Πριν από 110 χρόνια ο συγγραφέας Πολύβιος Δημητρακόπουλος φωτογραφήθηκε σε ένα φωτογραφείο για να ανακαλύψει ότι πλάι του είχε εμφανιστεί το πρόσωπο του μακαρίτη Βίκτωρα Ουγκώ –μια υπόθεση που είχε δημιουργήσει σάλο στην τότε Αθήνα.

Ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος (1864-1922) ήταν θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, δημοσιογράφος και εκδότης, γνωστός επίσης με το γαλλικό φιλολογικό ψευδώνυμο Πολ Αρκάς. Στις 19 Ιουλίου 1895 πραγματοποιήθηκε, στο θέατρο «Αθήναιον», η πρεμιέρα του πρώτου θεατρικού του έργου “Η Μάρκελλα”, υπό τον θίασο Δ. Κοτοπούλη, για το οποίο ο τότε αθηναϊκός τύπος σύσσωμος εξέφρασε “ευμενέστατα σχόλια”. Με τις παραστάσεις αυτού του έργου, που παρακολούθησαν οι βασιλείς και πολιτικοί, ξεκίνησε ουσιαστικά η θεατρική του καριέρα.

Ο Δημητρακόπουλος είχε και έντονες μεταφυσικές ανησυχίες. Στη δεκαετία του 1890 συμμετείχε στον κύκλο πνευματισμού του γνωστού σατιρικού ποιητή Γεωργίου Σουρή μαζί με άλλες προσωπικότητες του πνεύματος όπως ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μπάμπης Άννινος, ο ζωγράφος Γεώργιος Ροϊλός, ο μέγιστος ποιητής Κωστής Παλαμάς κ.α.

Τον Ιανουάριο του 1906, ο Δημητρακόπουλος, δημοσίευσε μια «νέα ψυχοφυσιολογική θεωρία» στο περιοδικό Ψυχιατρική και Νευρολογική Επιθεώρησις. Σύμφωνα με αυτήν, κάθε τι έμψυχο ή άψυχο είναι φορέας ενός ηλεκτρομαγνητικού ρευστού. Το ρευστό αυτό έχει δυο πόλους, έναν αρνητικό στον εγκέφαλο από τον οποίο εκρέει «ρεύμα πνευματικό», και ένα θετικό στον ομφαλό, που ονομάζεται ζωικός πόλος και το οποίο προκαλεί τις φυσικές λειτουργίες του ανθρώπου. Ο θάνατος είναι η σοβαρή διατάραξη της σχέσης του ζωικού προς το πνευματικό ρευστό. Όταν πάψει η λειτουργία του οργανισμού, τα δυο ρευστά εκχέονται στο κενό και παραμένουν εκεί μέχρις ότου συναντήσουν νέο μέσο επικοινωνίας και δώσουν ζωή σε νέο ον. Εν ολίγοις η θεωρία ήταν ένα κράμα μετενσάρκωσης, πνευματιστικών δοξασιών και παράδοσης περί ρευστών και ζωικού μαγνητισμού.

Παρότι η θεωρία έγινε δεκτή με διθυράμβους υπήρξαν και σφοδρές κριτικές. Ο γιατρός Γ. Νικολάου την αποκάλεσε θεωρία «ανισορρόπου και εκφύλου» ο οποίος αποσκοπεί να κερδίσει φήμη και χρήματα. Κατέληξε να χαρακτηρίσει τη θεωρία «εγκεφαλική ευκοιλιότητα» («Η Φύσις», 15.6.1906). Ο ίδιος ο Σουρής, που δεν του πολυάρεσε ό,τι δεν μπορούσε να καταλάβει καλά, απάντησε έμμετρα και χιουμοριστικά στον Δημητρακόπουλο, όταν αυτός του παρουσίασε τη θεωρία: «Δυο πόλους ανεκάλυψες κι αυτό πολύ καλό/ Άλφα εις τον εγκέφαλον, θήτα στον αφαλό/ Μ’ αυτήν σου την εφεύρεσιν θαρρ’ όμως την επίσημον/ Ο νους σου είν’ για δέσιμο κι ο αφαλός για λύσιμο».

