“Ο ερωτευμένος δημιουργός”

Ο Σπύρος Ορνεράκης είναι αυτό που θα λέγαμε άνθρωπος της Αναγέννησης: ζωγράφος, σκιτσογράφος, διακοσμητής, γραφίστας, ενδυματολόγος, καλλιτεχνικός υπεύθυνος περιοδικών και πλέον καθηγητής στη σχολή Ορνεράκη, που ίδρυσε ο ίδιος. Ωστόσο η κύρια απασχόληση του φαίνεται να είναι ο ερωτικός του δεσμός με τη ζωή και την τέχνη, μια σχέση που διατρέχει και καθορίζει όλες τις άλλες.

Επαγγελματικά έχετε περάσει από πολλές υποστάσεις. Είναι ευτύχημα ή δυστύχημα αυτό για τον επαγγελματία;

Η πολυδιάστατη ενασχόληση είναι ευτυχία για τον δημιουργό. Διεγείρει το μυαλό σου, είσαι πιο φρέσκος γιατί το παλεύεις από την αρχή, κάνεις κύκλους και περνάει η ζωή με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Το δυστύχημα είναι , ο,τι κάποια στιγμή αρχίζεις και μπουκώνεις. Εκεί που νομίζεις ότι έκλεισες έναν κύκλο μιας δουλειάς αυτή σε ακολουθάει σαν σκυλάκι. Αν έχεις κάνει ένα αγριόσκυλο, θα βρίσκεις τον μπελά σου στη διαδρομή. Αν έχεις κάνει ένα ήρεμο σκυλάκι όλοι θα περνάνε και θα το χαϊδολογάγανε. Τελικά όλοι οι άνθρωποι που αρχίζουν και κάνουν κάπου την καριέρα τους, αποστασιοποιούνται από τα πολλά. Συγκεντρώνεσαι σε ένα, αλλά όλες σου οι άλλες εμπειρίες είναι βοηθήματα. Είναι σαν τον νεαρό που φλερτάρει με πολλές νεαρές και κάποια στιγμή, πλέον ώριμος, καταλήγει στην πιο σημαντική γι αυτόν.

Εσείς καταλήξατε;

Μικρός κατασκεύαζα ιστοριούλες για την παρέα μου. Τα πρώτα μου κόμιξ. “Πως θα ζεις με τα καραγιοζάκια;” μου λέγανε. Δεν πίστεψα ποτέ οτι θα βγάλω χρήματα από αυτό. Πότε δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί εγώ σχεδίαζα αυτά που σχεδίαζα και γιατί οι άλλοι δεν μπορούσαν. Πως τα κάνω αυτά τα πράγματα…Γι’ αυτό πάντα ήμουν κακός έμπορος, γιατί δεν μπορούσα να ζητήσω λεφτά για κάτι που μου ήρθε χάρισμα. Έτσι σπούδασα διακόσμηση, εργάστηκα ως γραφίστας, σε διαφημιστικές. Ένα πράγμα με στεναχωρούσε όμως στη διαφήμιση, ότι έπρεπε να λέω ψέμματα. Κάποια στιγμή έγινα καλλιτεχνικός υπεύθυνος σε περιοδικά και μου ανέθεσαν και την σκιτσογραφία. Δεν ήθελα, πως να συναγωνιστώ τα τέρατα του είδους τότε; Ένιωθα πολύ μικρός. Αλλά με πείσανε. Τελικά με κούρασε η πολιτική γελοιογραφία,ένιωσα αναχρονιστικός, ένιωσα ότι προδόθηκα, παρά ήμουν ρομαντικός. Στην πολιτική σάτιρα εκτίθεσαι πολιτικά, αλλά στην Ελλάδα συμβαίνει το εξής παράδοξο, πολλές φορές αριστεροί γελοιογράφοι ασχολούνται σε δεξιά έντυπα και το αντίθετο.. Αυτοί που καταφέρνουν τελικά να κρατήσουν τα πολιτικά τους πιστεύω είναι λίγοι. Θέλει αγώνα και προσπάθεια, να μπορείς να προβάλλεις τις πεποιθήσεις σου, αλλά και να υποστηρίζεις τα πιστεύω σου.

