ΟΤΑΝ ΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΑΠΟΓΕΙΩΝΟΝΤΑΙ
Από την Άννα Μαρία Ελισάβετ
Υπάρχουν έργα θεατρικά που οι ηθοποιοί πασχίζουν να τα ακολουθήσουν. Άλλοτε τα καταφέρνουν, άλλοτε όχι. Έργα που έχουν δομή, πρώτη και δεύτερη ανάγνωση, πλοκή, αναταράξεις, απρόβλεπτες εξελίξεις. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μία απλή ιστορία, έναν μύθο λαϊκό, “αισωπικό”, σχεδόν προβλέψιμο, άρα και οικείο. Αλλά μέχρι εκεί.
Το δυνατό σημείο λοιπόν της παράστασης “Η Γελάδα”, δεν είναι το ίδιο το κείμενο και ας είναι του Ναζίμ Χικμέτ, αλλά όλα τα υπόλοιπα. Ένα έργο που οι συντελεστές το χρησιμοποιούν εν είδη “τραμπολίνο”: απογειώνονται, αυτονομούνται και σου χαρίζουν ένα υπέροχο βράδυ.
Οι χαρακτήρες θυμίζουν ήρωες καρτούν. Σε αυτό βοηθούν πολύ τόσο τα κουστούμια, όσο και η κίνηση, η φωνή, η γκριμάτσα. Καθόλου δεν γνωρίζω εάν στο μυαλό του σκηνοθέτη υπήρχε αυτή η διάσταση. Και δεν έχει και σημασία. Το ωραίο μερικές φορές απλά συμβαίνει και τότε το χαίρεσαι με λαιμαργία. Οι χαρακτήρες ξεδιπλώνονταν έντονα, αλλά με μία αλαφράδα. Ο ποιητής, η αδελφή και ο πιλότος πραγματικά ήταν σαν να είχαν δραπετεύσει από σελίδες κόμιξ. Δεν ήθελες να τελειώσει η παράσταση, παρά του ότι το τέλος ήταν γνωστό, σχεδόν από την αρχή. Το παίξιμο, οι ιδιαίτερες πλευρές και των πέντε ηρώων, οι χορευτικές τους κινήσεις, οι φωνές ήταν βάλσαμο στο τέλος μιας κουραστικής ημέρας. Πραγματικά θα ήθελα να ξέρω πως πλάστηκαν οι ήρωες. Ήταν αποτέλεσμα της παρέμβασης του σκηνοθέτη; Δοκιμασίας των ηθοποιών; Οι ίδιες οι πρόβες οδήγησαν εκεί τα πρόσωπα;
ΟΤΑΝ Η ΛΥΣΗ ΕINAI TO ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ενίοτε ανακαλύπτουμε προβλήματα, εκεί που δεν υπάρχουν. Στην προκειμένη περίπτωση, η μητέρα φαντασιώνεται τον γιο της ποιητή, παρά του ότι η κλίση του είναι προς την ξυλογλυπτική. Και επειδή δεν έχει χρήματα για τα φροντιστήρια, βρίσκει την λύση στην αγορά μιας αγελάδας, από όπου θα έβγαιναν τα απαραίτητα για τον εν δυνάμει ποιητή. Και από εκεί η ”λύση” του ”προβλήματος” γίνεται ένα τεράστιο πρόβλημα που καταδυναστεύει ζωές και υπάρξεις. Σύσσωμη η οικογένεια παίρνει μέρος σε αυτήν την ανακατωσούρα και βυθίζεται όλο και περισσότερο στο πρόβλημα που προκύπτει από την διαχείριση μιας δεσποτικής αγελάδας. Η ζωή πάντα βρίσκει τρόπο να λύνει αυτούς τους γόρδιους δεσμούς, αδιαφορώντας για κοινωνικές συμβάσεις, τυπικότητες και καθωσπρεπισμούς.
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΑΠΛΟΥ
Ο Ναζίμ Χικμέτ είναι ένα σημαντικό πρόσωπο στην πολιτιστική ιστορία του 20ου αιώνα. Ένας άνθρωπος με λαϊκότητα και βαθύ αίσθημα ευθύνης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Όλα όσα έχει παράξει δεν είναι αριστουργήματα, αρκετά όμως είναι. Το πιο ωραίο λοιπόν με την τέχνη είναι πως πάνω σε ένα απλό έργο, άνθρωποι εφευρίσκουν και πλάθουν κάτι εξαιρετικό. Τουλάχιστον στα δικά μου μάτια.
Τα κοστούμια, η μουσική, η μεταφορά της δράσης στον εξώστη του θεάτρου, ο χορός γύρω από το τραπέζι, όλα ένα ψηφιδωτό από ισορροπημένα σχήματα και χρώματα.
Δεν μπορώ να μην κάνω ειδική αναφορά στον ”ποιητή”. Η αφελής αισιοδοξία του, η άνευ λόγου αποφασιστικότητά του, ο θυμός, καθόλου βίαιος μα τρυφερός, που εξέπεμπε, οι κινήσεις του και ο ”βηματισμός” του λόγου του με κέρδισαν ολοκληρωτικά.