέρουν την διερεύνηση της πιθανότητας να μισθωθεί το κτίριο Αχαρνών και Σουρμέλη, το οποίο ανήκει στην Φιλεκπαιδευτική Εταιρία.

Κινήσεις έχουν γίνει επίσης και από τους κατοίκους της περιοχής οι οποίοι μαζεύουν υπογραφές προκειμένου να μην πραγματοποιηθεί το σχέδιο του Δήμου.

Σε έγγραφες κινήσεις διαμαρτυρίας έχει προχωρήσει και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 8ου Λυκείου, του οποίου το δελτίο τύπου μπορείτε να δείτε εδώ καθώς και οι μαθητές του 8ου Λυκείου των οποίων την ανακοίνωση μπορείτε να δείτε εδώ.

90 χρόνια ιστορίας μέσα σε λίγες γραμμές: Η ιστορία του σχολικού συγκροτήματος

Το 1900, ο Μιχαήλ Νομικός, κληροδότησε στο Δήμο Αθηναίων το κτήμα του στα Πατήσια με τον όρο «να ιδρύση εν τω κτήματι τούτω οιαδήποτε σχολεία αρρένων και θηλέων, κατά το νεώτατον σύστημα, εις τα οποία να τεθεί το όνομα Μιχαήλ Κ. Νομικός», οι δαπάνες των οποίων θα καλύπτονταν από τα εισοδήματα του ακινήτου του ίδιου, που βρισκόταν επί της οδού Μενάνδρου και Βηλαρά.

Το 1926 μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία σχολικού συγκροτήματος και ολοκληρώθηκε το 1931, από τον αρχιτέκτονα Γεώργιο Πάντζαρη. Τα σχέδια του Πάντζαρη προέβλεπαν τη δημιουργία δύο δημοτικών και δύο γυμνασίων σχολείων με ειδικούς χώρους, σύμφωνα με τις νέες τάσεις της παιδαγωγικής: εργαστήρια, αίθουσα θεάτρου, υπόστεγο γυμναστήριο, σχολικά λουτρά, μεγάλο προαύλιο χώρο, φωτεινές αίθουσες. Ανήκει στα σχολεία της «γενιάς του ‘30» μαζί με την Μαράσλειο και το 1ο Πειραματικό, και είναι δείγμα μοντερνισμού. Τον Σεπτέμβριο του ’30, στεγάστηκε εκεί το Η’ Γυμνάσιο Αθηνών και οι πρώτοι μαθητές που φοίτησαν, το περιγράφουν ως το «μεγαλύτερο, ωραιότερο και τελειότερο σχολείο της Αθήνας».

Το 1934 αποφασίστηκε να χτιστεί μέσα στο προαύλιο του σχολείου μικρός ναός, σύμφωνα με την επιθυμία του ευεργέτη Μιχαήλ Νομικού. Τον μικρό ναό των Ταξιαρχών σχεδίασε σε μοντέρνα γραμμή ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Μητσάκης, ο οποίος μάλιστα ήτανε και παλιός απόφοιτος του Η’ Γυμνασίου. Το 1937 αγιογραφήθηκε από τον ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά.

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 το Η’ Γυμνάσιο διέκοψε τη λειτουργία του λόγω του πολέμου. Στο κτίριο εγκαταστάθηκε βρετανικό εκστρατευτικό σώμα εφοδιασμού. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής επιτάχθηκε από τους Γερμανούς. Αρχικά επετράπη η εν μέρει λειτουργία του σχολείου στη συνέχεια όμως χρησιμοποιήθηκε εξ ολοκλήρου για τη στέγαση Γερμανών στρατιωτών και την αποθήκευση πολεμικού υλικού. Μετά την απελευθέρωση και κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, το σχολικό συγκρότημα και ο ναός υπέστησαν μεγάλες φθορές από τα πυρά των αντιπάλων.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 το Η’ Γυμνάσιο ξεκίνησε την επαναλειτουργία του, με τον αριθμό των μαθητών το 1960, να υπερβαίνει τους 1000.

Στο σχολείο αυτό φοίτησαν πολλές γνωστές προσωπικότητες. Ενδεικτικά θα αναφερθούν ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Άγγελος Τερζάκης, ο Φιλοποίμην Φίνος, ο Αλέκος Σακελλάριος, ο Χρύσανθος Μποσταντζόγλου (Μπόστ), ο Θάνος Μικρούτσικος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Δημήτρης Μητροπάνος και πολλοί πολλοί άλλοι.

Τα σχολεία μέσα από τα μάτια των απλών ανθρώπων

Βρέθηκα με την διευθύντρια του 8ου Γυμνασίου, κα. Δήμητρα Παπαζαφειράτου και με καθηγήτρια του σχολείου, οι οποίες με ξενάγησαν στους εξωτερικούς και στους εσωτερικούς χώρους του σχολείου, μιλήσαμε για την ιστορία του κτιρίου αλλά και για τα προβλήματα που θα φέρει η τοποθέτηση των εν λόγω κοντέινερς στο προαύλιο.

Το προαύλιο του 8ου Γυμνάσιου και Λυκείου είναι μία πολύ μεγάλη αυλή η οποία σφύζει από ζωή όλες τις ώρες της μέρας αφού πρώτον, το κτίριο στεγάζει και εσπερινό Γυμνάσιο και Λύκειο, αλλά είναι και ένας χώρος που προσφέρεται για να παίζουν τα παιδιά μέσα σε μία πυκνοκατοικημένη γειτονιά με ελάχιστους ανοιχτούς χώρους. Επίσης, στο ίδιο σχολικό συγκρότημα στεγάζεται και το 6ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Αθηνών το οποίο έχει δική του αυλή.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο προαύλιο του 8ου Γυμνασίου και Λυκείου λαμβάνουν χώρα πολλές εκδηλώσεις μέσω των οποίων προάγεται η τέχνη και ο πολιτισμός, οι οποίες είναι ανοιχτές για παρακολούθηση από τη γειτονιά, και όχι μόνο. Επίσης, τραγική ειρωνεία είναι ότι στον χώρο αυτό έχουν γίνει εκδηλώσεις από τον ίδιο των Δήμο Αθηναίων και τώρα είναι αυτός που θέλει να χαλάσει την μεγάλη αυτή αυλή τοποθετώντας τα κοντέινερς.

Όπως ενημερώθηκα από την διευθύντρια του 8ου Γυμνασίου και διαπίστωσα και κατά την επίσκεψή μου στον χώρο, οι μαθητές σε συνεργασία με καθηγητές, έχουν δημιουργήσει κηπάκι μέσα στο προαύλιο στο οποίο έχουν φυτέψει λουλούδια και φυτά. Πράγμα σπάνιο για τα προαύλια των σχολεία, στα οποία συνήθως αντικρίζεις μόνο μπετό.

Στολίδι του προαυλίου είναι και το εκκλησάκι που υπάρχει στην μία γωνία του. Ακόμη ένα δυσεύρετο «απόκτημα» για αυλές σχολείων που δίνει μία ακόμη διάσταση στην αισθητική της αυλής.