Πριν λίγους μήνες, η εμβληματική Δημοτική Αγορά Κυψέλης ήρθε στο φως της επικαιρότητας με αρνητικό, είναι αλήθεια, τρόπο, μιας και σταμάτησε η λειτουργία της αφού ολοκληρώθηκε η σύμβαση με την Impact Hub.
Δημοσιεύματα και αναρτήσεις με πηχυαίους τίτλους: «Κλείνει η Αγορά», «Γιατί να την πάρει ο δήμος». Και, βέβαια, υπήρχε έκδηλη δυσπιστία για το πότε, πώς αλλά και αν θα ανοίξει. Για όλα αυτά συζητήσαμε με τον Κωστή Μπιτζάνη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, ο οποίος έχει αναλάβει τη διαχείριση της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης.
Κύριε Μπιτζάνη, ασκήθηκε μια κριτική για το γεγονός ότι δεν ανανεώθηκε η σύμβαση του Δήμου με την εταιρεία Impact Hub, η οποία λειτούργησε τον χώρο της Δημοτικής Αγοράς τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ναι, τις έχω ακούσει αυτές τις κριτικές. Θέλω να πω πως η Δημοτική Αγορά μέχρι τώρα πέρασε από διάφορες φάσεις. Στην αρχή, με την ίδρυσή της, στη δεκαετία του ’30, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της γειτονιάς, λειτουργώντας ως αγορά τροφίμων. Έκλεισε το 2003 και το μέλλον της ήταν αβέβαιο για κάποιο διάστημα. Υπήρξαν και προτάσεις για να γκρεμιστεί. Ευτυχώς οι κάτοικοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο και μία κατάληψη με πολλαπλές δράσεις τόσο εμπορικές, όσο και πολιτιστικές-παιδαγωγικές, κατάφερε να την κρατήσει όρθια. Το σημαντικό είναι ότι ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και με χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ, επί Δημαρχίας Καμίνη, ανακατασκευάστηκε έτσι ώστε να παίξει έναν διαφορετικό ρόλο. Τότε, ξεκινά η συνεργασία με το Impact Hub, με μια πενταετή σύμβαση που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2022. Θεωρώ πως έτσι ολοκληρώθηκε κι ένας κύκλος με αυτόν τον φορέα διαχείρισης.
Πώς κρίνεται την πενταετία αυτή; Τι πρόσημο έχει;
Ως Τεχνόπολη, αλλά και ως Δήμος, θεωρούμε συνολικά το αποτύπωμα θετικό. Απλά έκλεισε ένας κύκλος και ανοίγει ένας νέος. Θετικές εμπειρίες που αποκομίσαμε από την προηγούμενη διαχείριση θα κρατηθούν. Ο Δήμος ανέθεσε στην Τεχνόπολη να αναλάβει τον χώρο αυτόν και να αξιοποιήσουμε όλη την εμπειρία μας. Για μένα είναι λογικό και δίκαιο, ο Δήμος να ζητήσει από την εταιρεία του, την Τεχνόπολη, να αναλάβει να λειτουργήσει τον χώρο αυτόν. Ξέρετε κάτι; Είναι πολύ σημαντική η γνώση για το πώς θα διαχειριστεί κάποιος ένα ιστορικό μνημείο, έναν τόσο εμβληματικό τόπο, σεβόμενος την ιστορία του.
Υπάρχει ακόμα μία κριτική. Ότι υπήρξε ξαφνικός θάνατος. Πως δεν ενημερώθηκε η γειτονιά. Μία μέρα απλά κατέβηκαν ρολά.
Το θεωρώ υπερβολικό. Εμείς προσπαθήσαμε για μία ομαλή μετάβαση. Δώσαμε παράταση 7 μηνών, αφήσαμε χρόνο στα μαγαζιά που λειτουργούσαν. Τα πιο πολλά, και είναι πολύ καλό αυτό, μετακόμισαν στη γειτονιά, αφού είχαν αποκτήσει ρίζες αυτά τα 5 χρόνια. Έγινε και αποχαιρετιστήρια εκδήλωση από το Impact Hub. Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσε να γίνει. Ακούω τις κριτικές, απλά τις θεωρώ υπερβολικές.
Σίγουρα θα είχατε ακούσει ότι κανείς δεν ξέρει πότε θα ξανανοίξει. Υπήρχε μια ανησυχία για αργοπορία.
Ναι. Προτιμώ να ασχολούμαστε με το να λύνουμε προβλήματα και να δημιουργούμε. Έχουν ξεκινήσει κάποιες εκδηλώσεις με επιτυχία, από τις 20 Απριλίου, ενώ οι εργασίες ανανέωσης συνεχίζονται, τρέχει ήδη το πρόγραμμα εκδηλώσεων και δράσεων Μαΐου, η μόνιμη έκθεση άνοιξε και οι νέοι ένοικοι ετοιμάζονται σιγά σιγά για να λειτουργήσουν τις επιχειρήσεις τους.