Και τώρα;

Ο μεγάλος μου έρωτας είναι η ζωγραφική. Ο βασικός λόγος που έγινε η σχολή, ήταν το ενδιαφέρον μου για τους νέους ανθρώπους, μου άρεσε να τους βοηθάω. Πολλές φορές μου έλεγαν γιατί ασχολείσαι με το κάθε ψώνιο και εγώ απαντούσα, ψώνιο ήμουν και γω, και έγινα αυτός που έγινα. Αν έχεις μέσα σου ζήσει πλούσια, δεν σου λείπει κάτι. Στο σπίτι μου τέτοια μαγιά είχα πάρει. Θα περάσω δίπλα από έναν άνθρωπο που χρειάζεται τη βοήθεια μου και δεν θα το βοηθήσω; Ο πλούτος για μένα είναι να συναντάω μαθητές μου και να βλέπω την αγάπη τους. Να ‘χεις κάνει 2 παιδιά και να βρίσκεσαι με χίλια δύο.

Τέχνη εναντίον κρίσης. 1-0;

Πολλές κρίσεις δημιούργησαν μεγάλα έργα, ουσιαστικά έργα. Μέσα στη μιζέρια και τη δυστυχία μεγαλούργησαν. Οικονομική είναι η ζημιά, ένας νέος άνθρωπος που ξεκινάει, πως θα συνεχίσει όμως αν δεν έχει απολαβές; Το μυστικό του ανθρώπου που ασχολείται με την τέχνη είναι το εξής: ξεχνάς όλα τα άλλα. Ασχολείσαι με τον έρωτα σου. Είναι μια καθαρά ερωτική σχέση. Κάθε άνθρωπος έχει 3 μεγάλους έρωτες στη ζωή του. Αυτοί είναι, που σου αφήνουν στο τέλος την ωριμότητα.

Και η τέχνη είναι ο ένας από τους τρεις;

Είναι μια ολοκλήρωση, ένα τρομερό συναίσθημα όταν βλέπεις να καρποφορεί το δημιούργημα σου. Τέχνη όμως δεν κάνουμε μόνο για την πάρτη μας, εκεί είναι το κλειδί της. Δεν είναι εγωιστική. Έχει μεγάλο αντίκτυπο να έχει ανταπόκριση το έργο σου. Εάν είναι καθαρό και μεγάλο το έργο σου, κάποια στιγμή θα σηκώσει κεφάλι. Δεν χρειάζεται να διαλαλείς πόσο σπουδαίος είσαι.

Πως κάνεις ένα καθαρό έργο;

Να είσαι ειλικρινής με αυτό που κάνεις. Να αποποιείσαι τον εγωισμό. Μην κάνεις τέχνη μόνο για σένα. Κανε κάτι που το γουστάρεις, το ερωτεύεσαι, σε γεμίζει, αλλά μην ξεχνάς οτι έχεις και ένα κόσμο να το δώσεις μετά να το δει. Και ο χρόνος θα δείξει τι είναι μεγάλο.

Υπάρχει κάποιος που σας προκαλεί δέος;

Με τα είδωλα ποτέ δεν τα πήγαινα καλά. Πάντα έψαχνα τι κρύβεται από πίσω. Τι τον ακολουθεί. Ποιος με συγκινεί; Θυμάσαι σε έναν αγώνα δρόμου που έπεσε ο πρώτος και τον σήκωσε ο δεύτερος; Δεν είναι αυτό μεγαλοσύνη;

Από συναδέλφους, θαυμάζετε κάποιον;

Πολλούς. Με αρκετούς όμως, δεν συμφωνώ, είναι έμποροι, παρά καλλιτέχνες. Υπάρχουν πάλι, άλλοι καλλιτέχνες, που δεν προβάλλουν κάν το έργο τους, γι αυτούς είμαι περήφανος..