Ο Δημητρακόπουλος θα ερχόταν ξανά στη δημοσιότητα τον Οκτώβριο του 1907 όταν ισχυρίστηκε ότι είχε στα χέρια του μια φωτογραφία του φαντάσματος του Βίκτωρος Ουγκώ ο οποίος είχε αποτυπωθεί στη φωτογραφική πλάκα όταν ο Δημητρακόπουλος είχε πάει να φωτογραφηθεί. «Η παρατιθέμενη εικών ελήφθη εκ του φωτογραφικού πρωτοτύπου, ευρίσκεται δε εις την διάθεσιν παντός περιέργου εν τω Γραφείω μας, καθώς και εν τω φωτογραφείω του κ. Ε. Ξανθοπούλου, οδός Ερμού, άνωθεν του κουρείου Στίνη». (Χρόνος 14.10.1907).

Πώς είχε ξεκινήσει η ιστορία; Πριν από ένα μήνα ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος είχε προσκαλέσει τον ηθοποιό Μαρίκο να ποζάρει για μερικές στάσεις ώστε να τις συμπεριλάβει στο βιβλίο του Το Μυστικόν της Ζωής, που θα ήταν βασισμένο στη θεωρία του. Ο Μαρίκος τού πρότεινε το φωτογράφο Ξανθόπουλο και πήγαν μαζί. Εκεί έβγαλαν δώδεκα φωτογραφίες. Κατόπιν ο Ξανθόπουλος θέλησε να φωτογραφήσει τον Δημητρακόπουλο μόνο κι αυτός δέχτηκε. Μετά από μερικές μέρες, ο Δημητρακόπουλος πέρασε και πήρε τις φωτογραφίες. Παράλληλα είχε λάβει μια επιστολή από τη Γερμανία, όπου είχε στείλει μια μακροσκελή ανακοίνωση περί τηλεπάθειας. Οι Γερμανοί του ζητούσαν μια επίσημη φωτογραφία του. Έτσι ο Δημητρακόπουλος είπε στο φωτογράφο ότι θα περνούσε την επομένη να βγάλει ένα επίσημο πορτρέτο με «ραδιγκόνταν». Έστειλε τα καλά του ρούχα στο φωτογράφο αλλά συνεχώς ανέβαλε την επίσκεψή του. Μια μέρα όμως ξύπνησε με μια παράξενη παρόρμηση να πάει στο φωτογραφείο.

Πήγε κατά τις 11 πμ όπου και φωτογραφήθηκε δυο φορές. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ένιωσε ένα «είδος σωματικής εκλύσεως, πολύ ελαφράς όμως». Αργότερα, ο φωτογράφος του μήνυσε να ξαναπάει γιατί η πρώτη πλάκα είχε χαλάσει. Ο φωτογράφος του εξήγησε ότι στην πρώτη φωτογραφία είχε εμφανιστεί ένα πλατύ στίγμα και στην δεύτερη ένα αχνότερο που έμοιαζε με κρανίο. Ο Δημητρακόπουλος διαπίστωσε πως το «κρανίο» ήταν ένα ανθρώπινο κεφάλι. Πήγε τη φωτογραφία στους φίλους του, γιατρούς Αντωνίου και Ρόκο, οι οποίοι του είπαν ότι η μορφή έμοιαζε με τον Ουγκώ (ο οποίος είχε πεθάνει το 1885). Ο φωτογράφος δεν είχε αντιληφθεί τίποτε στη φωτογράφηση. Ο Δημητρακόπουλος διευκρίνισε ότι είχε έμμονη ιδέα με τον Ουγκώ και πως όταν έγραφε «τον ένιωθε πάντα να στέκει αριστερά του».

Η ψυχοκοινωνική ατμόσφαιρα στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Αθήνα, της περιόδου 1900-1910 γινόταν ολοένα και περισσότερο ηλεκτρισμένη. Τον Αύγουστο του 1909 ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος πραγματοποίησε το ιστορικό Κίνημα στο Γουδί που θα άλλαζε την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Ο Σύνδεσμος ζητούσε μεταρρυθμίσεις στο στρατό, τη διοίκηση και την παιδεία, προτείνοντας μέτρα για στρατιωτική αναδιοργάνωση. Κατοπινές διαδηλώσεις έδειξαν ότι το κίνημα είχε ευρεία λαϊκή απήχηση. Η ανάγκη για αλλαγές είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της. Η τρωθείσα εθνική υπερηφάνεια μετά από την ήττα και την ταπείνωση του 1897 αποκαθίστατο γρήγορα, ενώ ο ανερχόμενος εθνικισμός, συνδεδεμένος με την χριστιανική πίστη, θα έβρισκε διέξοδο στους Βαλκανικούς Πολέμους λίγο αργότερα. Και όπως έχουμε ήδη πει, τα Οριακά Φαινόμενα εκρήγνυνται σε οριακές εποχές…