Πείτε μας τι αλλαγές έχουν υπάρξει;
Πρώτο, και το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό, διαμορφώθηκε ένας πολύ όμορφος χώρος που αναδεικνύει την ιστορία της Δημοτικής Αγοράς και που τεκμηριώνει το γιατί ανακηρύχθηκε Ιστορικό Μνημείο. Φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, συνεντεύξεις, ένας χώρος που θα υποδεχτεί και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά. Αυτό είναι κάτι που έλειπε. Θέλουμε ο επισκέπτης να έρχεται σε επαφή με την ιστορία του χώρου και της περιοχής.
Θα έχει μόνιμο χαρακτήρα;
Μόνιμο, αλλά όχι στατικό. Μιας και χρησιμοποιούμε βίντεο, οθόνες, ήχο κ.λπ. μπορεί να υπάρχει μία ανάπτυξη με νέες ιδέες. Και είμαστε εδώ, ανοιχτοί, να τις ακούσουμε.
Πείτε μας λοιπόν για την διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής των επαγγελματιών που θα βρίσκονται μέσα στην Αγορά.
Το κριτήριό μας ήταν να επιλεγούν νέοι δημιουργοί και μικροί παραγωγοί που με ιδέες φρέσκες, zero waste, αναβίωση παραδοσιακών τεχνικών, μεταποιούν μια πρώτη ύλη, η οποία καταλήγει σε ένα προϊόν προς πώληση. Έτσι νιώθουμε πως σεβόμαστε τον χαρακτήρα της Αγοράς και της ιστορίας της. Επενδύουμε στο μέλλον, συνδυάζοντας τη σύγχρονη πραγματικότητα, κρατώντας την επαφή με το παρελθόν.
Έγινε μία ανοιχτή πρόσκληση για 8 τέτοιους διαμορφωμένους χώρους τους οποίους έχουμε να διαχειριστούμε. Δεχτήκαμε 52 αιτήσεις τις οποίες κατηγοριοποιήσαμε. Θέλαμε να υπάρχει μία ποικιλία. Καταλήξαμε λοιπόν σε εξαιρετικές προτάσεις. Ενδεικτικά αναφέρω: αστική μελισσοκομία, εργαστήριο κατασκευής παιχνιδιών, zero waste ενδύματα, ομάδα αποφυλακισμένων γυναικών που ράβει μαξιλάρια, αξεσουάρ, ξύλινες κατασκευές κ.ά. Δύο υποσημειώσεις. Το ενοίκιο είναι ανταγωνιστικό, πιο χαμηλό από τα προηγούμενα χρόνια και πραγματικά βοηθάει τους νέους ενοικιαστές να κάνουν μια νέα αρχή. Και δεύτερη, πως οι επαγγελματίες έχουν υποχρέωση, και το δέχτηκαν με χαρά, να παρέχουν workshops δωρεάν ή με μικρό αντίτιμο στους κατοίκους της περιοχής. Όλα αυτά πιστεύω πως θα δέσουν ακόμα περισσότερο τη γειτονιά με τους επαγγελματίες. Και αυτό θα αναβαθμίσει τη Δημοτική Αγορά.
Να σας ρωτήσω κάτι οικονομικής φύσης. Πόσο κόστισαν οι εργασίες αποκατάστασης. Και τι ακριβώς εργασίες έγιναν; Το ξέρετε πως γενικά υπάρχει προβληματισμός έως και καχυποψία όσον αφορά αυτά τα θέματα.
Ναι. Λοιπόν κόστισαν γύρω στα 200.000 ευρώ. Τα χρήματα εκταμιεύτηκαν από τον προϋπολογισμό του Δήμου. Έγιναν εργασίες αποκατάστασης φθορών, οι οποίες ήταν αρκετές, πολύ περισσότερες από όσες αρχικά είχαμε εντοπίσει. Αναβαθμίστηκαν οι ηλεκτρολογικές υποδομές, εγκαταστάθηκε δίκτυο ίντερνετ και τηλεφωνίας, επισκευάστηκαν τα καταστήματα, οι τουαλέτες, οι αποθήκες, τα γραφεία και βάφτηκαν εσωτερικά όλοι οι χώροι, κ.ά. Έγινε μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού του εσωτερικού και εξωτερικού περιβλήματος του κτιρίου βάσει της νομοθεσίας περί εξοικονόμησης ενέργειας και βιωσιμότητας των κτιρίων, τόσο για την ανάδειξη του κτιρίου, όσο και για την ασφάλεια των διερχομένων. Επίσης, έγινε μελέτη για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερβολικής ζέστης κατά τους θερινούς μήνες με τοποθέτηση τριών ανεμιστήρων οροφής στο Αίθριο και εφαρμογή πιστοποιημένων αντιηλιακών μεμβράνων σκίασης στους υαλοπίνακες.