Και με τις κοπέλες, το ίδιο, όταν ήμουν νεαρός. Δεν μου άρεσαν οι εντυπωσιακές, οι σχέσεις μου ήταν με αυτές που καθόταν στην άκρη, γιατί εκεί ήξερα οτι δεν θα αγκαλιάσεις έναν άνθρωπο που εκείνη την ώρα καμαρώνει για το κορμί του, εκεί υπάρχει κάτι παραπάνω, θα σου δοθεί αυτός ο άνθρωπος. Και αυτό ισχύει και για τους φίλους. Οι φίλοι είναι από τα πιο απίθανα μέρη. Και τους μετράω στα δάχτυλα. Κάθε φορά που φεύγει ένας, φεύγει και ένα δάχτυλο. Ακρωτηριάζεσαι.

Οι νέοι έχουν έμπνευση;

Στη δική μου περίοδο, παρά το οτι τα χρόνια ήταν πιο δύσκολα, υπήρχε ένα όραμα. Για τα σημερινά παιδιά, αν δεν έχουν αντικείμενο να ακουμπήσουν την τέχνη τους, είναι τάφος. Πάντα λέω όμως στα νέα παιδιά, μην αφήσετε αυτήν την ερωμένη. Θα μείνει ανεκπλήρωτος ο έρωτας. Κάντε κάτι άλλο να επιβιώσετε αλλά μην εγκαταλείπετε τον έρωτα σας. Τότε θα γίνουν σωστοί άνθρωποι. Τότε θα νιώθουν την ολοκλήρωση, κάνοντας αυτό που αγαπάνε. Φτάνοντας σε μια ηλικία δε θα νιώθουν μιζέρια, οτι ξεπούλησαν την ζωή τους.

Αξίζει να το κυνηγήσεις αυτό το μοναδικό δώρο, κάπου θα σε οδηγήσει και θα σε φέρει στο κόσμος της ευτυχίας που λέω, του παραμυθιού. Έχω ζήσει αυτή τη παραμυθένια ζωή. Ότι και αν είχε μέσα. Ήταν ένα παραμύθι.

Μιλώντας με ανθρώπους της γενιάς σας παρατηρώ την ταπεινότητα με την οποία ξεκινούσατε την επαγγελματική ζωή, χωρίς στόχο και τελικό προορισμό αλλά με φοβερή ευγνωμοσύνη για το λίγο ή το πολύ που φτάσατε.

Ακόμα δεν το έχω πιστέψει. Κάθε πρωί που ξυπνάω νιώθω ανεπαρκής. Νιώθω οτι λείπουν πράγματα. Οτι μπορώ να κάνω και άλλα πράγματα. Όταν φτιάχνω έναν πίνακα, λέω τέλειωσε, πρέπει να τελειώσει. Για να τον τελειώσω, βάζω την υπογραφή μου. Έχω λοιπόν κάποιους πίνακες που τους βλέπω και λέω, κοίταξε αυτό θέλει και άλλο, εκείνο θέλει και άλλο. Ο δημιουργός ένα έργο ποτέ δεν το θεωρεί τελειωμένο. Και ποτέ δεν ξέρεις ποιο θα αγαπηθεί. Έχω κάνει πράγματα για τα οποία δεν ήμουν σίγουρος και όμως είχαν ανταπόκριση συγκλονιστική…και πράγματα που θεωρούσα σημαντικά, φάγαν τα μούτρα τους. Δεν υπάρχει συνταγή, δυστυχώς.

Είστε ερωτευμένος με τη ζωή…

Αγαπώ τρομερά τη ζωή, πιστεύω οτι είναι ένα τεράστιο δώρο. Από το τίποτα, να επιλεγείς και να είσαι εσύ. Μεγάλο δώρο. Γι’ αυτό και ο θάνατος είναι εξίσου μεγάλο δώρο, γιατί δίνει νόημα στη ζωή.