Πρώτο. Οι άνθρωποι γίνονται ήρωες, μερικοί τουλάχιστον και σταματούν να είναι άνθρωποι. Αποκτούν μία σειρά από προτερήματα, ανυψώσεις, ηθικές αξίες, προτερήματα κλπ. Πράμα που τους κάνει απόμακρους και τελικά προβλέψιμους στην αρετή τους. Εγκλωβισμένους σε μία ηρωποιημένη αγία τράπεζα. Ειδικά οι ήρωες των επαναστάσεων οφείλουν να μην είναι άνθρωποι μα κάτι άλλο. Στην παράσταση ακολουθήθηκε κάτι διαφορετικό. Οι ήρωες-στην πραγματικότητα ούτε μία στιγμή δεν τους αντιμετωπίζεις σαν τέτοιους- ξαναφόρεσαν την ανθρώπινη τους διάσταση, αυτή που βρωμάει, που ενοχλεί, που δεν σου γεμίζει το μάτι. Η Καρμέλα, τσαχπίνα με λαϊκό ταμπεραμέντο, ατίθαση στα όρια της γλωσσούς κάνει κάτι ηρωικό ενώ καθόλου δεν ήταν προετοιμασμένη-ταγμένη για κάτι τέτοιο. Οι συνθήκες,κάποιες βαθύτερες ηθικές πανανθρώπινες αξίες την οδηγούν στον “επαναστατικό” της χαμό.

Δεύτερο. Το παίξιμο των ηθοποιών βοηθά σε αυτήν την αφήγηση. Αποφυγή βερμπαλισμών, η δραματικότητα των καταστάσεων ξεπροβάλει με μικρές κινήσεις, σιωπές, μισοτελειωμένες κουβέντες. Το κείμενο είναι τόσο δυνατό σε ορισμένες στιγμές που αν το σεβαστείς κάνει την δουλειά του πολύ καλύτερα από στομφώδεις κινήσεις και ξεσπάσματα. Έτσι όταν αυτά υπάρχουν-πατώντας τα μυρμήγκια- αποκτούν πολλαπλάσια σημασία και βαρύτητα. Το έργο προκαλεί γέλιο ακριβώς γιατί σαρκώνονται στους ρόλους απλοί άνθρωποι με τα κουσούρια τους, τις υστερίες τους, τα κενά τους και τις ανασφάλειες τους. Δεν ξέρω εάν αυτό είναι η επιλογή της συγκεκριμένης παράστασης ή αν είναι οδηγία χρήσης από τον ίδιο τον συγγραφέα. Τρέμω πάντως στην ιδέα αυτό το έργο να παίζονταν με όρους στείρας και στρατευμένης τέχνης που θα αναπαρήγαγε όλα τα στερεότυπα του ηρωισμού. Θετική εντύπωση μου έκανε το αγκάλιασμα χρονικά από τις ατάκες των 2 ηθοποιών. Πολλές φορές έπεφτε η μια πάνω στην άλλην. Όπως συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Πιο μπερδεμένα πράγματα, πιο ζωντανά και τελικά πιο πραγματικά. Και αυτό το τέχνασμα ξύπναγε το αυτί και το μυαλό σου, έδινε ρυθμό, έτρεχε και οι σιωπές που ακολουθούσαν ΄έδιναν τον χρόνο για ‘’ξελαχάνιασμα’’ και μέστωμα σκέψεων.

Τρίτο. Καταφέρθηκε κάτι δύσκολο. Να τιμηθεί η ιστορικότητα, να υπονοηθεί η ανάγκη του να μην ξεχνούν οι ζωντανοί, χωρίς καθοδηγητικές οδηγίες και εντολές. Στο αναπάντητο ερώτημα, καλύτερα να θυμόμαστε ή όχι, η παράσταση δίνει με ηρεμία την δικιά της επιλογή και προσανατολισμό. Και μάλιστα όταν η ιστορία έρχεται είτε με την μορφή φαντασμάτων-καθόλου απειλητικών αλλά με μία γλυκύτητα και… ανθρωπιά- είτε με την μορφή ονείρων η ροή του έργου είναι αβίαστη και λογική. Ανάμεσα στο δίπολο να την ξεχνάμε ή να μας στοιχειώνει η Ιστορία εδώ γίνεται απαραίτητη και σύμμαχος στους ζωντανούς.

Τέταρτο. Το εντυπωσιακό είναι πως η ήττα στον Ισπανικό εμφύλιο γέννησε τέχνη, πολιτισμό, τραγούδια, έργα. Ίσως περισσότερα από άλλα ιστορικά γεγονότα που καταγράφηκαν (και ήταν) νίκες. Αυτό ας το αναλογιστούμε και σήμερα που βιώνουμε μία ήττα. Και που η έννοια της Νίκης έχει γίνει το απόλυτο ποθητό αποτέλεσμα σε όλα. Νίκη με κάθε τρόπο… αλλά η ήττα γεννά!

Όλα τα παραπάνω καθόλου δεν σημαίνει πως είναι στο μυαλό των συντελεστών, πως αυτά ή κάποια άλλα ήθελαν να αναδείξουν και διάφοροι άλλοι τέτοιοι ‘’πολιτιστικοί’’ αυτοματισμοί. Αυτά γεννήθηκαν στο μυαλό ενός απαίδευτου περί τα θεατρικά θεατή που του αρέσει το θέατρο. Και αυτή είναι και η μαγεία της Τέχνης του θεάτρου, πως γεννά τελείως διαφορετικά συναισθήματα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Αρκεί να είναι μία καλή παράσταση.

Άννα Μαρία ~Ελισάβετ

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση, θα βρείτε εδώ