Σε ποιους άξονες θα κινηθούν οι υπόλοιπες δράσεις το επόμενο διάστημα;
Αρχικά να σας πω πως μία ομάδα της Τεχνόπολης ήδη κατοικοεδρεύει στην Αγορά, ώστε να δέχεται προτάσεις και ιδέες που θα μπορούσαν να ενταχθούν στον προγραμματισμό, αλλά και να προσπαθεί να λύνει θέματα και προβλήματα που σίγουρα θα εμφανιστούν. Θέλω να πω πως η Δημοτική Αγορά είναι παράλληλα και ένας ζωντανός οργανισμός: Δήμος, γειτονιά, συλλογικότητες, επαγγελματίες, σε μία σύνθεση.
Έχουμε ορίσει τρεις άξονες λειτουργίας της Αγοράς. Ο πρώτος είναι τα open markets: βιολογικά προϊόντα, τρόφιμα από μικρούς παραγωγούς, bazaar βιβλίων, βινυλίων, εκθέσεις κεραμικής, κ.ά. Ο δεύτερος είναι πολιτιστικά δρώμενα, φεστιβάλ, συναυλίες (σε χαμηλά ντεσιμπέλ για να μην ενοχλείται η γειτονιά και θα τηρούνται οι ώρες κοινής ησυχίας), παρουσιάσεις, προβολές, θεατρικές ξεναγήσεις, εκθέσεις φωτογραφίας και προτάσεις από τη γειτονιά και τις συλλογικότητες. Και ο τρίτος, ένα πλούσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα απαντά σε πραγματικές ανάγκες, για όλες τις ηλικίες.
Να σας ρωτήσω κάτι εδώ. Ο χώρος θα ενοικιάζεται σε τρίτους; Και αν ναι, θα υπάρχει δωρεάν είσοδος για τους δημότες ή θα υπάρχει εισιτήριο;
Πρώτα να σας πω πως θα ενοικιάζεται, αλλά για δράσεις συμβατές με τον χαρακτήρα της Αγοράς και του σχεδιασμού μας. Για τον πρώτο χρόνο που έχουμε κάνει τον προγραμματισμό μας οι περισσότερες εκδηλώσεις θα έχουν δωρεάν είσοδο. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, κάποια εργαστήρια και οι θεατρικές ξεναγήσεις θα έχουν συμμετοχή με χαμηλό κόστος. Τις επόμενες μέρες ξεκινούν τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής για ηλικίες 60+, τα εκπαιδευτικά προγράμματα από την ομάδα του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου της Τεχνόπολης, εργαστήριο κόμικ για ενήλικες, και πολλά άλλα.
Ο χώρος θα είναι ανοιχτός για διάφορες εκδηλώσεις για κοινωνικά ζητήματα;
Βέβαια, ο χώρος θα είναι ανοιχτός και για κοινωνικά ζητήματα. Είμαστε σε επικοινωνία με συλλογικότητες και με κοινότητες μεταναστών, ώστε να γίνουν θεματικά φεστιβάλ, συζητήσεις, προβολές, ομιλίες κ.λπ.
Να σας ρωτήσω κάτι ακόμα. Τυχόν αλλαγή Δημοτικής Αρχής μπορεί να προκαλέσει αλλαγές σε αυτό το πλάνο;
Δεν νομίζω. Η προγραμματική σύμβαση της Τεχνόπολης είναι πενταετής και έχει συναφθεί με τον Δήμο, την Περιφέρεια και το Υπουργείο Πολιτισμού. Αλλά εκτός από αυτό, δεν βλέπω κάποιον ουσιαστικό λόγο να διαφωνήσει κάποιος με όλα αυτά που ετοιμάζονται. Και θέλω να πω ακόμα κάτι που αφορά τον έλεγχο και τη διαφάνεια. Υπάρχει μια επιτροπή παρακολούθησης που αποτελείται από όλους τους εμπλεκόμενους με πρόεδρο της επιτροπής τον Γενικό Γραμματέα του Δήμου Αθηναίων, που σε αυτήν λογοδοτούμε. Η σύμβαση είναι κοινοποιημένη στη Διαύγεια. Αυτά όλα τα θεωρώ πολύ σοβαρά.
Λοιπόν καλή επιτυχία σε εσάς και τους συνεργάτες σας!
Σας ευχαριστώ και θέλω να πω πως όλη η ομάδα της Τεχνόπολης, με την τεχνογνωσία που έχει και τη διάθεσή της, θα συμβάλλει ώστε να υλοποιηθεί το όραμα του Δήμου Αθηναίων: Να γίνει η Δημοτική Αγορά Κυψέλης πυρήνας πολιτισμού και η σύγχρονη φωνή της δυναμικής αυτής γειτονιάς.
